Kurkuma of geelwortel; een specerij als medicijn

Al duizenden jaren wordt kurkuma, ook wel geelwortel of koenjit genoemd, gebruikt als medicijn in de Ayurveda en oude Chinese geneeskunde. Tegenwoordig doet het AMC zelfs onderzoek met kurkuma. “Laat voeding je medicijn zijn” geldt zeker voor kurkuma. Hoe gebruik je het op de beste manier?

Wat is kurkuma?

Kurkuma (curcuma longa) is de wortel van een plant die behoort tot de familie van de gember. Al eerder schreef ik een artikel over de geneeskracht van gember: Gember; tien redenen om dit knolletje volop te gebruiken. Kurkuma is bij ons minder bekend dan gember, maar misschien nog wel veel geneeskrachtiger! Waarschijnlijk heb je kurkuma al wel eens geproefd, want het is altijd onderdeel van kerrie: de oranje/gele kleur van kerrie komt van kurkuma. Kurkuma wordt dan ook gebruikt als krachtige kleurstof. E-100 is kurkuma; niet alle E-nummers zijn dus schadelijk.

Curcumine is de werkzame stof

De belangrijkste werkzame, helende, stof in kurkuma is curcumine. Dit is het stofje dat ontstekingsremmend werkt, een sterke antioxidant is, antibacterieel is en giftig lijkt te zijn voor tumorcellen. Er zijn duizenden onderzoeken gedaan naar curcumine en de helende werking ervan op ons lichaam (inclusief onze hersenen) lijkt eindeloos. Inmiddels zijn er al meer dan 600 preventieve en therapeutische toepassingen beschreven in allerlei onderzoeken.

In deze onderzoeken wordt niet het (keuken)kruid gebruikt zoals wij het kennen. Slechts een zeer gering deel van kurkuma bestaat uit curcumine en kurkuma zullen we niet in grote hoeveelheden eten. Voor de echt genezende werking worden krachtige supplementen ingezet. Wat niet wil zeggen dat het kruid niet werkzaam is als we het regelmatig in onze gerechten verwerken.

Kurkuma als medicijn

Ik kwam onderstaand plaatje tegen dat nog niet eens alle ziektes en kwalen opnoemt waar kurkuma mogelijk een positief effect op zou kunnen hebben:

De belangrijkste eigenschap is waarschijnlijk dat het een krachtige ontstekingsremmer is. Chronische, verborgen ontstekingen liggen aan de basis van bijna alle chronische ziektes zoals hierboven genoemd worden. Om er een paar wat nader toe te lichten:

Kurkuma en kanker

In het AMC vindt onderzoek plaats naar de helende werking van curcumine bij kanker. Op de site van het Nederlands Fonds tegen Kanker (NFtK) valt te lezen: “Curcumine remt alle kenmerken van kanker zonder daarbij gezond weefsels aan te tasten en is daarmee een zeer bijzondere stof voor de behandeling van kanker.” En ook “Inmiddels is in meer dan 1000 wetenschappelijke studies aangetoond dat het tegen kanker werkt.”

Professor doctor Caspar van Eijk, deskundige op het gebied van alvleesklierkanker, deed begin dit jaar in de Telegraaf de uitspraak dat chemotherapie nauwelijks effect heeft op alvleesklierkanker maar kurkuma wel. Hij adviseert zijn patiënten om dagelijks geelwortel in het eten te verwerken. Meer over dit interview kan je hier lezen (1).

Kurkuma en (pre-)diabetes

In het vakblad Diabetes Care verscheen een publicatie (2) van een onderzoek rondom het gebruik van curcumine-extract bij pre-diabetes. De ene helft van de groep (237 deelnemers) kreeg dagelijks enkele capules met curcumine, de tweede helft kreeg een placebo. Na negen maanden had niemand in de curcumine-groep diabetes, terwijl in de placebogroep 19 personen (16%) wel diabetes hadden ontwikkeld. De curcumine-groep had onder andere betere bloedglucosespiegels, minder insulineresistentie, gezondere alvleeskliercellen die insuline moeten produceren en bovendien waren de deelnemers gemiddeld 6 kilo afgevallen. Allemaal resultaten waar de meeste mensen mét diabetes ook erg blij mee zouden zijn.

Alzheimer; diabetes 3?

Alzheimer wordt tegenwoordig ook wel diabetes 3 genoemd. Als je diabetes ziet als het gevolg van chronische ontstekingen in het lichaam, wat steeds duidelijker lijkt te worden, dan is Alzheimer het uiteindelijke gevolg van deze chronische ontstekingen op de hersenen. Verminder de chronische ontstekingen in je lichaam en je hersenen blijven ook gezond; ze zijn per slot van rekening ook een deel van je lichaam. Geen wonder dus dat alles wat werkt tegen diabetes, ook goed is tegen Alzheimer.

Een tweede verklaring voor de preventieve werking van kurkuma bij Alzheimer is dat curcumine zich bindt met giftige, zware metalen zoals cyanide, cadmium en lood in het lichaam, waardoor het lichaam ze kan uitscheiden, zodat ze geen schade in de hersenen kunnen aanbrengen.

Overige aandoeningen

Omdat kurkuma ook werkt als een natuurlijke pijnstiller kan het goed worden ingezet bij artritis en reuma, ziektes waarvan steeds duidelijker wordt dat ze ook het gevolg zijn van ontstekingen in het lichaam. Uit onderzoek bij ouderen bleek dat curcumine-supplementen een snelle verbetering lieten zien van het concentratievermogen en werkgeheugen. Net als gember werkt kurkuma heel goed bij spijsverteringsproblemen en beschermt het de gezondheid van je lever. Kurkuma wordt ook ingezet bij huidproblemen zoals psoriasis en blijkt effectief te zijn bij de behandeling van ernstige depressies; het heeft namelijk een stimulerend effect op je feelgood hormonen, serotonine en dopamine. Enfin, zo kan ik nog wel even doorgaan, de lijst is eindeloos lang. Maar hoe gebruik je het nou gewoon in je keuken?  (Zou je het in geconcentreerde vorm willen gebruiken, overleg dan altijd met een deskundige.)

In de keuken

Je kunt het kopen als worteltje, net als gember, of als poeder. Het smaakt licht peperig en wat bitter. Curcumine is slecht opneembaar voor het lichaam, daarom wordt aanbevolen om het altijd samen met vers gemalen zwarte peper en wat olie te gebruiken. Dit verbetert de opname aanzienlijk. Roer bijvoorbeeld wat peper en kurkumapoeder door een goede olijfolie, voeg wat sinaasappelsap toe en je hebt een heerlijke dressing. Overal waar je kerrie in gebruikt kan je extra kurkuma toevoegen, want de hoeveelheid kurkuma in kerrie is vaak beperkt. Denk hierbij vooral ook aan een omelet of eiersalade. Pompoen en kurkuma gaan prima samen. Bloemkool met kurkuma vind ik een fantastische combinatie, mede omdat dat flauwe beige van de bloemkool er een prachtig gele kleur van krijgt. Hierbij mijn favoriete curry recept met zoete aardappel en bloemkool.

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.

Bronnen

1 https://www.klassiekehomeopathie.nl/kurkuma-effectiever-dan-chemotherapie-bij-alvleesklierkanker/

2 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22773702