Het voorjaar in aantocht: tijd voor een hormonale oppepper!

Nu mijn boek het Energieke Vrouwen VoedingsKompas volop wordt gelezen, ontvang ik steeds meer vragen in mijn mailbox over de invloed van voeding op onze hormonen. Een vraag die regelmatig terugkomt is: is er een manier om met mijn voeding mijn hormoonbalans een boost geven? Nu is er niet altijd een snelweg van A naar B en je lichaam is en blijft een langzaam organisme, maar ik zal je vandaag tien tips geven waardoor je je misschien toch sneller wat vitaler voelt.

Werk slim samen met je hormonen

Je hormonen bepalen alles in je lichaam: hoe je je voelt maar ook hoe je eruitziet. Bouw je makkelijk spieren op of sla je juist makkelijk vet op? En waar sla je dat vet dan op? Hoe zien je haren, huid en nagels eruit? Voel je je opgewekt of depressief? Heb je een kort lontje of eindeloos geduld? Heb je watten in je hoofd of ben je laserscherp?

Alles in je vrouwenlichaam wordt bepaald door je hormonen: hoe je eruit ziet, hoe je je voelt en hoe je brein functioneert.

Je voelt je top en ziet er goed uit als je hormonen met elkaar in balans zijn. Je voelt je een stuk minder optimaal en je zal er minder stralend uitzien als het een hormonale chaos is bij jou. Geloof me: je hormonen in balans brengen is een stuk makkelijker dan leven met een hormonale chaos in je lijf!

Hormoonbalans: zorg vooral voor oestrogeenbalans

Het hormoon oestrogeen heeft wel 400 belangrijke functies in je lichaam; het heeft invloed op onder andere je vruchtbaarheid, energieniveau, gewrichten, slijmvliezen, libido en de kwaliteit van je huid en haren. Oestrogeen zorgt ook voor de toevoer van zuurstof en glucose naar je hersenen en heeft daarom ook grote invloed op je humeur, je concentratievermogen en je geheugen.

Hormoonbalans betekent: op ieder moment niet te veel van een bepaald hormoon, maar ook niet te weinig.

Hoe hou je nu dat hormoon oestrogeen globaal op het gewenste niveau? Dus hoe kan je het aanvullen als je te weinig zou hebben en wat kan je doen als je er een teveel van hebt? En hoe weet je eigenlijk of je te veel of juist te weinig oestrogeen hebt?

Oestrogeen uit balans geeft tientallen klachten

In mijn boek beschrijf ik diverse klachten die voorkomen bij zowel een teveel als een tekort aan oestrogeen. Te weinig oestrogeen kan vooral in de overgang voorkomen en dit kan een lange lijst van klachten geven: opvliegers, watten in het hoofd, stemmingswisselingen, depressieve klachten, laag libido, botontkalking, pijnlijke gewrichten en slaapproblemen, om er enkele te noemen. Hetzelfde geldt voor een teveel aan oestrogeen; ook hierdoor kunnen tientallen (ernstige) klachten ontstaan waaronder de bovengenoemde, maar ook PCOS, PMS, fibromyalgie, migraine, endometriose, cellulitis, zware menstruaties, borstcysten, vleesbomen en alle hormoongevoelige vormen van kanker. Lees vooral mijn boek als je hier meer over zou willen weten.

Wat nou zo fantastisch is, is dat de natuur ons een oplossing biedt die precies hetzelfde is bij een teveel als bij een tekort aan oestrogeen. Is dat niet slim? Je hoeft dus eigenlijk niet te weten of je klachten ontstaan door een teveel of een tekort aan oestrogeen: de oplossing is hetzelfde. Wat is die oplossing en hoe werkt dat dan?

De natuur biedt ons een geweldig oplossing voor zowel een teveel als een te weinig aan oestrogeen.

Flavonoïden; bescherming van planten

Fyto-oestrogenen zijn onderdeel van de familie van flavonoïden: een grote groep van wel 4000 verschillende stoffen die uitsluitend in plantaardig voedsel voorkomen, zoals bladeren, vruchten, pitten en zaden. Na koolhydraten, eiwitten, vetten en water zijn flavonoïden de meest voorkomende stoffen in voeding. Deze flavonoïden beschermen de plant tegen ultraviolette straling, schimmels, bacteriën, virussen, insecten en oxidatie. Daarbij werken deze flavonoïden ook als kleur- en smaakstof.

Een grote groep van deze flavonoïden zijn dus de zogenoemde fyto-oestrogenen. Dit zijn stoffen in ongeveer 300 verschillende plantenbestanddelen die een oestrogene werking hebben. De biochemische structuur ervan lijkt namelijk heel veel op die van ons vrouwelijke hormoon oestrogeen. Daarin schuilt hun kracht: je kunt ze zien als natuurlijke middelen om het hormoon oestrogeen in balans te krijgen. Laat me je dit uitleggen.

Fyto-oestrogenen hebben een milde, oestrogene werking in je lichaam

Fyto-oestrogenen bij een teveel of tekort aan oestrogeen

Veel vrouwen hebben last van oestrogeendominantie: een teveel aan oestrogeen. Men schat in dat wel 60% tot 70% van de vrouwen hier last van heeft. Dit kan het gevolg zijn van een teveel aan lichaamseigen oestrogeen maar ook van een toestroom van xeno-oestrogenen uit de omgeving. Oestrogeendominantie is een situatie waarbij het lichaam zichzelf langzaam maar zeker vergiftigt. Een situatie om te vermijden dus. Dit kan door meer fyto-oestrogenen te eten, want de oestrogene werking daarvan is veel minder krachtig dan die van je lichaamseigen oestrogeen. Laat me je uitleggen hoe dit werkt.

Vele cellen in je lichaam hebben een ‘sleutelgat’ (ook wel receptor genoemd). Bepaalde hormonen zijn de ‘sleutels’ die dit sleutelgat kunnen bezetten en daarmee de cel vertellen wat hij moet doen. Hormonen kun je dus zien als boodschappers die je cellen vertellen wat er moet gebeuren. Ieder sleutelgat kan maar door één hormoon worden bezet: er past maar één sleutel in een sleutelgat.

Fyto-oestrogenen passen in het sleutelgat waar ook je lichaamseigen oestrogenen en/of  xeno-oestrogenen op passen. Als er veel fyto-oestrogenen beschikbaar zijn, zullen veel receptoren hierdoor worden bezet en wordt de werking van oestrogenen minder. Minder oestrogeendominantie: minder klachten. Wat die xeno-oestrogenen betreft: die wil je juist helemaal niet in je lichaam hebben! Wil je hierover meer weten lees dan mijn artikel Xeno-oestrogenen; een tsunami van hormoonverstorende stoffen.

Zou je lichaam te weinig oestrogeen aanmaken, wat in de overgang vaak voorkomt, dan zorgen fyto-oestrogenen juist voor wat extra oestrogene werking. Zij kunnen dan de vele lege sleutelgaten bezetten. Begrijp je een beetje hoe fantastisch dit werkt?

Fyto-oestrogenen beschermen je lichaam tegen zowel een teveel als een te weinig aan oestrogeen.

Fyto-oestrogenen bij kanker

Wist je dat vrouwen die veelal vegetarisch of veganistisch eten, en dus veel meer plantaardig eten, minder gevoelig zijn voor hormonale ziektes en zelfs kanker? Fyto-oestrogenen zijn uitgebreid onderzocht op de remmende werking bij borstkanker en prostaatkanker (1). De beschermende werking geldt dus niet alleen voor vrouwen!

In het geval van behandeling tegen hormonale kanker wordt vrouwen nogal eens aangeraden om op te passen met het eten van fyto-oestrogenen. Hier is veel verwarring over. Gebruik jij medicijnen tegen borstkanker, lees dan vooral dit artikel van vrouwenarts Barbara Havenith: Wat te doen met fyto-oestrogenen bij borstkanker? Overleg altijd met je specialist, maar zorg dat je zelf goed bent geïnformeerd.

Volop plantaardig; goed voor je hormonen plus je darmen

Fyto-oestrogenen bevinden zich, zoals ik al schreef, in veel verschillende plantenstoffen. Ze zijn onderverdeeld in verschillende families zoals isoflavonen, flavonolen, lignanen, coumestanen en meer families met dit soort mooie namen. Ze hebben allemaal weer een net iets andere werking.

Belangrijk bij de werking is wel dat je een gezonde darmflora hebt, want anders worden ze in je darmen helaas niet omgezet in de werkzame stoffen. Gelukkig is het zo dat het voor de gezondheid van je darmen sowieso goed is om veel plantaardig voedsel te eten. Het eten van veel verschillende planten zorgt voor een gezonde en grote variatie aan darmbacteriën.

Ook al zou je lichaam de nodige fyto-oestrogenen (nog) niet goed op kunnen nemen: met een grote variatie aan plantaardige voeding help je niet alleen je hormonen maar ook je darmbacteriën om in balans te komen.

Wat zetten we op het voorjaarsmenu? Tien tips.

Zoals gezegd zitten fyto-oestrogenen in plantaardige voeding. Met een dagelijkse mix van volop groenten (met volop bedoel ik zo’n vijf ons), fruit, glutenvrije granen, bonen, kiemen, zaden en pitten doe je het fantastisch! Varieer vooral want variatie van de verschillende stoffen is belangrijk.

Zou je je hormoonbalans een boost willen geven neem dan wat extra’s van de volgende tien producten die over het algemeen makkelijk verkrijgbaar zijn:

1. lijnzaad
2. alfalfakiemen
3. rode-klaverkiemen
4. knoflook
5. pistachenootjes
6. zeewieren
7. ongezwavelde gedroogde abrikozen
8. sesamzaad
9. miso-pasta
10. perilla-olie.

Wat denk je: valt hier een lekkere salade mee te maken?  Ik denk het wel! Als je daarbij zoetigheid en snelle koolhydraten zoveel mogelijk laat staan en veel gefilterd water drinkt, verwacht ik dat je binnen een week een verschil kunt voelen! Dan ben je op de goede weg!

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.

Bronnen

1 https://academic.oup.com/jcem/article/83/7/2223/2865105