Fructose: de snelste route naar veroudering en chronische ziektes

Marjolein Dubbers

Dat suiker ongezond is kun je tegenwoordig overal lezen en leren (en voelen in je lichaam als je een beetje oplet) maar hoe zit dat met fructose? Fruit bevat ook fructose en dat is toch gezond? Dus dan zal fructose toch gezonder zijn dan suiker? Ik begrijp het helemaal als je dit denkt maar het is maar gedeeltelijk waar. En zit de fructose verstopt in High Fructose Corn Syrup (HFCS) dan is het ronduit gevaarlijk voor je gezondheid en dus oppassen geblazen.

Suiker is suiker; klopt dit wel?

Veel bewerkte voedingsmiddelen worden sinds de jaren 70 gezoet met een suiker genaamd High Fructose Corn Syrup (HFCS). In het Nederlands staat het bekend als maisstroop, fructosesiroop, glucosefructose(siroop), vruchtensuiker of natuurlijke suikers. Klinkt redelijk onschuldig maar is het absoluut niet. Het is ontwikkeld in de VS en leek een mooi alternatief voor vetten en andere suikers als supergoedkoop conserveermiddel en smaakmaker op het moment dat vetten zoveel mogelijk verbannen werden. Men dacht toen nog dat deze de oorzaak waren van de toename aan hart- en vaatziekten. Inmiddels weten we beter.

We weten nu dat de aanname dat er een direct oorzakelijk verband is tussen (verzadigd) vet en cholesterol aan de ene kant en hart- en vaatziektes aan de andere kant niet klopt en dat juist suiker de grootste boosdoener is als het gaat om je gezondheid. En fructose blijkt de allergrootste boosdoener.

Fructose en glucose; werken heel anders in je lichaam

Gewone tafelsuiker (sucrose of sacharose) uit suikerriet of suikerbieten, bestaat uit gelijke delen glucose en fructose. Fructose (fruitsuiker) is twee keer zo zoet als glucose, er is dus minder van nodig om iets zoet te laten smaken. Nu proeft je tong niet echt het verschil tussen deze soorten suiker en het aantal calorieën is ook gelijk, maar voor de verwerking in je lichaam maakt het heel veel uit. Glucose wordt in je lichaam snel in je bloed opgenomen en zorgt daarom voor een snelle stijging van je bloedsuikerwaarde. Een teveel ervan wordt in je spier- en vetcellen opgeslagen als reservevoorraad. Fructose gaat daarentegen rechtstreeks naar je lever om daar te worden verwerkt en stimuleert daar, via een ingewikkeld proces dat ik je zal besparen, de aanmaak van vet en cholesterol, vooral als je er te veel van binnen krijgt. Het is dus sowieso al een beetje oppassen met fructose.

Fructose in de vorm van High Fructose Corn Sirup

HFCS is dan weer een speciaal soort fructose dat wordt verkregen uit de stengels van mais door middel van een chemisch proces. Het is dus een synthetische zoetstof die in de natuur niet voorkomt en dat is niet voor niets: het is in je lichaam nog sneller opneembaar dan gewone tafelsuiker. Dit komt doordat in HFCS de glucose en fructose in ongebonden vorm voorkomen en niet eerst hoeven te worden gescheiden van elkaar zoals bij tafelsuiker. Het bestaat daarbij voor het grootste deel uit fructose.

Je zou nu nog steeds kunnen denken dat fructose toch beter is dan glucose omdat het niet zoals glucose voor de snelle bloedsuikerpieken zorgt. Maar doordat het zorgt voor opslag van vet in de lever kan het leiden tot een ziekte genaamd leververvetting of niet-alcoholische vetleverziekte. Ik schreef hier vorige week een artikel over: Koester je lever; die zorgt ook voor een gezond gewicht. 

Fructose; de snelste route naar veroudering

Leververvetting is een ernstig gezondheidsprobleem dat steeds vaker voorkomt, ook in Nederland. De lever wordt overbelast, kan zijn belangrijke ontgiftende werk niet goed meer doen waardoor andere organen en systemen ook worden aangetast. Op de site van de Maag-Lever-Darmstichting, MLDS, staat: ‘Leververvetting is de meest voorkomende aandoening aan de lever. Het komt steeds vaker voor als gevolg van veranderingen in onze voeding en leefstijl.’

Er zijn allerlei problemen die kunnen optreden als gevolg van overmatig gebruik van fructose. Fructose wordt daarom ook wel de snelste route naar veroudering genoemd:

Een suikerverslaving is vaak een fructoseverslaving

We weten dat we sowieso al snel te veel suiker binnenkrijgen, of het nu glucose of fructose is. In de tijd van de jager-verzamelaars was het normaal om per jaar zo’n 20 theelepels toegevoegde suiker binnen te krijgen. Nu krijgen veel mensen dit per dag binnen, onder andere door het drinken van gezoete frisdranken, sportdranken en vruchtensappen. Ons lichaam is helemaal niet gebouwd op zoveel zoetigheid. Glucosefructosestroop is ook nog eens veel zoeter dan gewone suiker, wat ertoe leidt dat het nog eerder dan gewone suiker een suikerverslaving in de hand werkt. Je went aan de zoete smaak en hebt er steeds meer van nodig om er de ‘suikerkick’ van te krijgen. Een suikerverslaving is heel vaak een fructoseverslaving.

Fructose verstoort je verzadigingsgevoel

Fructose zorgt in je lichaam voor minder afgifte van insuline dan glucose. Insuline heeft een belangrijke functie in het signaleren van een verzadigingsgevoel. Als dat signaal minder goed werkt kan dit zorgen voor een dooreet-effect. Ook neemt het ‘hongerhormoon’ ghreline normaal gesproken af zodra je glucose binnenkrijgt. Het verzadigingshormoon leptine neemt dan toe, waardoor je je verzadigd voelt en stopt met eten. Maar fructose kan niet zorgen voor deze mechanismes, waardoor de honger niet wordt gestild en je door blijft eten. Het gevolg laat zich raden: je wordt er snel dikker van, om nog maar te zwijgen van de andere negatieve effecten.

HFCS kan  de oorzaak zijn van een lekkende darm

De hoge dosis fructose uit HFCS blijkt de darmwand te kunnen aantasten; er komen letterlijk gaatjes in, waardoor allerlei stoffen de darmwand passeren en ongewenst in ons bloed terecht komen. Uit onderzoek van dr. Bruce Ames (1) blijkt dat dit komt doordat er meer energie nodig is om de vrije fructose uit HFCS te verwerken in ons lichaam dan nodig is voor gewone suiker, waardoor er te weinig ‘brandstof’ (energie) in onze darmen overblijft om de darmwand gezond te houden. Een lekkende darm staat  aan de basis van veel chronische ziektes zoals obesitas, diabetes, kanker, hartziektes, dementie en snellere veroudering. Dat komt dan weer doordat de lekkende darm leidt tot ontstekingsreacties in het hele lichaam, die de bovengenoemde ziektes aanjagen. Ditzelfde effect heeft fructose niet als het uit de hele vrucht wordt opgenomen.

Fructosestroop kan vervuilende stoffen bevatten

Het is niet duidelijk wat er allemaal voor stoffen in de fructosestroop zitten na het chemische proces waarmee het wordt geëxtraheerd uit de mais. In ieder geval zijn er bij onderzoeken schadelijke en vervuilende stoffen in gevonden die je echt niet in je lichaam wilt hebben, zoals kwik. De industrie wil graag dat het gezien wordt als een ‘natuurlijke’ suiker omdat het uit mais wordt gemaakt, maar door het chemische proces is het dat bepaald niet.

Producten waarin HFCS/glucosefructosestroop zit zijn nagenoeg altijd sterk bewerkte producten met weinig tot geen voedingsstoffen, vol met lege calorieën en kunstmatige ingrediënten. Wil je gezond blijven? Vermijd het dan! Meer informatie over fructose vind je in mijn boek Het Energieke Vrouwen VoedingsKompas. 

Waar zit het allemaal in verstopt?

Glucosefructosestroop zit in veel bewerkte voedingsmiddelen, omdat het voor de industrie nu een zeer goedkope zoetstof is, die ook nog eens zeer lang en goed houdbaar is en makkelijk te verwerken in allerlei producten. In Nederland gebruikte men tot voor kort meer biet- en rietsuiker maar ook hier komt maisstroop steeds meer voor. Vergis je niet, het zit onder andere in:

  • Brood, crackers, rijstwafels
  • Broodbeleg zoals jam, hagelslag, roomkaas en pindakaas
  • Koek, muesli- en notenrepen, gebak
  • Frisdranken, vruchtensappen en ontbijtdrankjes
  • Ontbijtgranen zoals cruesli en cornflakes
  • Toetjes, yoghurt met smaakjes
  • (Bewerkt) vlees en vleeswaren
  • (Gezoete) gedroogde vruchten en fruit uit blik/pot
  • Soepen, sauzen en bouillons uit pak, zak, pot, fles en blik
  • Sauzen zoals mayonaise, ketchup, knoflooksaus, barbecuesauzen etc.
  • Stroop en (limonade)siropen
  • Nagenoeg alle kant-en-klaarmaaltijden, -salades en -pizza’s
  • Kruidenpasta’s en kruidenmix
  • Snoepgoed, roomijs en waterijs.

Zelfs in veel voedingssupplementen zoals vitaminepillen kun je het vinden. Je zult echt etiketten moeten lezen om te voorkomen dat je er veel meer van binnen krijgt dan je wilt, of gewoon lekker ‘echt’ en onbewerkt gaan eten. Fructosestroop is dus inderdaad een verstopte wolf in schaapskleren.

Is fruit nou wel of niet slecht?

Betekent dit alles nu dat fruit slecht is? Nee, zo is het gelukkig ook weer niet. In sommige soorten fruit zit wel aardig wat fructose, maar niet zulke enorme hoeveelheden als in (glucose)fructosestroop. Druiven bevatten bijvoorbeeld ongeveer 8 procent fructose, wat erg veel is voor fruit, en in ananas zit ongeveer 2 procent fructose. Dat is allemaal heel wat minder dan in de industriële stroop met minstens 50% fructose! Zelfs in gedroogd fruit, dat alweer meer fructose bevat (vooral dadels en rozijnen, ook als ze niet extra gezoet zijn) zit nog altijd veel minder dan in de (glucose)fructosestroop. Bovendien is fructose in fruit geen losstaand goedje dat uit zijn verband is gerukt. In fruit zitten veel meer stoffen, die het bij elkaar genomen enorm gezond maken waaronder de vezels. Ook in groente kan soms wat fructose zitten en ook hier is het geen probleem.

De les is duidelijk: zolang je voor ‘echt’ eten gaat, de hele vrucht of de hele groente, is het allemaal supergezond, ook met de natuurlijke, bijbehorende fructose.

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help mij dan dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen hierboven. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat: ga jij voortaan beter etiketten lezen en letten op fructose?

Bronnen

1 http://www.chori.org/Principal_Investigators/Ames_Bruce/ames_overview.html