Lymfeklieren en je lymfevatenstelsel; het meest onderschatte orgaan

Waarschijnlijk weet je wel iets van de werking van je bloedvatenstelsel; het geheel van slagaderen, bloedvaten en haarvaatjes die al je biljoenen cellen constant van zuurstof en voedingsstoffen voorzien. Wist je dat er een soortgelijk systeem in je lichaam aanwezig is, minstens zo belangrijk! Dat is het lymfe(vaten)stelsel, dat parallel aan je bloedvatenstelsel loopt. Dat we lymfeklieren hebben weten we allemaal wel. We hebben allemaal wel eens gehoord dat bij borstkanker de lymfeklieren in de oksel soms verwijderd worden. Maar wat doet dit stelsel eigenlijk? Vandaag aandacht voor het meest onderschatte orgaan in je lichaam.

Wat doet je lymfevatenstelsel eigenlijk?

Even terug naar het bloedvatenstelsel: als je alle bloedvaten en aderen uit je lichaam achter elkaar zou plakken, dan zou je een lengte krijgen van ongeveer 100.000 km. Indrukwekkend niet? Al deze aderen en vaten zorgen er met elkaar voor dat de juiste stoffen naar je weefsels, cellen en organen vervoerd worden en ook dat bepaalde afvalstoffen uit je cellen worden meegenomen om uitgescheiden te worden.

Je lymfevatenstelsel is net als je bloedvatenstelsel een systeem van grotere en kleinere vaten en vaatjes door ons hele lichaam, waarin zich een kleurloze vloeistof bevindt, het lymfevocht. Het is een enorm uitgebreid systeem: wist je dat het zelfs twee keer zo groot is als je bloedvatenstelsel? Als je al je lymfevaten achter elkaar zou plakken zou je maar liefst 200.000 km krijgen!

Het lymfevocht, het weefselvocht in de vaten, vervoert ook stoffen, net als je bloedvaten. Dit zijn echter geen voedingsstoffen die naar de cellen en weefsels toegebracht worden. Het gaat hier juist om het vervoeren en verwerken van afvalstoffen, beschadigde lichaamscellen en ongunstige indringers en ziekteverwekkers, die door de lymfe worden opgehaald, onschadelijk gemaakt en afgevoerd. Je lymfestelsel werkt dus als een filter en is de belangrijkste reinigingsdienst van je lichaam.

Lymfeklieren en lymfestelsel: de reinigingsdienst 

Je lymfevaten kunnen net iets grotere deeltjes opnemen dan je bloedvaten. In de bloedbaan kunnen bepaalde grotere of moeilijk te verwerken deeltjes zoals bepaalde eiwitten, bacteriën en andere ziekteverwekkers niet komen. Deze stoffen worden opgenomen in je lymfevaten en zo begint het verwerkings-, opruim- en reinigingsproces.

Het reinigen en onschadelijk maken vindt plaats in de bekende lymfeklieren, die op veel plekken in je lichaam (o.a. hals, oksels, liezen, maar ook rond longen en hart) zitten. Deze klieren zijn knooppunten waar de lymfevaten samenkomen en waar al het verzamelde weefselvocht, met al die te verwerken stoffen, doorheen gaat. In deze klieren worden afvalstoffen en eventuele ziekteverwekkers gedood of onschadelijk gemaakt. Vervolgens worden ze overgedragen aan de bloedbaan, zodat uiteindelijk de overblijvende afvalstoffen via urine en ontlasting kunnen worden afgevoerd zonder schade aan te richten. Het onschadelijk maken van bacteriën en virussen gebeurt door de witte bloedcellen, ofwel lymfocyten, die in de lymfeklieren zitten. Het lymfestelsel zorgt zo voor een belangrijk deel van de afweer in ons lichaam; het is een essentieel onderdeel van je belangrijke immuunsysteem.

Immuunfunctie, reiniging en vochtbalans

Naast de immuunfunctie en het afvoeren van afvalstoffen is je lymfevatenstelsel ook van groot belang voor de afvoer van overtollig vocht uit ons lichaam. Dit hele proces kan plaatsvinden doordat het lymfevocht door de lymfevaten wordt voortgestuwd door middel van een soortgelijk kleppensysteem als bij de bloedsomloop. De kleppen zorgen ervoor dat het lymfevocht verder wordt vervoerd en niet terugstroomt.

De voortstuwing zelf is wel anders dan bij de bloedsomloop. Je bloedsomloop wordt aangestuurd door de grote pomp in je lichaam: je hart. In je lymfevaten gaat de voortstuwing via de samentrekkende en ontspannende bewegingen van de spieren in ons lichaam.

De enige pomp van je lymfevatenstelsel is bewegen!

De enige pomp van je lymfevatenstelsel is dus je spieren in beweging zetten. Met andere woorden: jezelf in beweging zetten. Laat ik even duidelijk maken wat ik hiermee bedoel. Als je een zittend beroep hebt, jezelf grotendeels vervoert per openbaar vervoer of auto en ’s avonds graag een paar uur televisie kijkt dan is twee uur sporten per week absoluut onvoldoende om je lymfevatenstelsel genoeg in beweging te houden. Je lymfevatenstelsel wil heel graag dat je ieder uur even in beweging komt, ook al is het maar een paar minuten.

Zitten wordt ook wel het nieuwe roken genoemd. Veel zitten, 8 uur per dag (en daar kom je schrikwekkend snel aan) betekent een aanslag op je gezondheid en energieniveau en dat heeft deels te maken met de werking van je lymfevatenstelsel dat het zo hard nodig heeft dat jij blijft bewegen!

Lymfeklieren, lymfevaten en lymfoedeem

Werkt je lymfevatenstelsel niet meer optimaal dan kan je last krijgen van het zogenaamde lymfoedeem, een ontsteking van de lymfeklieren, of zelfs lymfklierkanker.

Bij lymfoedeem is er sprake van het ophopen van vocht in de lymfevaten, vooral in de benen of armen. Dit gebeurt vaak op wat oudere leeftijd, vandaar dus dat het zeker voor vrouwen 40+ van belang is voldoende te blijven bewegen. Hoe ouder je wordt, hoe meer beweging goed voor je is! Ik kan dit niet genoeg benadrukken. Je krijgt sowieso eerder last van vochtophopingen, vooral in je benen en soms in de handen, als je lang stil zit.

Lymfoedeem is ook een bekend verschijnsel bij veel vrouwen die borstkanker hebben gehad waarbij de lymfeklieren in de oksel zijn weggehaald, vanwege uitzaaiingen naar deze klieren. Deze vrouwen hebben dan vooral last van pijnlijke vochtophopingen in de arm aan de kant waar de lymfeklieren zijn verwijderd.

Soms krijgen mensen al op jongere leeftijd last krijgen van lymfoedeem. De oorzaak daarvan is meestal dat er te weinig of niet optimaal werkende lymfevaten zijn aangemaakt in de baarmoeder.

Hoewel er een aantal behandelingen mogelijk zijn als je last hebt van lymfoedeem is er helaas geen echte oplossing beschikbaar. Wat dus zoals gezegd wel heel belangrijk is: blijven bewegen!  Wat kan je doen om je lymfevatenstelsel zo gezond mogelijk te houden?

Hoe houd je je lymfeklieren en lymfestelsel gezond?

Zoals je nu weet is dit orgaan een essentieel onderdeel van je immuunsysteem en helpt het je lichaam om zich te ontdoen van ongewenste indringers. Hoe kun je ervoor zorgen dat deze reinigingsdienst zijn werk goed kan doen? Hierbij enkele tips:

• Gezonde voeding.  Als je me al een tijdje volgt dan weet je dat dit bij mij altijd bovenaan staat. Ook voor je lymfestelsel staat dit op nummer één. Zorg voor veel gezonde, verse en onbewerkte groenten en fruit die bomvol zitten met de nodige plantenstoffen, vitaminen, mineralen, antioxidanten en vezels. Verder kunnen ook noten (zoals walnoten en amandelen), zaden (zoals psylliumzaad), en chlorofylrijke algen zoals spirulina je lymfesysteem en de ontgifting ondersteunen. Ook ontgiftende kruiden zoals mariadistel kunnen bijdragen. Dit ondersteunt niet alleen je lymfestelsel maar ook de ontgifting in je lever en nieren. Meer over ongiften vind je in dit artikel.
• Water drinken. Je lymfesysteem heeft alles met je vochtbalans te maken. Zorg dus voor voldoende vocht in je lichaam door gedurende de dag voldoende, liefst gefilterd, water of kruidenthee te drinken.
• Veel bewegen dus! Bewegen is natuurlijk om veel meer redenen gezond, maar zoals eerder gezegd zorgt beweging ervoor dat het lymfevocht goed door je lichaam kan worden voortgestuwd en zich niet ophoopt. Alle beweging is goed, maar op en neer springen is het allerbeste. Om hierbij je gewrichten te ontzien is (mini)trampoline springen voor je lymfestelsel waarschijnlijk het allerbeste!
• Verminder stress. Stress is de grootste sloper van je lichaam, ook van je lymfestelsel. Wees je ervan bewust waar jij ontspannen van raakt gezonde lichaamsbeweging in de buitenlucht zoals gewoon lekker wandelen, maar ook door mindfulness-oefeningen, ademhalingsoefeningen, meditatie of andere ontspanningstechnieken. Hier kun je lezen wat je kunt doen om stress te verminderen.
• Ga regelmatig naar de sauna. Dat is niet alleen ontspannend, maar zweten helpt je lichaam met reinigen en ontgiften en draagt op deze manier bij aan een gezond lymfestelsel.

Tot je 40ste zorgt je lichaam voor jou, na je 40ste ……..

Wat is ons lichaam toch een oneindige intelligent organisme! 100.000 km bloedvatenstelsel, 200.000 km lymfevatenstelsel! Het werkt allemaal zonder jouw bemoeienis maar het heeft je wel nodig. Tot je 40ste zorgt je lichaam voor jou, na je 40ste wordt het een kwestie van slim samenwerken zeg ik altijd. Als ik vrouwen horen klagen over hun gezondheid denk ik wel eens: “laat je lichaam jou in je steek of laat jij je lichaam in de steek?”

Leg de lat voor je gezondheid en vitaliteit hoog. Ons lichaam streeft naar een veel hoger niveau van vitaliteit en gezondheid dan dat wij vaak denken! Maar het kan het niet alleen, het heeft jou daarbij wel nodig. Doe het samen en geniet van de reis.

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen hierboven. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat: wat doe jij om je lymfestelsel happy te houden?