Eetverslaving; waarom overeet je jezelf? (Inclusief mijn gouden tip)
Eetverslaving. Eetbuien. Snaaibuien. Behoefte aan zoetigheid. Op dit moment loopt mijn mailbox vol met vragen van vrouwen die hier meer dan anders last van hebben. Zelfs van vrouwen die al jaren gezond eten maar nu toch terugvallen in oude, ongezonde, patronen.
“Marjolein, waarom eet ik teveel? Waarom heb ik (weer) zo’n last van snaaibuien?”
Heb jij er meer dan anders last van? Je bent in ieder geval niet de enige, misschien is dat een kleine troost. Hoe komt het toch dat we onszelf overeten met dingen die niet goed voor ons zijn?
Ik moet de eerste vrouw nog tegenkomen die zichzelf overeet aan stengels bleekselderij of een bord spruitjes: we overeten ons altijd aan ongezonde producten.
Heb jij wel eens een suikerpot leeg gesnoept?
Ik weet alles over eetverslaving; ik ben meer dan 20 jaar verslaafd geweest aan met name zoetigheid. Toch snoepte ik nooit een suikerpot leeg. Ik overat mezelf aan melkchocola met hazelnoten, knapperige koekjes, stracciatella roomijs en beschuitjes met dik roomboter en hagelslag om maar wat te noemen. Het was ook niet alleen maar zoetigheid.
Een familiezak paprika ribbelchips was ook niet veilig als ik de eerste drie ervan in mijn mond had gestoken.
In de 70-er jaren (1) werd er veel onderzoek gedaan met ratten naar de verslavende werking van ons supermarktvoedsel. Iedere keer weer bleek dat ratten zichzelf binnen enkele weken extreem obees eten als ze onbeperkt toegang krijgen tot een willekeurig mengsel van verpakt voedsel uit de supermarkt.
In één geval bleven ratten zelfs cheesecake eten ondanks dat ze een elektroshock konden verwachten (2) bij het eerste hapje. Als ze na een tijdje werden afgesneden van dit supermarktvoedsel vertoonden ze dezelfde onthoudingsverschijnelen als aan cocaïne verslaafde ratten: ziek, klappertandend en te angstig om op onderzoek uit te gaan, wat ratten anders altijd doen: ze waren junkies geworden van een eetverslaving.
Eetverslaving: de combinatie zoet, vet en zout is zwaar verslavend
Inmiddels weten we dat een product waarin zoet, vet en een klein beetje zout is verwerkt zwaar verslavend is, evenals de combinatie zout, vet met een klein beetje zoet. Zelfs zo verslavend dat het door neurowetenschappers wordt vergeleken met een verslaving aan cocaïne. Wow. Dat is nogal wat!
Laat nou deze combinatie van zoet, vet en zout juist voorkomen in bijna alle producten in de supermarkt! Paprika ribbelchips is overwegend zout maar bevat een beetje suiker en roomijs is zoet maar bevat een beetje zout. Beide bevatten vet. Dit is niet voor niets: de voedingsmiddelenindustrie weet heel goed hoe verslavend deze combinaties zijn en het is hun belang dat wij zoveel mogelijk van hun producten blijven eten.
De combinatie vet, zoet en zout is volgens neurowetenschappers net zo verslavend als cocaïne
De natuur geeft ons enkel producten die zoet, zout óf vet zijn. Er is geen enkel natuurlijk product dat deze drie smaken combineert. Als dat het geval zou zijn zou de mens waarschijnlijk allang zijn uitgestorven want dan zouden we als junkies onder de bomen met deze vruchten zijn blijven zitten en niet meer op onderzoek zijn uitgegaan.
Eetverslaving; het gevolg van een op dopamine draaiend beloningssyteem
Hoe werkt een verslaving eigenlijk in je brein? Een craving of hunkering is de vakterm van neurowetenschappers voor het sterke verlangen naar verslavende middelen zoals bepaald voedsel, drugs, seks, shoppen, gokken of gamen.
Ons beloningssysteem, een primitief gedeelte van ons brein (ons reptielenbrein dat bij ratten praktisch hetzelfde werkt als bij de mens) zet ons aan om dingen te zoeken die we nodig hebben om te overleven, zoals voedsel. Dit brein met instincten en reflexen stamt nog uit de tijd dat ons voortbestaan afhing van ons vermogen om zoveel mogelijk voedsel te vinden en zo nodig voor de neus van anderen weg te kapen.
Als dit lukt beloont ons brein ons met het stofje dopamine; een neurotransmitter. Iedere keer dat we een prikkel krijgen waar we gevoelig voor zijn geworden, zoals ons supermarktvoedsel, wordt het dopamineniveau flink omhoog gejaagd en het is vooral dopamine dat een sterke hunkering naar meer en meer en meer en nog meer opwekt. Als deze hunkeringsprikkels als gevolg van dopaminepieken de macht overnemen ontstaat een verslaving.
De combinatie vet, zoet en zout geeft een dopamineboost in ons brein waar we makkelijk verslaafd aan raken
“Die kleine duivels in onze hersenpan” zorgen voor de hunkering
Opvallend is dat we vooral genot ervaren door andere neurotransmitters waaronder serotonine, oxytocine en acetylcholine; niet door dopamine. De cellen die dopamine aanmaken worden door neurowetenschapper Wolfram Schultz daarom ook wel “de kleine duivels in onze hersenpan” genoemd. Het duivelse zit hem in het opwekken van de hunkering.
Niemand is verslaafd na één joint, spelletje gamen of een reep chocola. Maar het steeds weer activeren van het beloningssysteem zorgt ervoor dat het zien, ruiken of denken aan chocola al voldoende is om de hunkering in het beloningssysteem van onze hersenen te activeren. En dan is er meestal geen houden meer aan.
Dertig jaar geleden werd een verslaving nog gezien als gebrek aan wilskracht en ruggengraat. Inmiddels wordt door neurowetenschappers erkend dat het een ziekte is en dat een verslaving ook mogelijk is zonder drugs. Zoals een eetverslaving.
Neurowetenschappers erkennen inmiddels dat voeding net zo verslavend kan zijn als drugs
Het is niet jouw schuld! Het is geen gebrek aan wilskracht.
Zit jezelf dus niet op de kop als het je weer niet lukt om de droppot of de koekjestrommel te negeren of als je op weg naar huis op station Utrecht of bij een tankstation zwicht voor een cappucino grande met een chocolate chip cookie. Het is niet jouw schuld! Het zijn die kleine duivels in je hersenpan die zijn gekidnapt door een voedingsmiddelenindustrie die ongelooflijk goed weet hoe dit beloningssysteem werkt in jouw hersenen.
De voedingsindustrie investeert honderden miljoenen euro’s aan onderzoek en doen testen met proefpersonen en MRI scans om te meten welke samenstelling van hun roomijs (of wat dan ook) de hoogste dopaminepiek geeft.
Denk je dat ik overdrijf? Jammer genoeg niet. Lees het boek Zout, Suiker Vet van onderzoeksjournalist Michael Moss en je weet voor altijd dat het niet jouw schuld is als je meer eet dan goed voor je is. Dat is al heel gezond voor je. Goed om mee te beginnen. Maar hoe kom je er vanaf?
Hoe kom je ervan af?
Jammer genoeg heb ik geen wondermiddel waardoor je vanavond nog af bent van je neiging te veel te eten. Ik heb er zelf ook een tijd over gedaan en ik zwicht nu nog wel eens voor iets dat niet zo gezond voor me is. Maar het is geen groot “ding” meer voor me en daar gaat het om, ik kan echt met mijn hand op mijn hart zeggen dat ik er vanaf ben.
In de Masterclass Eetbuien beëindigen ontdek je, naast de verslavende werking van bewerkte voeding, nog negen andere oorzaken van onbeheersbare eetbuien. Het zijn oorzaken die allemaal vrij makkelijk aan te pakken zijn en waar je waarschijnlijk zelf nog niet aan gedacht hebt.
Heb jij regelmatig last van eetbuien dan kan ik je deze masterclass van harte aanbevelen. Honderden vrouwen hebben me al laten weten dat ze hier veel baat bij hebben gehad. Om alvast een tipje van de sluier op te lichten, bekijk mijn vijf onderstaande suggesties.
Zorg voor volop voedingsstoffen
Ik ben ervan overtuigd (ik spreek uit ervaring) dat hunkeringen ook ontstaan door gebrek aan voedingsstoffen in je lichaam. Ik stel me altijd voor dat al mijn 70 biljoen lichaamscellen volop voedingsstoffen nodig hebben om zichzelf en daarmee mij gezond te houden. Voedingsstoffen die zitten in producten zoals de natuur ze ons geeft, niet in chips of chocola.
Als je hypothalamus, een orgaantje in je hersenen, merkt dat er te weinig voedingsstoffen in je bloed zitten, word je hongerig. Je lichaam wil dat je
Begin er vandaag dus mee om ervoor te zorgen dat je cellen voldoende voedingsstoffen hebben. Eet eerst een avocado of een hardgekookt eitje voordat je de koekjestrommel induikt ofwel: zorg altijd dat je iets voedzaams voor het grijpen hebt liggen. Gebruik ook dagelijks een minimale basissuppletie zoals een goede multi vitamine en mineralencomplex, vitamine C, vitamine D (liefst met K2), omega 3 en magnesium. Alleen deze twee gewoontes al kunnen je leven echt veranderen! Klik hier voor goede supplementen.
Heb je honger of heb je dorst?
Je lichaam kan het verschil niet goed aangeven tussen honger of dorst. Als je dorst voelt is je lichaam al behoorlijk uitgedroogd.
Vaak is een gevoel van honger een gevoel van dorst.
Door alle zoetigheid en zoutigheid in ons supermarktvoedsel snakt ons lichaam vaak naar vocht. Ook koffie, thee en alcohol zorgen ervoor dat je extra vocht nodig hebt. Drink daarom minimaal acht glazen water per dag: twee direct na het opstaan, twee in de loop van de ochtend en de middag (rond vier uur 🙂 ) en nog twee ’s avonds.
Drink liever niet bij de maaltijd dus en drink het liefst gefilterd, zuiver water.
Vermijd volop kunstlicht in de avond
Gaat het overdag nog redelijk maar kan jij je ’s avonds niet goed beheersen? Wees je ervan bewust dat ons kunstlicht ’s avonds (inclusief het licht van televisie en computers) je lichaam het signaal geeft dat het nog volop dag is. Om jou te beschermen tegen gevaar wil het energiek blijven.
Het eten van koolhydraten of zoetigheid geeft je lichaam snel energie en dat wil je lichaam graag, vooral als het voelt dat jij moe wordt.
Zorg daarom ’s avonds voor gedempt licht en ga bijtijds naar bed als je moe bent. Of volg ’s avonds een rustige yogaklas of lees een boek. Hoe interessant en opwekkend is dat televisieprogramma nou eigenlijk echt?
Zijn je hormonen op zoek naar chocola?
Veel vrouwen krijgen vooral de dagen voordat ze ongesteld worden de neiging om meer te eten dan goed voor ze is. Als ze ongesteld zijn is die behoefte opeens over. Het zijn dan inderdaad je hormonen die je op pad sturen naar iets zoets. Herken je dit?
Lees meer hierover in dit artikel: Extreem hongerig voordat je ongesteld wordt? Vijftien tips?
Bekijk ook mijn video: Wat te doen met zoete snaaibuien?
Zoek en vind wat je nog meer een goed gevoel geeft (mijn gouden tip)
Eten geeft je een goed gevoel en onszelf goed voelen willen we allemaal. Het liefst zoveel mogelijk. Daar is helemaal niks mis mee, we zijn geboren om het hier goed te hebben!
Wat kan jou nog meer een goed gevoel geven behalve die familiezak paprikaribbel chips? Waar hunker je werkelijk naar? Aandacht? Tijd voor jezelf? Meer plezier? Meer vriendinnen? Een opgeruimd huis? Lekkerder in je lijf zitten? Beter voor jezelf zorgen? Pak pen en papier en schrijf alles op wat je te binnen schiet wat jou een goed gevoel geeft. Minstens 20 dingen!
Ik denk dat dit mij nog het meest heeft geholpen bij het afkicken van mijn suikerverslaving: ik ben op zoek gegaan naar alles wat mij plezier en een goed gevoel gaf en voeg dit steeds weer toe aan mijn leven. Iedere dag.
Soms is het rust, soms is het juist gezelschap. Soms is het een wandeling ook al heb ik het druk, soms is het dansen in mijn eentje in mijn huiskamer. Soms is het een warme douche en soms is het een pot thee met ……………. een groot stuk melkchocola met hazelnoten! Als ik er maar écht van geniet, dan mogen die duiveltjes ook even feestvieren in mijn hersenpan!
Worstel jij al lang met eetbuien en/of een eetverslaving? Geef het niet op, ik heb er meer dan twintig jaar extreem veel last van gehad en kan oprecht zeggen dat ik er nu vanaf ben. Het kan echt! Laat me je helpen en volg de Masterclass Vrouwen en Eetbuien boordevol met praktische tips . Klik daarvoor hier.
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen hierboven. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat: wat is jouw gouden tip tegen eetverslaving?
Bronnen
1 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0031938476901098