Het grote cholesteroldoolhof: laat je niet misleiden!

Marjolein Dubbers

Ik hoor het overal om me heen: vrouwen die géén verzadigde vetten eten én/of medicijnen gebruiken om hun cholesterolniveau te verlagen. Iedere keer als ik het hoor gaan mijn nekharen overeind staan want ik wéét hoe slecht beiden zijn voor je vitaliteit en gezondheid. Er zijn veel mythes rondom cholesterol en vetten. Hoogste tijd om aandacht te besteden aan de vele misleidende informatie hierover. Lees het, verdiep je er verder in en trek je eigen conclusies. En vervang alvast die ongezonde margarine door gras/roomboter!

Cholesterol: moeder van je hormonen en veel meer

Cholesterol is een vetachtige stof die je lichaam zelf aanmaakt in je lever. Cholesterol is de grondstof voor een reeks van belangrijke hormonen waaronder oestrogeen, progesteron, testosteron, cortisol en DHEA.

Je lichaam heeft cholesterol nodig als bouwstof voor al je lichaamscellen; zonder cholesterol is het niet mogelijk om nieuwe celwanden en zenuwvezels te maken.

Daarbij is het essentieel voor de opname van vitamines A, D, E en K. Cholesterol is ook nodig voor de productie van vitamine D en galzuren. Het is de belangrijkste grondstof van myeline: de stof die je zenuwcellen beschermt. Het als “slecht” bekend staande cholesterol, LDL-cholesterol, is de enige stof die cholesterol in de mitochondriën van je cellen kan brengen.

Ongeveer 60% van je hersenen bestaat uit cholesterol.

Zonder cholesterol kun je niet helder denken. Dit lijstje over de noodzaak van voldoende cholesterol in je lichaam kan ik een stuk langer maken maar ik laat het hier even bij.

Cholesterol is een lichaamseigen, onmisbare stof

Kortom: cholesterol is een onmisbare stof in je lichaam.

Daarom zorgt een gezonde lever voor zo’n 75% van de benodigde cholesterol in je lichaam. De overige 25% moet je uit je voeding halen door het eten van gezonde vetten. Als je ze te weinig eet gaat je lever er méér van produceren. Waarom zou je lichaam een stof produceren als het slecht voor je zou zijn? Dat is niet logisch.

Twee grote mythes die de vuilnisbak in moeten

Er bestaan twee grote mythes rondom cholesterol:

  1. Het eten van (verzadigde/dierlijke) vetten zou het cholesterol in je bloed verhogen en daardoor zorgen voor een hoog risico op hart- en vaatziektes. Daarom worden we door iedereen geadviseerd om het eten van (verzadigde/dierlijke) vetten te beperken.
  2. Een gemeten hoog cholesterolgehalte in je bloed zou het risico op hart- en vaatziektes verhogen, dus als je een hoog cholesterolgehalte in je bloed hebt dan word je door je arts geadviseerd om medicijnen te gebruiken om het te verlagen.

Inmiddels wordt langzaam duidelijk dat beide stellingen, hoe hardnekkig ook, NIET WAAR zijn. Ik ga je deze én komende week laten zien dat:

  1. Het eten van verzadigde/dierlijke vetten NIET zorgt voor verhoging van cholesterol in je bloed
  2. Het eten van verzadigde/dierlijke vetten ook NIET zorgt voor hart- en vaatproblemen
  3. Een hoog cholesterolgehalte in je bloed OOK NIET zorgt voor hart- en vaatproblemen; het cholesterol komt deze problemen juist repareren
  4. Het daarom NIET verstandig is om cholesterolverlagende medicijnen te gebruiken (in 99% van de gevallen)
  5. Je zelf heel veel kunt doen om je hart en bloedvaten gezond en vitaal te houden (maar niet door gezonde vetten te schrappen)

Ik weet dat ik hiermee nogal wat beweer, maar er zijn honderden wetenschappers die deze stellingen ondersteunen. En gelukkig komt er ook hier en daar een dappere arts te voorschijn die eindelijk durft te zeggen dat we 30 jaar lang misleid zijn. Ik zal je volgende week aan hem voorstellen.

Verzadigd vet eten verhoogt NIET je cholesterol

Nog steeds wordt verkondigd dat het eten van vet voedsel en dan met name de verzadigde vetten (dierlijke vetten van vlees, vis en zuivel) je cholesterol zou verhogen. Als je echter zoekt naar onderzoeken die dit bewijzen dan zul je nauwelijks iets vinden. In tegendeel: er zijn tientallen onderzoeken die er juist op wijzen dat het eten van vet voedsel het cholesterolgehalte helemaal niet verhoogt.

  1. In de 60er jaren van de vorige eeuw trokken twee onderzoeksteams naar Kenia om daar de Masai en de Samburu te bestuderen. De mensen uit deze stammen drinken namelijk liters vette kamelenmelk en koeienmelk en eten kilo’s vlees. Ongeveer 60% van hun calorie-inname bestaat uit verzadigd vet. In tegenstelling tot wat men verwacht had bleek hun cholesterolniveau extreem laag te zijn. (Cardiovascular disease in the Masai: J of Atherosclerosis Research 1964;4:289-312).
  2. Een ander team onderzoekers van de Universiteit van Michigan ondervroeg 2000 personen gedetailleerd over hun eetpatroon en vergeleek hun cholesterolniveaus. De lage-cholesterolgroep at net zoveel verzadigd vet als de hoge-cholesterolgroep (Am J Clin Nutr 1976; 29:1384-1392).
  3. Zo zijn er tientallen onderzoeken (1) te vinden. Er is géén serieus, wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat het eten van verzadigde vetten leidt tot verhoging van cholesterol in het bloed. Opmerkelijk, niet?

Vetten eten verhoogt NIET het risico op hart- en vaatziektes

Toch staat het eten van verzadigd, dierlijk vet bijna gelijk aan hart- en vaatziektes. We moeten vetarm eten. Dit beweren tenminste onze artsen, onze overheid, onze gezondheidsfunctionarissen, onze voedingsindustrie en veel voedingsdeskundigen. Maar is dit wel het geval? Heeft het eten van vetten wel invloed op hart- en vaatziektes?

Er zijn in Amerika twee grote studies onder vrouwen gedaan: de Nurses Health Study (2) en het Women’s Health Initiative (3). De Nurses Health Study (een 100 miljoen dollar kostend onderzoek!) verzamelde eetgewoonten en gezondheidsuitkomsten van meer dan 200.000 vrouwen gedurende tientallen jaren. Het Women’s Health Initiative valt onder de gouden standaard in voedingsonderzoek: gerandomiseerd klinisch wetenschappelijk onderzoek onder een zeer grote groep. Bij deze studie werden de eetgewoontes en gezondheidsuitkomsten van ca 49.000 vrouwen 8 jaar lang gevolgd om te kijken wat de uitwerking was van een vetarm dieet op het risico op o.a. borstkanker en hart- en vaatziektes.

De conclusies van beide studies sloegen in als een bom: een vetarm dieet vermindert NIET het risico op hart- en vaatziektes.

We worden al 30 jaar misleid

Als je je er, net zoals ik, in gaat verdiepen dan zul je tot de conclusie komen dat veel wetenschappers al afstand hebben genomen van de angst-voor-vet-mythe. Een belangrijke beschouwing die ik hierover vond is van de prominente voedingswetenschapper Frank Hu van de Harvard School of Public Health (Journal of the American College of Nutrition, Vol. 20,1, 5-19, 2001). Ik citeer: “In toenemende mate wordt nu erkend dat campagnes voor vetarm eten gebaseerd zijn op heel weinig wetenschappelijk bewijs en dat ze mogelijk onbedoelde gevolgen voor de gezondheid hebben gehad”. Veel studies die op zoek gingen naar het verband tussen de consumptie van verzadigd vet en het risico op hart- en vaatziektes hebben dit verband niet kunnen vinden. Wat de risico’s van cholesterol in voeding betreft stellen de onderzoekers dat vast dat er “een zwak en niet significant positief verband is tussen cholesterol in voeding het risico op hart- en vaatziektes”. Ook stelden ze vast dat er weinig bewijs was voor een verband tussen een hoge consumptie van eieren en een verhoogd risico op hart- en vaatziektes.

Het eten van (verzadigde) vetten verhoogt dus NIET het cholesterol in je bloed en het verhoogt ook NIET het risico op hart- en vaatziektes.

Zouden we dan misschien minder vetten moeten eten om af te vallen, want obesitas is een groot probleem aan het worden. Het bovengenoemde onderzoek van Frank Hu kwam er na een grote overzichtsstudie achter dat ook dáár geen overtuigend bewijs voor gevonden was. Hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat we met elkaar dan nog steeds geloven dat we geen vetten moeten eten? Want bovengenoemd onderzoek werd gepubliceerd in 2001.

Een familiair/erfelijk  te hoog cholesterol is een gecompliceerder verhaal. Dit is doorgaans niet met voeding op te lossen helaas. Medicijnen zijn dan soms nodig. Maar is dit bij jou niet het geval, dan heb je met voeding en leefstijl hier zeker een positieve invloed op.

De grote belangen rondom de vet-mythe

Ieder jaar geven we minstens  50 miljard dollar uit aan door de voedingsindustrie vetvrij of vetarm gemaakte voedingsmiddelen zoals margarines, sausen,  koekjes, dranken, allerlei zuivelproducten enz enz. Dit allemaal om ons zogenaamd te beschermen tegen een te hoog cholesterol in ons lichaam en dus tegen hart- en vaatziektes. Er zijn dus hele grote belangen betrokken bij het in stand houden van het cholesterol-sprookje want het genereert een mega-omzet. De voedingsindustrie zal nooit zeggen dat we al 30 jaar op het verkeerde been staan en dat ons ongezonde producten worden voorgeschoteld. Dit zou ten koste gaan van hun winst. Winstmaximalisatie van de industrie gaat helaas niet samen met gezondheidsmaximalisatie voor ons.

En hoe zit het dan met onze medici? In 1927 ondersteunden artsenverenigingen in de VS met een paginagrote advertentie dat het roken van Lucky Strike sigaretten gezond was. Je mag één keer raden wie deze advertentie betaalde. Tot in de jaren 60 van de vorige eeuw bleven medici volhouden dat roken niet aantoonbaar slecht was voor je gezondheid. Je mag nog één keer raden wie ze dat influisterden. Toen het publiek er duidelijk niet meer intrapte, zijn uiteindelijk ook de medici “om” gegaan. Eenzelfde traject hebben we naar mijn mening te bewandelen als het gaat over de effecten van cholesterol en vetten op je gezondheid. Artsen: word wakker zou ik zeggen!

Onze kinderen sterven op jongere leeftijd dan wij

De wetenschappers roepen en schrijven het al vele jaren dus wél, maar helaas hebben zij onvoldoende geld achter zich om ons, het grote publiek, te kunnen bereiken. Mijn conclusie is dat we zelf op onderzoek moeten uitgaan, onszelf goed zullen moeten informeren en hier onze eigen conclusies uit moeten trekken. Want dat we het ook niet van onze overheid en artsen hoeven te hebben is inmiddels wel duidelijk.

We zijn de afgelopen 30 jaar steeds méér cholesterolarme producten gaan eten waar de zogenaamde ongezonde vetten uit zijn gehaald.

We worden in dezelfde 30 jaar echter steeds dikker en ongezonder en hart- en vaatziektes staan bovenaan het lijstje doodsoorzaken.

Bedenk hoe opmerkelijk dit is. Voor het eerst in de geschiedenis van de mens daalt de gemiddelde levensverwachting; de verwachting is nu dat onze kinderen jonger zullen overlijden dan wij. Bedenk hoe dramatisch dit is.

Het verhaal is nog niet af. Volgende week vertel ik je waar het hoge cholesterol in je bloed wél vandaan komt, wat het doet in je lichaam en waarom we gezonde vetten juist heel hard nodig hebben. En ik vertel je waar de hart- en vaatziektes dan wél vandaan komen. Lees dit in mijn blog deel 2. Wil je ondertussen meer weten over gezonde vetten lees dan mijn blog: Vijf redenen voor vrouwen om meer vetten te eten. Wil je meer lezen over de cholesterol-mythe lees dan vooral het boek van Dr Uffe Ravnskov: Feiten en fabels over cholesterol. 

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.

Bronnen

1 http://www.ravnskov.nu/references/#039

2 https://en.wikipedia.org/wiki/Nurses’_Health_Study

3 https://en.wikipedia.org/wiki/Women’s_Health_Initiative