Jodium; ook om pijnlijke borsten te verhelpen

Marjolein Dubbers

Onlangs heb ik weer een thermografie laten doen om te kijken of mijn borstweefsel rustig is. Francine, oprichtster van De Groene Zuster, die deze checkup deed vroeg me om een artikel te schrijven over de relatie tussen het gebrek aan jodium in onze voeding en problemen met vrouwenborsten. Francine ontmoet veel vrouwen met (pijnlijke) knobbels of cystes in de borsten. Uit onderzoek blijkt dat er dan vaak gebrek is aan jodium in de voeding. Daarom vandaag aandacht voor dit sporenelement.

Wat is jodium en zit het niet in ons brood?

Jodium is een sporenelement dat ons lichaam niet zelf kan aanmaken en dat we door middel van onze voeding moeten zien binnen te krijgen. Het is een belangrijke voedingsstof, omdat vrijwel iedere cel in ons lichaam een kleine hoeveelheid jodium nodig heeft om goed te kunnen werken. Vrouwen blijken wat meer jodium nodig te hebben dan mannen en de behoefte hieraan kan stijgen tijdens de overgang of in periodes van stress. Helaas krijgen de meesten van ons het veel te weinig binnen omdat het steeds minder in onze voeding zit.

Tot aan de Tweede wereldoorlog kwam een schildkliervergroting, ook wel krop of struma genoemd, regelmatig voor. Dit was toen vaak een teken van gebrek aan jodium. De Nederlandse bakkers werden daarom verplicht om gejodeerd zout te gebruiken bij het bakken van het brood. Dit broodzout was gewoon keukenzout waaraan jodide werd toegevoegd. Na verloop van tijd bleek echter dat teveel jodium ook niet goed was, waarna het broodzout in 2009 werd vervangen door bakkerszout, dat minder jodium bevatte. Maar bakkers zijn niet meer verplicht dit te gebruiken. Jozo zout bevat ook een klein beetje jodium, maar deze vorm is slecht opneembaar voor ons lichaam.

Brood eten is niet genoeg

Sommige vrouwen denken dat het eten van brood noodzakelijk is om voldoende jodium binnen te krijgen. Dat is het helaas niet. Volgens de WHO, de Wereld Gezondheid Organisatie (1) is jodiumgebrek nog steeds een wereldwijd probleem en hoewel het volgens de laatste rapporten meevalt in Nederland, is het ook hier van belang om de jodiuminname in de gaten te houden. De grootste risicogroepen zijn (zwangere) vrouwen en kinderen.

Je hoeft geen symptomen te hebben van een jodiumtekort, omdat je schildklier een grote voorraad jodium kan opslaan en deze jarenlang kan worden gebruikt voordat de voorraad op is. Als je dus wel symptomen krijgt, loop je waarschijnlijk al jaren rond met een jodiumtekort.

Een aantal symptomen van gebrek aan jodium

Zoals gezegd heeft jodium vele functies in je lichaam en zijn er veel symptomen die kunnen wijzen op een jodiumtekort. Bij vrouwen is met name (pijnlijke) cystevorming in de borsten, baarmoeder of eierstokken een mogelijke aanwijzing van een jodiumtekort. Andere symptomen die regelmatig bij vrouwen voorkomen zijn:

Spierpijnen en/of spierkrampen (dit kan ook gebrek aan magnesium zijn)
Vaak terugkerende ontstekingen
Gewichtstoename zonder aanwijsbare oorzaak
Chronische vermoeidheid zonder aanwijsbare oorzaak
Hartritmestoornissen
Droge huid, droge haren, haaruitval
Geheugenverlies en concentratiestoornissen
Depressieve klachten
Dikke enkels

Oorzaken van een gebrek aan jodium

Er zijn verschillende oorzaken waardoor we te weinig jodium binnen krijgen. Het is niet alleen dat we het te weinig binnen krijgen met onze voeding. Om er een aantal te noemen:

De meeste jodium in onze voeding zit in zeevis en met name zeegroenten zoals zeewier. Dat hebben we doorgaans niet vaak op het menu staan.
Door de verschraling van de landbouwbodem krijgen we met onze plantaardige producten te weinig jodium binnen. Alleen biologische groenten die worden verbouwd aan de kust bevatten doorgaans nog een redelijke hoeveelheid.
Hierdoor hebben we ook meestal een tekort aan selenium en een seleniumtekort versterkt de symptomen van een jodiumtekort. Ook gebrek aan ijzer kan een tekort versterken.
Een hoge consumptie van niet-gefermenteerde sojaproducten kan de opname van jodium verstoren. Lees meer over soja in Hoe zit het nou precies met soja?
Het gebruik van verschillende medicijnen waaronder aspirines verhoogt de uitscheiding van jodium.
Makkelijk en veel transpireren kan ook een tekort vergroten.
Maagzuur- en darmproblemen kunnen de opname van jodium verstoren.
Bij voeding met toxische stoffen zoals fluor, lood of kwik, of tandpasta met fluor, verbruik je veel jodium, omdat je lichaam het gebruikt om deze stoffen kwijt te raken.

Jodium en gezond borstweefsel

Fibrocystisch borstweefsel bestaat uit kleine of grote, soms pijnlijke knobbels in vrouwenborsten. Het kan per vrouw verschillen. Vaak verandert het ook van maand tot maand. Artsen denken dat fibrocystische borsten het gevolg zijn van een normale groei van cellen gedurende de menstruele cyclus. Jodium ondersteunt het proces van een normale celdood, apoptose, waarna de dode cellen kunnen worden afgevoerd. Zonder voldoende jodium worden de extra cellen, die tijdens de menstruele cyclus zijn ontstaan, niet allemaal afgebroken. Deze overgebleven cellen bouwen zich langzaam op en veroorzaken op termijn (pijnlijke) knobbels. Er is volop wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat genoeg jodium ervoor zorgt dat een teveel aan cellen wordt verwijderd en dat het fibrocystisch borstweefsel verdwijnt.

Veel vrouwen die borstkanker ontwikkelen hadden daarvoor al last van fibrocystisch borstweefsel. Uit onderzoek blijkt dan ook dat vrouwen met borstkanker een lager jodiumgehalte hebben in het borstweefsel dan vrouwen zonder borstkanker. Kankercellen zijn cellen waarin normale celdood niet meer optreedt. Jodium levert een belangrijke bijdrage aan de sterfte van kankercellen, aan het vertragen van de celdeling en aan een verminderde aanmaak van nieuwe bloedvaten in en rond het tumorweefsel.

Jodium en een gezonde schildklier

Er is ook een relatie tussen jodium en je schildklier. Vrouwen krijgen veel vaker te maken met de symptomen van een vertraagde schildklier. Je schildklier heeft jodium nodig om schildklierhormonen aan te kunnen maken. Is er te weinig jodium aanwezig, dan kan het zijn dat je schildklier op den duur trager gaat werken.

Maar let op: er is een relatie tussen je schildklier en je bijnieren. Het kan zijn dat je schildklier gaat vertragen als gevolg van een minder goede bijnierfunctie, die kan ontstaan na een lange periode van stress. Je schildklier heeft het hormoon progesteron nodig om goed te functioneren. Als je veel stress hebt gehad dan verbruikt het stresshormoon cortisol veel progesteron. Het is dan zaak om eerst stress te verminderen en je bijnieren op orde te krijgen, voordat je je schildklier gaat stimuleren met jodium.

Hoe vul je een tekort aan jodium aan?

De beste manier om jodium aan te vullen is zoals Japanse vrouwen het doen die overigens opvallend weinig borstkanker krijgen: je voeding aanvullen met biologische eieren en zeegroenten. Zeevis, zeewieren en algen zijn prima bronnen van jodium. Zeevissen kunnen echter nogal vervuild zijn met zware metalen en andere toxische stoffen, dus die zijn niet meer zo gezond als 50 jaar geleden. (Gekweekte) zeewieren en algen zijn minder vervuild en bevatten bovendien ook nog andere waardevolle mineralen en sporenelementen. Mijn advies is dus om minimaal een keer per week je menu aan te vullen met zeewierpasta (heel makkelijk in gebruik!) of een keuze te maken uit de grote variatie aan verschillende (gedroogde) zeewieren die er tegenwoordig te koop zijn. Kijk er eens naar in je (biologische) supermarkt. Je kunt ook klein beginnen met het vervangen van jozo zout door zeekraalzilt of zeezout met zeewier.

Suppletie van jodium; pas wel even op

Overweeg je jodium te suppleren kijk dan eerst of het niet voldoende zit in je dagelijkse multi-vitamine/mineralen als je deze gebruikt. Als je toch iets gaat suppleren is een goede multi als eerste aan te bevelen. Voor mijn favoriete multi: klik hier.

De minimale aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van jodium is 150 mcg per dag, het maximum is vastgesteld op 600 mcg, maar bouw dit altijd langzaam op. Gebruik jodium altijd in combinatie met selenium. Je kunt hiervoor ook iedere dag enkele verse paranoten eten. Verder is het verhogen van jodiuminname doorgaans niet voldoende om af te komen van pijnlijke en knobbelige borsten. Een borstweefselbehandeling voor een ervaren en goed opgeleide therapeute kan ik je zeker aanraden. Klik hier en vindt een borstweefselmassage therapeut bij jou in de buurt.

Pas ook op met hoge suppletie van jodium als je een schildklieraandoening hebt. Voor mensen met struma, de ziekte van Graves, of schildklierproblemen gekoppeld aan een autoimmuunziekte zoals Hashimoto, is het niet verstandig om op eigen houtje jodium te suppleren. Win hiervoor het advies in van een goede natuurarts of orthomoleculair arts. Maar af en toe zeewier op je menu zetten kan geen kwaad!

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.

Bronnen

1 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23472655