Slechte adem? Wat zijn de oorzaken en de oplossingen?

Slechte adem. Oeps. Ben jij wel eens bang dat je een slechte adem hebt?  Ik beken dat mij dat nog wel eens overkomt. Vooral op dagen dat ik een aantal uren niet eet omdat ik gekozen heb voor intermitterend vasten. Zeker ook toen ik las dat je het zelf echt niet kan ruiken. Vanaf dat moment ben ik me eens gaan verdiepen in dit onderwerp: hoe ontstaat het en wat kan ik eraan doen? Iemand die hier veel over weet is Julia de Jong; hoofdredactrice van de site vraagdetandarts.nl. Ze heeft speciaal voor ons een waardevol gastblog geschreven.

Slechte adem? Wat zijn de oorzaken en de oplossingen?

Vies uit je mond ruiken kan voor een sociaal isolement zorgen. Wat het nog ingewikkelder maakt: het onderwerp is nog steeds taboe. Tegen een goede vriendin zeggen dat ze ‘uit haar straatje ruikt’, dat doe je niet snel.

De medische term voor slechte adem is halitose of foetor ex ore.

Als je last hebt van een slechte adem, merk je dat meestal niet. Je kunt de vieze lucht namelijk zelf niet ruiken. Dat komt doordat je hersenen bekende luchtjes wegfilteren. Je komt er eigenlijk alleen achter als iemand anders het tegen je zegt.

Wat je wel kunt doen is de rug van je hand likken en eraan snuffelen. Ruikt het niet fris, dan heb je waarschijnlijk ook geen prettige mondgeur.

En dat is ook precies de reden dat veel tandartsen het gelukkig wel bespreekbaar maken in de praktijk. Na de eerste schrik volgt meestal de opluchting. Je kunt er namelijk vrij eenvoudig iets tegen doen. Om te weten wat en hoe, moet je wel eerst de oorzaak van de vieze lucht achterhalen.

Wat zijn de mogelijke oorzaken?

– Je hebt witte aanslag op je tong

De oorzaak van een slechte adem ligt vaak letterlijk op de tong. Je kunt het zelfs zien als je je tong uitsteekt terwijl je in de spiegel kijkt: een witte aanslag.

Dit witte laagje op je tong is in 90 procent van de gevallen de boosdoener van een slechte adem!

Je tong is namelijk bedekt met een ‘harig’ zuurstofarm weefsel. Dit ruwe oppervlak vormt een ideale broedplaats voor bacteriën. Ze kunnen zich er lekker in nestelen. Het mondafval hoopt zich op en er ontstaat een rottingsproces waarbij watersulfide ontstaat. Dit gas heeft een penetrante vieze geur. Ik zal je zo vertellen wat je daaraan kunt doen.

Het ‘klimaat’ van de tong is perfect voor de bacteriën die deze chemische reactie op gang brengen. Slechte-adem-bacteriën houden namelijk niet van zuurstof. Ook is de tong relatief droog, mooi meegenomen want de bacteriën houden ook niet van speeksel.

– Je maakt te weinig speeksel aan

Vaak het gevoel dat je een lap leer in je mond hebt? Een chronisch droge mond (ook wel bekend als xerostomie) kan een slechte adem veroorzaken. Een droge mond betekent soms dat je te weinig speeksel aanmaakt.

Speeksel is van levensbelang voor een gezonde mond, het heeft een neutrale pH en zit vol zuurstof.

Speeksel zorgt daarmee voor een gezonde omgeving, omdat slechte-adem-bacteriën niet van nattigheid en zuurstof houden. In de droge mond voelen de bacteriën zich juist prettig. Ze gaan zich dan razendsnel vermenigvuldigen, en dat ruik je.

Hier wil ik nog wat dieper op ingaan, want er zijn vele oorzaken voor een droge mond:

– Je krijgt bestraling of gebruikt medicijnen

Je kunt een extreem droge mond krijgen van bestraling van het hoofd-halsgebied. Hierbij kunnen de speekselklieren worden geraakt, waardoor deze minder goed werken.

Ook sommige medicatie veroorzaakt een droge mond. Voorbeelden zijn sommige antidepressiva en antihistamine.

– Je bent in de overgang

Ook hebben veel vrouwen in de overgang extra last van een droge mond. Dit komt door schommelingen in de hormoonhuishouding. Dit is gelukkig wel tijdelijk.

– Je hebt te veel stress

Te druk, gedoe op het werk, familieproblemen. Ben je vaak gestrest? De kans is groot dat je daar een droge mond van krijgt. Stress heeft namelijk een grote invloed op je ademhaling, bij hevige stress kun je zelfs gaan hyperventileren. Deze extra luchtstroom droogt de mond uit.

– Je slaapt met je mond open

Hoe vaak word je wakker met een vieze smaak in je mond? Regelmatig? Dan is de kans groot dat je met je mond open slaapt. Tijdens je slaap verdroogt je mond dan extra snel. Maar wist je dat je mond sowieso droger wordt als je slaapt? Dat komt doordat de speekselproductie tijdens je slaap minder hard gaat.

Je hersenen krijgen in rust minder prikkels die de aanmaak van speeksel versterken, zoals het zien van eten. Daarom dat je ’s nachts minder speeksel aanmaakt.

– Je drinkt te weinig

Het is een inkoppertje: te weinig water drinken veroorzaakt een droge mond. Anderhalf tot twee liter water per dag is echt nodig voor een gezonde vochtbalans.

• Problemen met tanden en tandvlees

Parodontitis is een ernstige tandvleesinfectie die vieze luchtjes kan veroorzaken. Dat kom ik in mijn werk natuurlijk veel tegen.

Aardig om te weten: de ontsteking zelf is niet de bron van de geur. Door de infectie ontstaat een bacteriële coating op de tong: de witte aanslag waar ik het eerder over had.

Ook tandsteen zorgt indirect voor een vieze geur. De ophoping van tandsteen maakt het tandvlees namelijk ziek. In de interdentale ruimtes hopen zich bacteriën op en bij het rottingsproces dat vervolgens ontstaat, komt het naar rotte eieren ruikende stofje methylmercaptaan vrij.

• Voedsel dat luchtjes veroorzaakt

Door knoflook, koffie of bier ga je ook uit je mond ruiken. Maar geen zorgen, dit effect is tijdelijk en noemen we dus officieel niet halitose. Het volgen van een streng dieet heeft wel een langdurig effect op de mondgeur.

Vooral als je een streng koolhydraatarm dieet volgt merk je dat aan je adem.

Het lijf gaat dan bij gebrek aan koolhydraten over op vetverbranding. Hierbij komen ketonen vrij. Deze afvalstoffen ruik je bij het uitademen.

• Je hebt last van amandelstenen

Als mijn patiënten met hun mond wijd open in de stoel liggen kan ik ze vaak zien: amandelstenen. Deze witgelige ‘korreltjes’ op de keelamandelen veroorzaken een zeer onprettige lucht. Het doet denken aan rottende eieren of de geur van ontbindend vlees. Niet al te fris dus.

De groeven in de amandelen zijn een ideale broedplaats voor bacteriën. Amandelstenen worden gevormd door het opgehoopte vuil dat hier verkalkt.

• Het vocht uit je neus

Het lijkt misschien vreemd maar ook je neus kan een slechte adem veroorzaken. Eigenlijk het vocht dat uit je neus in je keel druppelt. Dit noemen we postnasale drip. Je hebt er last van bij een infectie van de neusbijholten (sinitus).

Als de geelwitte afscheiding op de tong terecht komt, gaan de bacteriën zich er al snel mee bemoeien. Zij veroorzaken een rottingslucht.

• Je gebruikt de verkeerde mondproducten

Dacht je net goed bezig te zijn met je mondwater, blijkt dát soms juist de oorzaak van die vieze geur.

Raar maar waar. Veel agressieve mondspoelingen bevatten de stof sodium lauryl sulfaat of alcohol. Dit doodt niet alleen de slechte bacteriën maar ook de goede, die de mond juist gezond houden.

Het smaakt dus eventjes lekker fris, maar op termijn veroorzaakt het slechte adem, en zelfs verkleurde tanden en schimmels. Kijk daarom altijd even achterop de fles voordat je gaat spoelen. Ook veel tandpasta’s bevatten trouwens het agressieve stofje sodium lauryl sulfaat.

We weten nu waar die vieze lucht vandaan komt. Maar wat kun je eraan doen?

Gelukkig is er heel veel dat je zelf kunt doen om een vies luchtje uit je mond tegen te gaan.

• Gebruik een goede tongschraper

De beste tip die ik je kan geven is om dagelijks een goede tongschraper of tongborstel te gebruiken. Slechts vijf procent van de mensen schraapt regelmatig de tong. Dat is jammer, want de tong schoonhouden kan veel ellende voorkomen.

Je tong schrapen of borstelen is de meest simpele oplossing voor het vervelende probleem van een slechte adem.

Door minimaal twee keer per dag een goede tongschraper te gebruiken wordt de vieze lucht beduidend minder. Het vieze laagje op de tong verdwijnt en als bonus vermindert het schrapen tandplak. Er zijn veel goede tongreinigers op de markt. Hier vind je de beste tien (1).

Hiermee verwijder je alle bacteriën die een vieze adem veroorzaken. Om de geur echt goed weg te krijgen, moet je ook de ruimte tussen de tonghaartjes goed schrapen.

Gebruik daarom het liefst een schraper met borstelhaartjes. Hiermee krijg je een diepe reiniging. Mijn tip: kies voor een wat luxere schraper zoals de OraBrush. Deze is ontworpen om geen kokhalsneigingen te veroorzaken. Anders hou je dat dagelijkse schrapen snel voor gezien. De tongdruppels van California Breath zijn ook erg populair.

• Zorg goed voor je gebit

Ja, ik kan het niet vaak genoeg zeggen: zorg goed voor je gebit! Poets je tanden, gebruik elke dag tandenstokers en/of tandenragers en spoel met een goede mondspoeling. Ga regelmatig naar de tandarts en laat tandplak periodiek verwijderen door de mondhygiënist.

• Zorg voor voldoende vocht

Voorkom een droge mond door voldoende te drinken.

Ik hoor vaak van vrouwen dat ze er niet aan denken want: drukdrukdruk. Toch adviseer ik om er een gewoonte van te maken. Drink minstens anderhalve liter water per dag. Zorg ervoor dat je altijd een glas water bij de hand hebt.

Kauwen op suikervrije kauwgum verhoogt trouwens ook de speekselproductie. Er zijn ook speciale tandpasta’s die de mond bevochtigen. Kies bij voorkeur voor een tandpasta met een enzymensysteem die functies overneemt van het speeksel en geen scherpe elementen bevat, zoals Orarelieve tandpasta en Oxyd8 tandpasta.

• Beperk alcohol en rook niet

Beperk alcohol en rook liever niet. Deze producten zorgen voor een droge mond waarin de vieze-adem-bacteriën zich lekker kunnen vermenigvuldigen.

• Spoel je amandelen schoon of laat ze verwijderen.

Er zijn allerlei producten waarmee je de steentjes zelf kunt verwijderen. De TonsilFresh Cupping Glass is een soort stofzuigertje waarmee je ze redelijk makkelijk opzuigt. Het voordeel is dat je niet met scherpe voorwerpen in je amandelen hoeft te prikken.

Als niets helpt en je een vieze adem blijft houden, maak dan een afspraak met de KNO-arts om te bespreken of je je keelamandelen kunt laten verwijderen.

• Voorkom de vorming van neusslijm

Voorkom de vorming van neusslijm. Dit doe je door veel water te drinken, regelmatig stomen, een luchtbevochtiger plaatsen en meer kamerplanten om je heen verzamelen. Dit zijn allemaal natuurlijke manieren om de vorming van neusslijm tegen te gaan.

Er zijn ook neusdruppels beschikbaar tegen postnasale drip. Deze druppels bestrijden slechte-adem-bacteriën in de mondholte. Je huisarts kan je ook een middeltje voorschrijven. Meestal gaat het om antihistaminetabletten, neussprays, inhalatoren of siropen. Nadeel hiervan is dat dit soms een droge mond kan veroorzaken. En tja, dat is dus juist een van de belangrijkste oorzaken van een slechte adem.

• Vermijd zure mondproducten.

Kijk goed op de etiketten van mondwaters, tandpasta’s en andere mondproducten. Bevatten ze menthol, sodium lauryl sulfaat (sls), alcohol of chloorhexidine? Lekker laten staan. Kies liever voor producten met actieve zuurstof en zinklactaat zoals Oxyfresh en Oxyd8.

Voor meer uitgebreide tips en informatie over halitose verwijs ik je graag door naar dit artikel over slechte adem (2) op mijn website www.vraagdetandarts.nl

Ik hoop dat dit artikel je heeft geholpen om beter te begrijpen wat er allemaal in je mond gebeurt. Laat het me graag weten. Ik vind het fijn als je een reactie achterlaat. Zeg jij het als een goede vriendin uit haar mond ruikt? Ik hoor graag hoe jij daarmee omgaat.

Bronnen

1 https://www.vraagdetandarts.nl/beste-tongschraper-tongreiniger/

2 https://www.vraagdetandarts.nl/slechte-adem/