Hoe zit het nou precies met soja?
Veel vrouwen vragen mij hoe het zou precies zit met soja. Is het nu wel of niet gezond en welke producten zijn beter dan anderen? Helpt het echt tegen opvliegers, nachtzweten en andere overgangsklachten? Is het een goede vervanging voor zuivel? Ook voor mijn baby? En hoe zit dat ook al weer met soja en oestrogenen? Soja of sonee dus.
Het verhaal begint met fyto-oestrogenen
De naam fyto-oestrogenen is eigenlijk niet correct, want deze oestrogenen zijn dan wel plantaardig (fyto betekent plant) maar het zijn geen hormonen en dus ook geen oestrogenen. Maar ze bootsen wel de werking van oestrogenen in ons lichaam na, vandaar de naam fyto-oestrogenen. Zowel oestrogenen als fyto-oestrogenen passen op de bijbehorende receptoren, de sleutelgaatjes zeg maar, van je lichaamscellen, waardoor deze hun werk gaan doen. Wat fyto-oestrogenen zo interessant maakt is dat ze adaptogeen zijn. Dit betekent dat ze altijd regulerend werken. Als je oestrogeenniveaus te laag zijn hebben ze een oestrogeeneffect; prima. Zijn deze te hoog dan blokkeren ze juist de oestrogeenreceptoren, waardoor je lichaamseigen oestrogenen geen toegang meer hebben. Ook dat is prima, want de werking van fyto-oestrogenen is milder dan die van je eigen oestrogenen. Fyto-oestrogenen zorgen dus voor een balans in je hormoonhuishouding.
De verschillende soorten fyto-oestrogenen
Er zijn verschillende soorten fyto-oestrogenen. Ik noem hieronder de belangrijkste drie:
- isoflavonen zitten in peulvruchten zoals linzen, kikkererwten, bonen en soja. Verder ook in o.a. uien, appelen, druiven, citrusvruchten, rode wijn en olijfolie. Isoflavonen remmen opvliegers en nachtelijk zweten, vandaar de link tussen soja en opvliegers. Maar dit geldt dus ook voor andere voedingsmiddelen. Isoflavonen beschermen ook de botdichtheid dus is heel goed tegen botontkalking.
- lignanen zitten in pitten en zaden, veenbessen, groene thee, saliethee en de meeste groenten. Lijnzaad is absolute topper en bevat 100 keer meer lignanen dan andere voedingsmiddelen. Lijnzaadolie bevat overigens nauwelijks lignanen.
- coumestanen zitten met name in kiemen zoals alfalfa en tuinkers, maar ook in olijven.
Fyto-oestrogenen als bescherming tegen xeno-oestrogenen
Over het gebruik van isoflavonen en lignanen zijn de meeste onderzoekers en overgangsdeskundigen het wel eens dat het goed is om deze te gebruiken. Wij leven in onze Westerse wereld namelijk in een tsunami van xeno-oestrogenen. Dit zijn kunstmatige oestrogenen afkomstig uit de aardolie-industrie, die we binnen krijgen vanuit ons voedsel (bestrijdingsmiddelen, rood vlees, zuivel, blikgroente), cosmetica, wasmiddelen, drinkwater enz. Deze xeno-oestrogenen bezetten dezelfde receptoren als onze eigen oestrogenen en de fyto-oestrogenen, maar hebben juist een veel heftigere werking op ons lichaam. Om ons hiertegen te beschermen is het gebruik van fyto-oestrogenen absoluut aan te raden. Wel soja gebruiken dus?
Soja of sonee?
Soja is een peulvrucht net als kikkererwten, bonen en pinda’s en bevat dus isoflavonen. Dat is positief.
Echter, alle peulvruchten bevatten fytinezuur. Het grote nadeel van fytinezuur is dat het de opname van essentiële mineralen zoals calcium, magnesium, ijzer, koper en zink uit de darmen belemmert. Vrouwen hebben voldoende ijzer nodig, zeker zolang ze menstrueren, dus slechte opname van ijzer is niet goed voor de gezondheid. Door het eten van sojaproducten neemt de behoefte aan B12 (o.a. nodig voor de opname van ijzer) en vitamine D toe. Niet zo best.
Zie je soms schuim in je pannetje ontstaan bij het koken van peulvruchten? Dat zijn de saponinen. Soja bevat saponine. Dit is een zeepachtige stof die veel in shampoo’s wordt gebruikt. Een teveel aan saponine tast je darmwand aan, waardoor je een lekkende darm kunt krijgen, wat weer kan leiden tot allerlei ongewenste stoffen in je bloedbaan. Hier kun je erg ziek van worden.
Soja kan schadelijke werking hebben op je schildklier
Een ander belangrijk nadeel van soja is dat het een goitrogene stof is die een schadelijke werking heeft op de schildklier. Soja voert jodium af, een stof die we nodig hebben om onze schildklier aan de gang te houden. Een kwart van de vrouwen boven de 45 heeft last van een trage schildklier, wat een grote belemmering is voor je gezondheid. Bij zuigelingen is de consumptie van soja babymelk zelfs in verband gebracht met de auto-immuunvariant van een schildklierziekte. Pas dus op met sojamelk voor zuigelingen.
Sojaproducten vergroten daarbij de kans op nierstenen, dragen bij aan voedselintoleranties en bevatten vaak veel aluminium, wat giftig is voor je zenuwstelsel en nieren.
Het laatste nadeel van soja in Nederland is dat het, naast dat het doorgaans genetisch gemodificeerd is, veel te veel bewerkt is. Er zijn allerlei andere stoffen aan toegevoegd waardoor de goede onderdelen (isoflavonen) er grotendeels uit zijn gehaald. Eigenlijk kun je niet meer over soja spreken als je kijkt naar sojadranken of sojadesserts. Het zijn meer chemische suiker- en smaakstofpuddinkjes dan sojaproducten.
Helemaal geen soja meer dus?
Alles hierboven pleit ervoor om niet of weinig soja te gebruiken, biologisch of niet biologisch maakt niet uit. Er is echter een grote uitzondering en dat zijn gefermenteerde sojaproducten. Het liefst bio-organisch en niet-bewerkt.
Fermentatie betekent dat bepaalde stoffen worden omgezet in andere stoffen door bijvoorbeeld een gistingsproces. Tijdens het fermentatieproces van soja wordt het schadelijke fytinezuur geneutraliseerd. Dit gebeurt doorgaans door het laten weken van de soja en dit vervolgens weer te bewerken. Gefermenteerde soja is gezond omdat het juist helpt om de darmflora van je dikke darm gezond te houden. Daarbij komt dat de fyto-oestrogenen uit soja hoe dan ook pas werkzaam zijn in gefermenteerde vorm. Dus de voordelen van soja zitten NIET in de ongefermenteerde sojaproducten die wij doorgaans gebruiken. Jammer maar helaas!
Wel: miso, tamari, tempeh, natto en sojasaus
Aziaten hebben een manier gevonden om de soja te laten fermenteren waardoor het gezond is geworden. Je moet dan denken aan de producten als miso, tamari, tempeh, natto en gefermenteerde sojasaus. Lees zoals altijd de etiketten en zorg dat je geen lading suikers of E-nummers binnen krijgt, want dit brengt je hormonen juist weer uit balans. En let op: tofu wordt wel gebruikt in Azië maar is nog steeds ongefermenteerd.
Ik wens je veel gezondheid en smakelijk eten toe!
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.