Het Vrouwenhart en Valentijn

Afgelopen week sprak ik op de Gezondheidsbeurs Leonard Hofstra, de cardioloog die zich graag bezighoudt met preventie van hart- en vaatziektes. We spraken onder andere over het verschil tussen mannen en vrouwen op dit gebied. Zo vertelde hij me dat vernauwingen in de kransslagaderen van vrouwen lastiger te verhelpen zijn met een stent of bypassoperatie. Vandaag vanwege de komende Valentijnsdag op 14 februari zijn gastblog. Een uitnodiging om vooral goed voor je eigen vrouwenhart te zorgen!

Het Vrouwenhart en Valentijn

Heerlijk dat Valentijnsdag er weer aankomt! Dit is het moment van het jaar om opnieuw je liefde te verklaren aan de persoon die je het meest dierbaar is. Dit kan met een schitterende kaart, bloemen, of een heerlijk diner in een gezellig restaurant. Maar het spannendste van alles is dat er soms geheime aanbidders uit de kast komen om het hart van hun geliefde te veroveren. Voor mannen is er nog een andere reden om goed op het hart van een geliefde vriendin of vrouw te letten. Het is namelijk zo dat hart- en vaatziekten tegenwoordig meer voorkomen bij vrouwen dan bij mannen. Hoe dat kan?

Hart- en vaatziekte; doodsoorzaak nr. 1 bij vrouwen

Lange tijd was het zo dat hart- en vaatziekten typische ziektes waren voor de man. Het was de gestreste en rokende manager met overgewicht die zijn eerste infarct kreeg op zijn 50e, maar toch niet de vrouw? Vraag is of dit nog steeds zo is. Kijkend naar de statistieken van hart- en vaatziekten dan maken vrouwen een verpletterende indruk. Helaas op een negatieve manier.

Europese getallen laten zien dat 55% van de vrouwen overlijdt aan hart- en vaatziekten tegen 42% voor de man. In Nederland krijgen per dag 57 vrouwen een hartinfarct tegenover 52 mannen. Er overlijden in Nederland meer vrouwen aan hart- en vaatziekten dan mannen. Dit is reden voor een aantal organisaties om hart- en vaatziekten bij de vrouw speciale aandacht te geven. Het doel  hiervan is om in de komende jaren het opsporen en behandelen van hart- en vaatziekten bij de vrouw sterk te verbeteren.

Mijn Cardiologie Centrum in Utrecht werkt daarbij mee aan wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe biomarkers die hartfalen bij de vrouw eerder herkennen. Uiteraard ook met het doel de vrouw zelf aan te sporen om preventief beter voor haar hart te zorgen zodat problemen zoveel mogelijk kunnen worden voorkomen.

Het stellen van een goede diagnose bij vrouwen is lastig

Maar wat is nou  de precieze oorzaak dat hart- en vaatziekten bij de vrouw deze dramatische vormen aannemen? Ten eerste is de levensstijl van vrouwen steeds meer gaan lijken op die van de man. Je zou kunnen zeggen dat dit een bijwerking is van de emancipatie. Steeds meer vrouwen roken, hebben een gestreste baan en eten en drinken (alcohol!) zoals mannen. Naast hun carrière komt echter vaak het grootste deel van het huishouden toch nog op hun schouders terecht. Een dubbele belasting dus.

Daarnaast blijkt dat het lastiger is om de juiste diagnose te stellen bij de vrouw. Het begint ermee dat vrouwen met hart- en vaatziekten hun klachten minder ‘klassiek’ presenteren, waardoor het minder goed te herkennen is als ernstig voor de huisarts of cardioloog. Dit komt omdat de ‘klassieke’ symptomen, de symptomen van een man met hartproblemen zijn. Vrouwen kunnen andere symptomen hebben.

Een verhit gevoel; een onschuldige opvlieger of iets anders?

Daarbij komt ook nog dat klachten door hart- en vaatziekten, zoals pijn op de borst, kortademigheid, een verhit gevoel en niet meer zo goed kunnen inspannen, vaak worden geduid als overgangsklachten.

Het resultaat hiervan is dat vrouwen die toch iets ernstigs hebben, niet worden doorgestuurd voor verdere testen, en daardoor mogelijk groot gevaar lopen. Daarbovenop komt dat de testen die worden gedaan bij de vrouw, zoals een inspanningstest, minder nauwkeurig blijken te zijn dan bij de man. Hoog tijd voor verbetering dus en meer specifieke aandacht voor de vrouw.

Vooral een hoger risico bij een vroege menopauze en na de menopauze

Uit onderzoek blijkt dat vrouwen vóór de menopauze veel minder kans hebben om hart- en vaatziekten te ontwikkelen dan mannen. Hoe kan dit? Dit wordt verklaard door het feit dat vrouwen dan beschermd worden door hun hormoonspiegels en met name hun oestrogenen. Oestrogenen zorgen namelijk voor verlaging van de bloeddruk, een beter cholesterolprofiel en waarschijnlijk beschermen ze ook nog het hart.

Vrouwen die al vroeg in de menopauze komen hebben daardoor een verhoogd risico, omdat de beschermende werking van hun oestrogenen op relatief jongere leeftijd al wegvalt. Hierdoor kan aderverkalking, het proces waardoor aderen langzaam dichtslibben, worden versneld.

Wat kan je zelf doen?

Wat kan je zelf doen als vrouw om het risico op hart- en vaatziekten te minimaliseren? Gelukkig heel veel. Met een gezonde voeding en leefstijl kan je de kans op het krijgen van hart- en vaatziektes sterk verminderen.

Belangrijk daarbij is om te weten wat het risico is op het krijgen van hart- en vaatziekten in de komende tien jaar. Dit kan bij je eigen huisarts. Belangrijk hierbij zijn onder andere je leeftijd, je bloeddruk, overgewicht, cholesterolwaarden, of je rookt of niet en of het in je familie voorkomt.

Specialistische zorg voor het vrouwenhart

Als het risico te hoog is of er klachten zijn, dan is doorsturen naar de cardioloog de volgende stap. In de klinieken van Cardiologie Centra Nederland wordt speciaal aandacht gegeven aan het vrouwenhart en is er samenwerking met Prof. Dr. Angela Maas van het Radboud Medisch Centrum. Zij is DE expert in Nederland op het terrein van vrouwen met hart-en vaatziekten. Door speciale aandacht te geven en diagnostische onderzoeken meteen te doen kunnen we beter en sneller inschatten of er een serieus risico is voor de vrouw in kwestie. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om te weten of er tijdens de zwangerschap sprake was van hoge bloeddruk of diabetes. Deze factoren geven namelijk een verhoogde kans op hart- en vaatziekten in de toekomst.

Wat ik zelf ga doen op Valentijnsdag? Ik ben lekker aan het werk in mijn kliniek en hoop dus het risico op hart- en vaatziekten bij een aantal vrouwen op die dag beter in kaart brengen. Een nuttige dag dus voor het vrouwenhart. Maar natuurlijk heb ik voor die avond nog iets heel speciaals gepland!

Dr. Leonard Hofstra

www.cardiologiecentra.nl