Warme tomaten met gezonde vetten; bijzonder goed voor je immuunsysteem

Tomaten. Lang geleden probeerden mijn ouders mijn zes zussen en mij aan de tomaten te krijgen. Plakjes rauwe tomaat als broodbeleg. We mochten er zelfs suiker op doen als we ze daardoor zouden eten! Maar ik vond het helemaal niks; ik vond de smaak van tomaat niet lekker en bovendien werd mijn boterham er zompig van. Jakkie!

Tomaten; de helende kracht van voeding onbetwist aangetoond

Warme tomaten vond ik echter heerlijk. Diezelfde plakjes in de koekenpan zachtjes smoren in olijfolie, wat Provençaalse kruiden erbij en dan een zompig roerei ernaast? Daar mocht je me ’s nachts voor wakker maken. Nog steeds trouwens.

Inmiddels weet ik dat warme tomaten, vooral met wat vet, heel erg gezond zijn. Veel gezonder dan rauwe tomaten. Ongelooflijk gezond eigenlijk. Zouden mijn smaakpapillen als meisje van tien dat ook al geweten hebben? Wie weet.

Als jij nog twijfelt aan de helende kracht van voedsel, dan ga ik je nu met de simpele tomaat over de streep trekken.

Van sierplant tot belangrijke bron van voedingsstoffen voor ongezonde eters

Tomaten komen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, waarschijnlijk uit Peru, en werden door de Spanjaarden rond 1600 meegebracht naar Europa. Aanvankelijk werd de tomaat als giftig beschouwd en alleen als sierplant gebruikt om prieeltjes te versieren. Gelukkig besloten de Italianen er op zeker moment toch eens mee in de keuken aan de slag te gaan. Lang leve de Italianen! The rest is history.

Waarschijnlijk is het gebruik van tomaten in allerlei pizza’s, pasta’s en sauzen een van de belangrijkste bronnen van vitamines en mineralen in de huidige westerse voeding.

Onderzoekers van kanker beginnen de laatste jaren (eindelijk!)  steeds vaker naar de werking van voedingsmiddelen te kijken. Bij onderzoek naar kankerbestrijdende voedingsmiddelen komt de tomaat steeds als een van de toppers uit de bus. Dit is niet alleen te danken aan de hoge hoeveelheid vitamine C maar vooral aan het belangrijke fytonutriënt lycopeen.

De relatie tussen immuunsysteem en kanker

Voordat ik de tomaat in het zonnetje ga zetten, lijkt het me goed om even iets te zeggen over de relatie tussen ons immuunsysteem en kanker. Je immuunsysteem beschermt je tegen ongewenste indringers zoals agressieve bacteriën, virussen of toxische stoffen. Maar je immuunsysteem reageert ook op chronische ontstekingen in je lichaam; ook dit ziet het als een bedreiging.

Chronische ontstekingen ontregelen je immuunsysteem waardoor het zijn werk niet goed meer kan doen

Bij chronische ontstekingen in het lichaam blijft je immuunsysteem voortdurend actief, waardoor het op den duur niet effectief meer werkt. Je bent dan kwetsbaarder voor virussen en bacteriën. Uiteindelijk kan dit leiden tot diverse ziektes, waaronder allergieën, auto-immuunziektes maar ook kanker.

Alles wat je lichaam meehelpt om chronische ontstekingen te voorkomen, helpt mee om je immuunsysteem sterk en gezond te houden en de kans op kanker te verkleinen. Lees onderaan dit artikel wat je daaraan kunt doen.

De relatie tussen chronische ontstekingen en kanker

Vele onderzoeken hebben dan ook aangetoond dat er een relatie is tussen chronische ontstekingen en kanker. De chronische ontsteking in de maag die veroorzaakt wordt door de vervelende bacterie Helicobacter pylori verhoogt het risico op maagkanker met een factor vijf. Een chronische ontsteking van de dikke darm vergroot het risico op dikkedarmkanker met een factor tien.

Aangenomen wordt dat een op de zes gevallen van kanker een directe link heeft met chronische ontstekingen in het lichaam (1).

Als we chronische ontstekingen in ons lichaam verminderen houden we ons immuunsysteem gezond en krijgt kanker minder kans

Chronische ontstekingen in ons lichaam kunnen we onder andere bestrijden met krachtige antioxidanten.

Lycopeen; krachtige ontstekingsremmer

Lycopeen is een krachtige antioxidant, een ontstekingsremmer dus. Lycopeen maakt deel uit van de groep fytonutriënten die bekend staan als de carotenoïden. Fytonutriënten zijn voedingsstoffen die alleen in planten zitten; fyto betekent plant. De familie van de carotenoïden is verantwoordelijk voor de gele, oranje of rode kleur van de diverse vruchten en groenten.

Omdat ons lichaam niet zelf in staat is om deze belangrijke carotenoïden aan te maken moeten we ze eten. Tomaten zijn verreweg de rijkste bron van lycopeen.

Andere voedingsmiddelen die lycopeen bevatten, maar veel minder dan tomaten, zijn rode grapefruit, watermeloen en papaya.

Dr. Edward Giovannucci van de Harvard University concludeerde na het bestuderen van 72 onderzoeken dat het eten van tomaten en producten op basis van tomaten leidde tot hogere lycopeengehaltes in het bloed. Hierdoor werd de kans op diverse vormen van kanker verkleind. Het bewijs was het sterkste voor maag-, long- en prostaatkanker (2). Eerder had hij in een omvangrijke studie met 48.000 mannen over 4 jaar tijd al aangetoond dat het risico op prostaatkanker met een derde afnam als mannen minstens twee keer per week tomatenproducten aten (3).

Meer dan 7000 studies onderzochten de werking van carotenoïden

De werking van carotenoïden en specifiek lycopeen is inmiddels onderzocht in meer dan 7000 studies. Steeds weer blijkt dat fytonutriënten, stofjes die alleen in planten voorkomen, ons niet alleen beschermen tegen kanker, maar ons ook kunnen beschermen tegen hart- en vaatziektes (4), zonneschade (5) en zelfs DNA-schade (6).

De tomaat beschermt zichzelf tegen de UV-straling van de zon door de aanmaak van lycopeen.

Als wij zorgen voor voldoende lycopeen, dat wordt opgeslagen in onze huid, gaat dat proces in ons lichaam gewoon door. Hoe bijzonder is dat! Dit draagt onder andere bij aan het verminderen van de veroudering van de huid. Wie wil dit nou niet?

Dat worteltjes goed zijn voor onze ogen wisten onze oma’s al. Nu weten we dat dit komt door de carotenoïden in de worteltjes. Het bètacaroteen wordt omgezet in vitamine A; een vitamine die erg belangrijk is voor het goed functioneren van onze ogen.

Dit moet je wel nog even weten

Krijg jij al zin om tomaten op je bord te scheppen? Mooi. Dat is precies waar ik je wil hebben. Maar wacht even, er zijn nog een paar dingen die goed zijn om te weten.

Ten eerste is lycopeen alleen in vet oplosbaar en neemt je lichaam het beter op als je tomaten eet samen met wat vet. Een goede kwaliteit olijfolie is natuurlijk een geweldige partner voor zongerijpte tomaten. Een tomatensalade dus? Wacht nog even.

Wat je ook moet weten is dat lycopeen pas bioactief wordt na verhitting (7). Verhitting zorgt vaak voor vermindering van voedingsstoffen bij veel voedingsmiddelen. Bij tomaten werkt het juist andersom. Door hoge temperaturen wordt de celstructuur van de tomaat vernietigd, waardoor lycopeen makkelijker vrijkomt en ervoor zorgt dat het makkelijker opneembaar wordt voor ons lichaam.

Dus… wat gaan we eten?

Dit houdt dus in dat veel kant-en-klaar tomatenproducten, die altijd verhit zijn geweest, helemaal nog niet zo slecht voor ons zijn.

Vooral geconcentreerde tomatenpuree bevat per 100 gram maar liefst 29,3 mg aan lycopeen en is daarmee een absolute topper.

Ook tomatensaus, pastasaus op basis van tomaten, ketchup en tomatensap doen het wat hoeveelheid lycopeen per 100 gram betreft helemaal niet slecht. Zet deze vaker op je menu. Hou er wel rekening mee dat veel van deze producten, vooral ketchup, vaak grote ladingen suiker bevatten, wat natuurlijk nou net weer niet zo gezond voor je is. Deze bevorderen juist ontstekingen in je lichaam.

Kies dus producten die niet gezoet zijn en zoet ze eventueel zelf met wat rauwe honing zou je dat willen. Rauwe, onbewerkte honing bevat meer dan 100.000 verschillende fytonutriënten! Zoek een lokale imker en geniet ervan.

Vermijd alles uit blik

Laat tomaten of tomatensoep in blik links liggen. De binnenkant van blik bevat vaak een laagje plastic wat BPA, Bisfenol A, kan bevatten. BPA is een toxische stof die je echt niet in je lichaam wil hebben. Het is een krachtige hormoonverstoorder. Probeer dit zoveel mogelijk te vermijden.

Ik ben geen fan van bewerkte voeding maar in glas verpakte, biologische tomatensappen, tomatensauzen of tomatenpuree staan altijd in mijn keukenkastje.

Natuurlijk ben ik allereerst fan van verse, onbewerkte en liefst biologische producten die ik zelf verwarm. Probeer vooral in de zomer aan zongerijpte tomaten te komen. De keuze aan diverse tomaten wordt steeds groter.

Wees creatief met tomaat

Natuurlijk kan je tomaten rauw aan een salade toevoegen maar overweeg eens om ze eerst in je oven te verwarmen met wat olijfolie, knoflook en Provençaalse kruiden. Ten eerste gaat je keuken er heerlijk van ruiken (naar vakantie in Frankrijk!). Ten tweede voegen de olijfolie, knoflook en de kruiden extra gezondheid en kankerwerende stoffen toe aan je tomaten (1). Laat je tomaatjes wat afkoelen en voeg ze toe aan een groene salade met bijvoorbeeld mozzarella of wat geitenkaas.

Provençaalse kruiden staan bekend om hun kankerwerende eigenschappen.

Er zijn ongelooflijk veel recepten met tomaat. Google en ga je uit je dak! En maak binnenkort zeker mijn favoriete vrouwenpower-salade met tomaatjes van de gril. Klik hier voor het recept. 

Voorkom chronische ontstekingen zoveel als je kunt

Nog even dit. Warme tomaten met olijfolie zijn krachtige ontstekingsremmers. Zeker. Maar ze kunnen niet alles rechtzetten wat krom is.

Belangrijke oorzaken van chronische, laaggradige ontstekingen zijn onder andere een tekort aan voedingsstoffen in je lichaam; voeding die steeds zorgt voor een stijging van je bloedsuikerspiegel, zoals zoetigheid en snelle koolhydraten; voedingsmiddelen die je darmwand irriteren zoals zuivel en gluten en bewerkte voeding, roken, overgewicht, te weinig beweging en daglicht, toxische stoffen en chronische stress.

Wees je hiervan bewust en probeer dit alles zoveel mogelijk te vermijden. Want hoeveel warme tomaten je ook eet, daar valt anders niet tegenop te boksen.

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je hieronder een reactie achterlaat.

Bronnen:

1. Eten tegen kanker. Dr. Richard Béliveau en Dr. Denis Gingras
2. https://academic.oup.com/jnci/article/91/4/317/2543924
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11880478/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5974099/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23053552/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10720168/
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17391568/