Veel vrouwen vragen mij hoe het zou precies zit met soja. Is het nu wel of niet gezond en welke producten zijn beter dan anderen? Helpt het echt tegen opvliegers, nachtzweten en andere overgangsklachten? Is het een goede vervanging voor zuivel? Ook voor mijn baby? En hoe zit dat ook al weer met soja en oestrogenen? Soja of sonee dus.
Het verhaal begint met fyto-oestrogenen
De naam fyto-oestrogenen is eigenlijk niet correct, want deze oestrogenen zijn dan wel plantaardig (fyto betekent plant) maar het zijn geen hormonen en dus ook geen oestrogenen. Maar ze bootsen wel de werking van oestrogenen in ons lichaam na, vandaar de naam fyto-oestrogenen. Zowel oestrogenen als fyto-oestrogenen passen op de bijbehorende receptoren, de sleutelgaatjes zeg maar, van je lichaamscellen, waardoor deze hun werk gaan doen. Wat fyto-oestrogenen zo interessant maakt is dat ze adaptogeen zijn. Dit betekent dat ze altijd regulerend werken. Als je oestrogeenniveaus te laag zijn hebben ze een oestrogeeneffect; prima. Zijn deze te hoog dan blokkeren ze juist de oestrogeenreceptoren, waardoor je lichaamseigen oestrogenen geen toegang meer hebben. Ook dat is prima, want de werking van fyto-oestrogenen is milder dan die van je eigen oestrogenen. Fyto-oestrogenen zorgen dus voor een balans in je hormoonhuishouding.
De verschillende soorten fyto-oestrogenen
Er zijn verschillende soorten fyto-oestrogenen. Ik noem hieronder de belangrijkste drie:
- isoflavonen zitten in peulvruchten zoals linzen, kikkererwten, bonen en soja. Verder ook in o.a. uien, appelen, druiven, citrusvruchten, rode wijn en olijfolie. Isoflavonen remmen opvliegers en nachtelijk zweten, vandaar de link tussen soja en opvliegers. Maar dit geldt dus ook voor andere voedingsmiddelen. Isoflavonen beschermen ook de botdichtheid dus is heel goed tegen botontkalking.
- lignanen zitten in pitten en zaden, veenbessen, groene thee, saliethee en de meeste groenten. Lijnzaad is absolute topper en bevat 100 keer meer lignanen dan andere voedingsmiddelen. Lijnzaadolie bevat overigens nauwelijks lignanen.
- coumestanen zitten met name in kiemen zoals alfalfa en tuinkers, maar ook in olijven.
Fyto-oestrogenen als bescherming tegen xeno-oestrogenen
Over het gebruik van isoflavonen en lignanen zijn de meeste onderzoekers en overgangsdeskundigen het wel eens dat het goed is om deze te gebruiken. Wij leven in onze Westerse wereld namelijk in een tsunami van xeno-oestrogenen. Dit zijn kunstmatige oestrogenen afkomstig uit de aardolie-industrie, die we binnen krijgen vanuit ons voedsel (bestrijdingsmiddelen, rood vlees, zuivel, blikgroente), cosmetica, wasmiddelen, drinkwater enz. Deze xeno-oestrogenen bezetten dezelfde receptoren als onze eigen oestrogenen en de fyto-oestrogenen, maar hebben juist een veel heftigere werking op ons lichaam. Om ons hiertegen te beschermen is het gebruik van fyto-oestrogenen absoluut aan te raden. Wel soja gebruiken dus?
Soja of sonee?
Soja is een peulvrucht net als kikkererwten, bonen en pinda’s en bevat dus isoflavonen. Dat is positief.
Echter, alle peulvruchten bevatten fytinezuur. Het grote nadeel van fytinezuur is dat het de opname van essentiële mineralen zoals calcium, magnesium, ijzer, koper en zink uit de darmen belemmert. Vrouwen hebben voldoende ijzer nodig, zeker zolang ze menstrueren, dus slechte opname van ijzer is niet goed voor de gezondheid. Door het eten van sojaproducten neemt de behoefte aan B12 (o.a. nodig voor de opname van ijzer) en vitamine D toe. Niet zo best.
Zie je soms schuim in je pannetje ontstaan bij het koken van peulvruchten? Dat zijn de saponinen. Soja bevat saponine. Dit is een zeepachtige stof die veel in shampoo’s wordt gebruikt. Een teveel aan saponine tast je darmwand aan, waardoor je een lekkende darm kunt krijgen, wat weer kan leiden tot allerlei ongewenste stoffen in je bloedbaan. Hier kun je erg ziek van worden.
Soja kan schadelijke werking hebben op je schildklier
Een ander belangrijk nadeel van soja is dat het een goitrogene stof is die een schadelijke werking heeft op de schildklier. Soja voert jodium af, een stof die we nodig hebben om onze schildklier aan de gang te houden. Een kwart van de vrouwen boven de 45 heeft last van een trage schildklier, wat een grote belemmering is voor je gezondheid. Bij zuigelingen is de consumptie van soja babymelk zelfs in verband gebracht met de auto-immuunvariant van een schildklierziekte. Pas dus op met sojamelk voor zuigelingen.
Sojaproducten vergroten daarbij de kans op nierstenen, dragen bij aan voedselintoleranties en bevatten vaak veel aluminium, wat giftig is voor je zenuwstelsel en nieren.
Het laatste nadeel van soja in Nederland is dat het, naast dat het doorgaans genetisch gemodificeerd is, veel te veel bewerkt is. Er zijn allerlei andere stoffen aan toegevoegd waardoor de goede onderdelen (isoflavonen) er grotendeels uit zijn gehaald. Eigenlijk kun je niet meer over soja spreken als je kijkt naar sojadranken of sojadesserts. Het zijn meer chemische suiker- en smaakstofpuddinkjes dan sojaproducten.
Helemaal geen soja meer dus?
Alles hierboven pleit ervoor om niet of weinig soja te gebruiken, biologisch of niet biologisch maakt niet uit. Er is echter een grote uitzondering en dat zijn gefermenteerde sojaproducten. Het liefst bio-organisch en niet-bewerkt.
Fermentatie betekent dat bepaalde stoffen worden omgezet in andere stoffen door bijvoorbeeld een gistingsproces. Tijdens het fermentatieproces van soja wordt het schadelijke fytinezuur geneutraliseerd. Dit gebeurt doorgaans door het laten weken van de soja en dit vervolgens weer te bewerken. Gefermenteerde soja is gezond omdat het juist helpt om de darmflora van je dikke darm gezond te houden. Daarbij komt dat de fyto-oestrogenen uit soja hoe dan ook pas werkzaam zijn in gefermenteerde vorm. Dus de voordelen van soja zitten NIET in de ongefermenteerde sojaproducten die wij doorgaans gebruiken. Jammer maar helaas!
Wel: miso, tamari, tempeh, natto en sojasaus
Aziaten hebben een manier gevonden om de soja te laten fermenteren waardoor het gezond is geworden. Je moet dan denken aan de producten als miso, tamari, tempeh, natto en gefermenteerde sojasaus. Lees zoals altijd de etiketten en zorg dat je geen lading suikers of E-nummers binnen krijgt, want dit brengt je hormonen juist weer uit balans. En let op: tofu wordt wel gebruikt in Azië maar is nog steeds ongefermenteerd.
Ik wens je veel gezondheid en smakelijk eten toe!
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.
Jolanda Nagtegaal
op 22 Jun 2012Marjolein Dubbers
op 24 Jun 2012Lisette
op 09 Dec 2014Marjolein Dubbers
op 11 Dec 2014jennifer
op 16 Sep 2016Tessa
op 16 Mar 2014Karen
op 22 Jun 2012Fanny
op 23 Jun 2012Myranda
op 23 Jun 2012Tina Fleijsman
op 24 Jun 2012Marjolein Dubbers
op 25 Jun 2012Astrid Noordhoek
op 02 Jul 2012Marjolein Dubbers
op 03 Jul 2012Evine
op 11 Jun 2014Christel
op 26 Jun 2012Marjolein Dubbers
op 26 Jun 2012Paula
op 29 Jun 2012Marjolein Dubbers
op 01 Jul 2012Marjolein Dubbers
op 01 Jul 2012Marie-Anne van Helden
op 02 Oct 2015Paula
op 01 Jul 2012Sonja silver
op 02 Jul 2012Marjolein Dubbers
op 03 Jul 2012Monique
op 03 Jul 2012Karen
op 03 Jul 2012Marjolein Dubbers
op 04 Jul 2012Karen
op 10 Jul 2012Louise reuvers
op 03 Feb 2014rolide
op 08 Aug 2012Lisette
op 16 Oct 2012Kitty
op 18 Nov 2012G.Visch
op 18 Jan 2013Maria
op 13 Feb 2013Nydia
op 20 Sep 2013jojo
op 31 Mar 2013Stef Oosterwegel
op 14 Oct 2013Anneke Timmerman
op 29 Nov 2013Martine
op 27 May 2014Anne
op 08 Jun 2014Pauline
op 12 Jun 2014Trees
op 26 Jan 2015Josje
op 04 Feb 2015gijsbertha
op 05 Feb 2015Marjolein Dubbers
op 02 Mar 2015Hanneke
op 04 Feb 2015Ankie
op 27 Feb 2015Inge
op 27 Feb 2015Marjolein Dubbers
op 02 Mar 2015Els
op 02 Mar 2015Jacqueline
op 02 Mar 2015Debbie
op 29 Sep 2015Marjolein Dubbers
op 12 Oct 2015yvonne
op 03 Nov 2015Marjolein Dubbers
op 09 Dec 2015grady
op 04 Nov 2015Marjolein Dubbers
op 20 Nov 2015Judith
op 12 Nov 2015Judith
op 13 Nov 2015Anna
op 16 Dec 2015Chantal
op 07 Mar 2017Christine
op 08 Aug 2016Marjolein Dubbers
op 08 Aug 2016José
op 12 Oct 2016Marjolein Dubbers
op 13 Oct 2016Linda wilkens
op 17 Jan 2018Marjolein Dubbers
op 29 Jan 2018