Wat somber of zorgelijk? Eet jezelf dan eens een wat opgewekter humeur!

Heb jij er de laatste tijd moeite mee om je humeur op een hoog peil te houden? Ben jij wat somber, angstig of zorgelijk? Veel mensen hebben hier in een ‘normale’ winter al last van en de bijzondere tijd waarin we nu leven doet ons humeur natuurlijk ook geen goed. Daarom wil ik het vandaag eens met je hebben over neurotransmitters.

Neurotransmitters bepalen voor een groot deel hoe je je voelt

Neurotransmitters, heb jij daar al eens van gehoord? Een beetje een ‘heavy’ onderwerp is het wel. Toch is het heel boeiend en belangrijk om er wat meer over te weten. Neurotransmitters bepalen namelijk voor een groot deel hoe we ons voelen. Denk aan emoties als vrolijkheid, opgewekt zijn, depressiviteit en angstgevoelens.

Maar ook hoe daadkrachtig we in het leven staan, of we scherp kunnen reageren en hoe we omgaan met pijnsensaties wordt allemaal bepaald door deze bijzondere stofjes in je lichaam. Wil je hier meer over weten? En wat je zelf kunt doen om zoveel mogelijk fluitend de dag door te komen? Ik verklap alvast dat gezonde darmen hier een grote rol in spelen. Lees dus gauw verder!

Neurotransmitters hebben grote invloed op ons humeur en dus hoe we ons voelen

Hormonen versus neurotransmitters

Misschien vraag je je af; maar zijn mijn hormonen niet verantwoordelijk voor  mijn gemoedstoestand en daardoor mijn gedrag? Op deze website heb je al veel kunnen lezen over onze hormonen. Laat ik het verduidelijken door te zeggen dat neurotransmitters onder de hormonen vallen. Maar ze komen niet op dezelfde manier tot stand.

Hormonen zijn boodschapperstoffen die door bepaalde hormoonklieren worden afgegeven in het bloed. Ze geven hun boodschap vervolgens af aan bepaalde cellen die daardoor een bepaalde functie gaan uitoefenen. Veel levensbelangrijke processen en functies worden door hormonen aangestuurd.

Neurotransmitters zijn stoffen in de hersenen (een soort ‘hersenhormonen’) die ervoor zorgen dat neuronen, zenuwcellen, met elkaar kunnen communiceren. Neurotransmitters worden, in tegenstelling tot de hormonen, in zenuwcellen aangemaakt en zijn vooral actief in onze hersenen.

Zowel hormonen als neurotransmitters hebben invloed op onze emoties, gevoel en gedrag

Neurotransmitters aan het werk

Onze hersenen bestaan uit miljarden zenuwcellen die neuronen worden genoemd. Al deze cellen communiceren met elkaar via neurotransmitters. Bij een prikkeling van een zenuwcel wordt er een elektrisch stroompje opgewekt dat via een verbinding tussen de cellen wordt overgedragen.

Een neurotransmitter kan je zien als de boodschapper die tussen de cellen allerlei informatie overbrengt.

Ze worden in de uiteindes van diezelfde cellen aangemaakt uit eiwitten (aminozuren). Een deel van de neurotransmitters is altijd klaar om uitgescheiden te worden en een deel wordt opgeslagen in kleine ‘zakjes’ tot ze aan de beurt zijn. Tenminste, als je er genoeg van hebt…

Neurotransmitters zijn niet altijd even actief. Maar wanneer er veel van geheugenfuncties wordt gevraagd (bijvoorbeeld bij denkspelletjes of het schrijven van dit artikel) gebruikt het lichaam heel veel neurotransmitters om de informatie vlot te kunnen verwerken. Ook bij gevoelens en emoties staan ze op scherp. Kijk maar eens naar onderstaand rijtje.

Voor elk gevoel een neurotransmitter

Er zijn meer dan 50 soorten neurotransmitters waarvan er een aantal te maken hebben met gedrag en emoties:

• Serotonine: het ‘feelgood’ hormoon: belangrijk voor een fijne stemming, tevredenheid en een goede slaap
• Dopamine: verantwoordelijk voor gevoelens van geluk, energie en controle, gezonde assertiviteit, seksuele opwinding, een goed immuunsysteem en een goed werkend zenuwstelsel
• Acetylcholine: belangrijk voor herinnering, heldere gedachten en alertheid
• GABA: rustgevend, remt angst en stress
• Noradrenaline: motivatie, alertheid en concentratie
• Endorfines: geven een gevoel van euforie
• Adrenaline: stimulator en helpt het lichaam bij de reactie op stress
• Glutamaat: cognitieve vermogen van de hersenen, herinnering, beweging

Je darmen: belangrijke leverancier van neurotransmitters

Drie belangrijke neurotransmitters worden (deels) in de darmen aangemaakt: GABA, dopamine en serotonine. Je darmen zijn zelfs verantwoordelijk voor minimaal 80% van de aanmaak van serotonine. Niet alleen de (cellen van de) darmen zelf produceren neurotransmitters maar ook de bacteriën die hier gehuisvest zijn.

Dat laatste weten we nog niet zo heel lang. Van twee typen bacteriën is bijvoorbeeld bekend geworden dat ze de neurotransmitter GABA kunnen produceren (1). Voor een optimale aanmaak van neurotransmitters zijn gezonde darmen, met een flinke kolonie aan gezonde darmbacteriën, heel belangrijk.

Voor een optimale aanmaak van neurotransmitters zijn gezonde darmen, met een gezonde kolonie aan darmbacteriën, heel belangrijk.

De darmen, ons tweede brein

Die darmbewoners, onze darmflora, hebben veel te maken met de werking van onze hersenen: het gebied van de neurotransmitters. Er zijn honderden miljoenen zenuwcellen die de hersenen verbinden met het darmzenuwstelsel. Darmzenuwstelsel? Ja, ons spijsverteringssysteem heeft een eigen zenuwstelsel, ook wel het enterisch zenuwstelsel genaamd! De belangrijkste verbinding is de ‘nervus vagus’ die rechtstreeks van darm naar hersenen loopt. Er komt steeds meer bewijs dat via onze darmbacteriën boodschappen worden doorgeven aan onze hersenen en andersom.

Wanneer je iets eet geven je hersenen een signaal door aan je darmbewoners zodat zij zich kunnen voorbereiden op het naderende voedsel. Maar andersom sturen onze darmbacteriën ook signalen naar de hersenen. Dit zou een van de redenen kunnen zijn waarom ze zelf neurotransmitters aanmaken.

Darmbacteriën zijn misschien deels de oorzaak van snaaibuien

Een voorbeeld: onze darmflora zorgt voor ongeveer 50% van de aanmaak van dopamine, ook wel bekend als een van de gelukshormonen. Ze doen dat wellicht om ons te belonen wanneer we dingen eten die zíj graag lusten. Dit geeft ons een goed gevoel!

Elke familie van bacteriën (zowel de goede als de minder goede) heeft er belang bij om zoveel mogelijk (voor hen) nuttige voedingstoffen binnen te krijgen. Al die bacteriën doen er alles aan om te overleven en de sterkste te worden. Hiermee wordt onze eetlust dus enorm gemanipuleerd.

Wanneer jij door je keukenkastjes snuffelt op zoek naar iets zoets, kan het zomaar zijn dat niet jouw hersenen maar een aantal suikerminnende darmbacteriën jou daarnaartoe hebben gestuurd! Hoe meer je ze voedt, hoe meer je ervan krijgt, wees je hiervan bewust. Langzaam uithongeren is een beter plan als het gaat om die suikerverslaafde darmbacteriën.

Veel behoefte aan zoetigheid? Het kan zijn dat bepaalde suikerminnende darmbacteriën je steeds weer zoetigheid laten eten. Honger ze uit en je zult er aanzienlijk minder last van hebben.

Een gezonde darmflora is gezond gedrag?

Hoe je je voelt en dus ook hoe je je gedraagt heeft dus voor een deel te maken met neurotransmitters én met de samenstelling van je darmflora. Maar wat als je darmproblemen ondervindt en/of jouw darmflora niet optimaal is? Heeft dit invloed op de aanmaak van neurotransmitters en dus voor jouw gedrag en stemming?

Het antwoord is ja. Hier wordt de laatste jaren veel onderzoek naar gedaan met verrassende uitkomsten. Een niet-optimale darmflora betekent een tekort aan neurotransmitters.

Zo begon het wetenschappers en doktoren op te vallen dat gedragsstoornissen als autisme, ADHD en depressie vaak samengaan met darmklachten zoals verstopping, diarree en buikkrampen. En ook mensen met de ziekte van Alzheimer en Parkinson hebben opmerkelijk vaak darmproblemen. Volgens microbiologen kan het goed zijn dat verstoringen in de darmflora bij mensen met bijvoorbeeld autisme op verschillende manieren tot uiting komen. (2)

Darmaandoeningen en een niet optimale darmflora kunnen een tekort aan neurotransmitters betekenen.

Opvallende onderzoeken

Er is meer onderzoek nodig om te begrijpen wat de precieze relatie is tussen onze darmflora, de (verhinderde) aanmaak van neurotransmitters en stoornissen in het gedrag en welbevinden zoals autisme, depressiviteit en angst. Veel onderzoeken worden uitgevoerd op muizen (3). Het is lastig om hieruit definitieve conclusies te trekken voor mensen.

Maar in 2017 werd ontdekt dat de darmflora van mensen met ADHD afwijkt van die van mensen zonder de stoornis. Bij mensen met ADHD werden meer soorten darminwoners gevonden genaamd Bifidobacterium. Deze bacteriën produceren fenylalanine, een voorloper (aanmaker) van de neurotransmitter dopamine. Een verhoogde fenylalanine-productie is gerelateerd aan een rem op de beloningscentra in de hersenen, iets wat bij mensen met ADHD vaker wordt gezien.

Ook uit een andere hoek kwam een belangrijk inzicht. Psychiaters merkten op dat mensen met een depressie vaak ook met ernstige constipatie kampten. Dat is al heel lang bekend, maar niemand is ooit op het idee gekomen om de constipatie te verhelpen en te zien of de depressie dan verbeterde. Dat blijkt nu wel het geval. Dat komt niet omdat mensen zich beter voelen omdat ze niet meer verstopt zijn, maar omdat de constipatie een rechtstreeks effect heeft op het brein. Er is lang gedacht dat een depressie in het brein ontstaat, maar er is nu steeds meer bewijs dat het in de darmen gebeurt.

Er is lang gedacht dat een depressie in het brein ontstaat, maar er is steeds meer bewijs dat het in de darmen gebeurt.

Symptomen aanpakken bij de bron

Je hebt ondertussen waarschijnlijk wel begrepen dat neurotransmitters ontzettend belangrijk zijn. Daarnaast is het, net als bij onze hormonen, van groot belang dat er een goede balans is tussen de verschillende stimulerende en remmende neurotransmitters. Ook dit verhaal laat dus weer zien dat je darmen daarbij een grote rol spelen: je darmen zijn het hart van je gezondheid. Allereerst is het dus belangrijk om daar de focus op te leggen. Hoe je voor rustige, gezonde en blije darmen en haar inwoners zorgt kan je in een van deze artikelen lezen: https://energiekevrouwenacademie.nl/category/darmen/

Een gezonde darmflora: check! Kan je dan nog iets doen om neurotransmitters zoveel mogelijk vrij spel te geven? Gelukkig wel! Neurotransmitters hebben behoorlijk wat hulptroepen nodig om hun werk goed te kunnen uitvoeren. Zowel voor de aanmaak als voor een goede overdracht van signalen.
Dit is o.a. van belang:

1. Een stabiele bloedsuiker.
   Glucose is de ‘brandstof’ waarvan zenuwcellen voor bijna 100% afhankelijk zijn. Andere cellen en organen kunnen ook vet verbranden. Een stabiele bloedsuiker zorgt voor een constante stroom van bloedsuiker naar de hersenen. Geen suikerpieken en -dalen meer dus!
2. Voldoende Omega 3-vetzuren
   Meer dan 60% van het gewicht van de hersenen wordt bepaald door vet. Omega 3 is belangrijk voor een goede hersenfunctie, waar neurotransmitters een rol bij spelen. Onderzoek laat ook zien dat omega 3-vetzuren het serotoninegehalte kunnen verhogen.
3. Voldoende vitamines en mineralen.
   Deze zijn zeer nauw betrokken bij het maken, verzenden en ontvangen van neurotransmitters. Vooral vitamine B1, B2, B6, foliumzuur, B12 en vitamine C zijn belangrijk. Van de mineralen zijn magnesium, kalium, calcium, zink en ijzer belangrijk.

Voeding voor neurotransmitters: eet je vrolijk!

Voldoende voedingsstoffen innemen zorgt er dus voor dat er genoeg neurotransmitters kunnen worden aangemaakt. Daarnaast helpen ze mee om een gezonde darmflora in stand te houden, dus het mes snijdt aan twee kanten!

Veel neurotransmitters kennen zogeheten voorlopers. Dit zijn aminozuren die verantwoordelijk zijn voor de aanmaak ervan. Zonder voorlopers, geen neurotransmitters. Met onze voeding hebben we veel invloed op het scala aan aminozuren dat we binnenkrijgen.

Belangrijke voeding voor onze neurotransmitters:

• Eieren
• Noten, zaden en pitten (vooral zonnebloempitten, pompoenpitten en sesamzaad)
• Vlees en vis en schelpdieren
• Groene (blad)groenten
• Volkoren granen
• Bananen
• Avocado
• Peulvruchten

Met onze voeding hebben we veel invloed op het scala aan aminozuren dat we binnenkrijgen en dus op de neurotransmitters die worden aangemaakt.

Weg met de obstakels

Met gezonde darmen en voldoende hoogwaardige, gezonde voeding ben je er helaas nog niet. Er zijn ook dingen die neurotransmitters in de weg staan. Kijk maar eens naar het lijstje hieronder:

1. Hormonale disbalans
   Vooral stress (cortisol) heeft een grote negatieve invloed op de aanmaak van neurotransmitters
2. Langzaam werkende schildklier
   Heeft voornamelijk invloed op de aanmaak van GABA
3. Allergieën en intoleranties
   Hangen samen met darmongemakken/disbalans in de darmflora
4. Darmparasieten, schimmels en gisten
   Hangen samen met darmongemakken/disbalans in de darmflora. Zij produceren veel afvalstoffen, wat ook wel ‘hersenmist’ veroorzaakt. Een duf gevoel, alsof er iets tussen jou en de wereld in staat. Dit zit het goed functioneren van neurotransmitters in de weg.
5. Te weinig beweging en zonlicht.

Tot slot

Zoals je hebt gelezen kan er veel tussen een goede aanmaak van neurotransmitters en een goede geestelijke gezondheid in staan. Maar gelukkig is er ook net zoveel wat je hiertegen kunt doen!

Zou je beter in je vel willen zitten? Ben je meer neerslachtig dan anders? Ervaar je minder daadkracht, voel je je onrustig of heb je veel watten in je hoofd? Ook al kunnen er natuurlijk 1001 andere redenen aan ten grondslag liggen, het probleem kan een kink in de aanmaakkabel van (bepaalde) neurotransmitters zijn en/of  aan jouw darmgezondheid liggen. Begin dus met goed voor je darmen te zorgen.

Wil je hier nog wat meer over weten? Kijk dan eens bij de neurotransmitterprofielbepaling volgens Braverman (uiteraard niet als vervanging van medisch advies) of laat je onderzoeken en adviseren door een goede darm(flora)therapeut bij jou in de buurt.

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.

Bronnen

1. https://www.nature.com/articles/s41564-018-0307-3
2. Sonnenburg, J. E., Het brein in je buik, Spectrum, 2015.
3. https://www.nemokennislink.nl/publicaties/manipulerende-microben/