Anticonceptie. Ik heb het veel vrouwen al een tijd beloofd: een artikel over alternatieven voor hormonale anticonceptie zoals de pil. Hormonen zijn krachtige stofjes in een vrouwenlichaam. Ze geven duidelijke signalen als ze niet goed met elkaar in balans zijn; dit ervaar je als klachten.
Als hormonen uit balans zijn vragen ze je om iets te veranderen in je leven: je voeding, je bewegingspatroon, je stressniveau of nog iets anders.
Het gebruik van de pil of andere hormonale conceptie kan deze, soms subtiele signalen, verdoezelen waardoor problemen niet boven water komen en op termijn erger kunnen worden. Vroeg of laat krijg je hier de rekening van. Wat zijn dus goede alternatieven voor deze synthetische hormonen? (Lees vooral het laatste punt!)
Anticonceptiepil: opeens 5 kilo lichter toen ik stopte
Ik heb erg lang de pil geslikt. Tientallen jaren. Ik vond het makkelijk o.a. omdat ik mijn ‘menstruatie’ (die helemaal geen menstruatie was maar dat begreep ik pas veel later) kon plannen. Ik had weinig klachten, dacht ik, totdat ik besloot om ermee te stoppen. Binnen vier weken viel ik opeens die hardnekkige 5 kilo teveel af waar ik al 25 jaar mee worstelde. Zonder enige moeite. Ook merkte ik dat ik positiever en dus ook figuurlijk ‘lichter’ door het leven ging: ik werd echt vrolijker!
De vraag die in me opkwam was of ik al die jaren met die kilo’s en wat zwaarmoedigheid had rond gelopen, alleen maar omdat ik de pil had geslikt. Met alles wat ik nu weet over hormonen denk ik dat dit inderdaad het geval is.
Anticonceptie met hormonen
In Nederland gebruikt 60% van de jonge vrouwen de pil en 42% als je kijkt naar vrouwen tussen de 16 en 49 jaar. Er zijn diverse soorten en merken verkrijgbaar. Andere hormonale anticonceptiemiddelen zijn de prikpil (Depo-Provera of Sayana), een vaginale ring (Nuvaring), anticonceptiepleister (Evra), anticonceptiestaafje (Implanon NXT) of het hormoonspiraaltje.
De pil bestaat uit kunstmatige hormonen, oestrogenen en een progestageen, die je eierstokken laten denken dat er sprake is van een vroege zwangerschap. Hierdoor wordt een eisprong voorkomen. Er is dan ook geen sprake van een echte menstruatie maar van een onttrekkingsbloeding.
Deze kunstmatige hormonen hebben echter grote invloed op je lichaam, waaronder de beschikbaarheid van vitamines en mineralen.
Synthetische hormonen beroven het lichaam van diverse vitamines en mineralen. Denk hierbij aan foliumzuur, vitamine B6, vitamine B12, zink en magnesium: belangrijke vitamines en mineralen in een vrouwenlichaam.
De mogelijke bijwerkingen van hormonale anticonceptie
Een groot deel van de gebruiksters is doorgaans tevreden over de pil. Maar er zijn er ook die klagen over gewichtstoename, opgeblazen gevoel, een slecht humeur, geen zin in seks of zich niet prettig voelen bij het iedere dag een pil innemen met synthetische hormonen.
Bekend is ook een hogere kans op trombose bij pilgebruik, vooral bij roken, overgewicht en het ouder worden. Daarom dat gynaecologe dr. Barbara Havenith op haar website vrouwen boven de 35 die roken of overgewicht hebben adviseert te stoppen met de pil.
Andere mogelijke bijwerkingen zijn o.a. een hogere kans op hoge bloeddruk, pijnlijke en grotere borsten, acne, depressie, migraine, pigmentvlekken in het gezicht, haaruitval, spijsverteringsproblemen en verslechtering van de leverwerking. Wat ik al zei: hormonen zijn krachtige stofjes in ons vrouwenlichaam. Dr. Barbara Havenith schrijft ook dat veel vrouwen zich lichter, levendiger en minder afgevlakt voelen nadat ze gestopt zijn met de pil. Minder menstruele hoofdpijn en meer zin in vrijen, krijgt Barbara ook te horen. Een pleidooi dus om (eens een tijdje?) te stoppen, maar wat zijn de alternatieven?
Steentjes, botjes of ivoor
Door de eeuwen heen is bekend geweest dat een zwangerschap voorkomen kon worden door een voorwerp in de baarmoeder te stoppen. Hiervoor werden steentjes, botjes, stukjes hout of ivoor gebruikt. Ze verdwenen doorgaans voorgoed in de baarmoeder.
Toen artsen, rond 1900, zich hiermee gingen bezig houden heeft men tientallen jaren over het hoofd gezien dat de vorm en grootte van de baarmoeder per vrouw enorm kan verschillen. Duh! Gevolgen waren o.a. hevige menstruaties, ontstekingen en onvruchtbaarheid. Gelukkig is er sindsdien heel veel verbeterd en is het spiraaltje inmiddels een bekend voorbehoedsmiddel.
Spiraaltje mét hormonen
Een spiraaltje heeft de vorm van een klein ankertje dat geplaatst wordt in je baarmoeder. Het zorgt ervoor dat een bevruchte eicel zich niet kan nestelen in het baarmoederslijmvlies. Na het plaatsen werkt het direct en ben je 5 jaar beschermd tegen zwangerschap. Daarna moet er een nieuwe worden geplaatst. Dit gebeurt door een huisarts, verloskundige of gynaecoloog. Je kunt de timing van je menstruatie niet zelf regelen.
Een hormoonspiraaltje geeft een kleine hoeveelheid progestageen af. Dit is nog geen 20% wat je binnen zou krijgen als je de pil zou gebruiken. Hierdoor komen zaadcellen moeilijker door het slijm van de baarmoedermond en kan een bevruchte eicel zich niet nestelen in het baarmoederslijmvlies.
Bekende hormoonspiraaltjes zijn het Mirena- en Kyleena-spiraal. Ondanks de geringe hoeveelheid hormonen kan ook deze vorm van anticonceptie bijwerkingen hebben, zoals infecties, hoofdpijn, buikpijn, acne en psychische stoornissen.
Koperspiraaltje zonder hormonen
Het koperspiraaltje is een spiraaltje zonder hormonen. Het is een stukje plastic met een koperdraadje. Het koper maakt de spermazaadjes inactief zodat er geen bevruchting plaatsvindt. Het wordt zelfs gebruikt als ‘morning after spiraal’ tot 5 dagen na onveilig vrijen.
T-Safe is het meest gebruikte koperspiraaltje in Nederland. Er is zelf een mini koperspiraaltje (Multi-Safe Short) voor vrouwen met een kleine baarmoeder. Het koperspiraal is een betrouwbare anticonceptiemethode en je behoudt je eigen, natuurlijke menstruatiecyclus.
In tegenstelling tot alle anticonceptiemethodes op basis van hormonen heeft het koperspiraaltje geen bijwerkingen. Wil je hier meer over lezen klik dan hier (1).
Het gebruik van het koperspiraaltje in Duitsland, Nederland en België is laag. Zo’n 10% van de vrouwen gebruikt deze vorm van anticonceptie. In Scandinavische landen is dit 35% en het internationale tevredenheidscijfer is heel hoog.
Anticonceptie zonder hormonen: gooi een barrière op
Barrièremethode is een bekend woord in de wereld van anticonceptie. Hiermee wordt bedoeld dat er tussen een eicel en zaadcellen een onoverkomelijke barrière wordt opgeworpen zodat ze elkaar niet ontmoeten. Deze methoden worden ook al heel erg lang gebruikt. Van uitgeknepen halve citroenen tot papyrusbladeren bestreken met plakkerige honing.
Door de eeuwen heen hebben vrouwen van alles geprobeerd om een zwangerschap te voorkomen.
Onder de barrièremethode vallen het pessarium, het vrouwencondoom en het mannencondoom. Het pessarium is een kapje van rubber of kunststof dat je zelf in je vagina inbrengt in combinatie met zaaddodende gel voordat je seks hebt. Een vrouwencondoom is een hoesje voor de vagina dat je ook van te voren kunt inbrengen. En een mannencondoom kennen we hopelijk allemaal: een hoesje voor om de stijve penis. Klik hier om meer te lezen over deze barrièremethoden (2). Ze hebben ieder zo hun voors en tegens. Wat is er nog meer op de markt?
Periodieke onthouding met een anticonceptiecomputer
Nooit van gehoord? Let dan nu op. Eigenlijk mogelijk ze geen anticonceptiecomputer heten, maar temperatuurcomputer of cycluscomputer.
Nooit gehoord van een cycluscomputer? Ze zijn toch al 30 jaar op de markt.
Een eicel is slechts enkele uren na de eisprong optimaal geschikt om te worden bevrucht. Na een dag is de kans op zwanger worden uiterst gering. Zaadcellen kunnen maximaal 5 dagen in de baarmoederhals in leven blijven.
De dag van je eisprong stijgt je lichaamstemperatuur door de wisseling van oestrogeen naar progesteron. Als je een handig instrument zou hebben dat exact zou aangeven welke dag je eisprong is (dus wanneer er een rijp eitje is) plus de 5 dagen ervoor (want zaadcellen kunnen 5 dagen overleven en dus het rijpe eitje bevruchten) dan heb je een perfect anticonceptiemiddel. Zo’n handig instrumentje is er.
Een elegant apparaatje op je nachtkastje
Met een cycluscomputer, een klein apparaatje, meet je elke ochtend je lichaamstemperatuur onder je tong. Je geeft zelf aan wanneer je menstrueert. Zo leert het apparaatje jouw cyclus heel goed kennen. Het duurt enkele maanden maar dan is de uitslag van de cycluscomputer voor 99.3% betrouwbaar. Een groen lampje betekent dat je niet vruchtbaar bent, een rood lampje wel en geel betekent dat de computer nog in de leerfase zit. Dit zal de eerste maanden van het gebruik vaak het geval zijn.
Cycluscomputers zijn in de loop der jaren steeds nauwkeuriger geworden en zeer makkelijk in gebruik.
Steeds meer vrouwen stappen over op deze makkelijke anticonceptiemethode waarbij ze zelf alles in de hand hebben. Twee bekende cycluscomputers in Nederland zijn de LadyComp (klik daarvoor hier) en de Daysy (klik daarvoor hier). Verdiep je er eens in; veel vrouwen gingen je al voor en zijn er zeer tevreden over.
Of de meest natuurlijke methode: leren luisteren naar je lichaam
Er is ook een natuurlijke methode zonder computer. Door middel van een cursus leren, zowel de man als vrouw, hoe de cyclus van de vrouw verloopt en wanneer ze vruchtbaar is. Hierbij leren ze nauwkeurig te kijken naar twee lichaamssignalen: de lichaamstemperatuur en de samenstelling van het baarmoederhalsslijm. De betrouwbaarheid van deze methode is erg groot: 99,6%. Wil je meer weten kijk dan op de website van Sensiplan: klik daarvoor hier (3).
Ik vind het zeer opmerkelijk dat op sites als anticonceptie.nl en anticonceptievoorjou.nl deze bovengenoemde methodes niet wordt genoemd. Als je het publiek voorlichting geeft over anticonceptie mag je deze informatie zeker niet weglaten!
Hou je hormonen in balans. Wees er zuinig op. Zorg dat je de boodschappen blijft horen die ze uitzenden en werk met ze samen. We leven in een geweldig mooie tijd waarin we zoveel meer mogelijkheden hebben dan onze overgrootmoeders. Laten we deze mogelijkheden gebruiken en het leven ten volle leven! In bed en erbuiten.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help mij dan dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen. Ik vind het altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat zijn jouw ervaringen met het overstappen van hormonale naar niet-hormonale anticonceptie?
Bronnen
1 https://www.anticonceptie.nl/product/spiraaltje/koperspiraal/
Anja
op 14 Jun 2019Ellen
op 20 Mar 2021