Wilde bosbessen: een klasse apart voor je algehele gezondheid
Heb jij ze al ontdekt? Die diep donkerblauwe, biologische, wilde bosbessen in de diepvries van je supermarkt? Die kleintjes, zo intens donkerpaars van kleur dat je weet dat je dik in de problemen zit als je er een vlek van krijgt op je witte blouse. Ik ontdekte ze een paar weken geleden en ze staan op dit moment meerdere keren per week op mijn menu. Ik wil je er graag wat meer over vertellen want dit zijn echt heel bijzondere besjes.
Niet de gewone blauwe bessen maar wilde bosbessen
Even voor de duidelijkheid: ik bedoel dus niet de gewone blauwe bessen die je op de groente- en fruitafdeling kunt krijgen. De kleine, wilde bosbessen die ik bedoel heb ik tot nu toe alleen ingevroren gevonden, in de diepvries. Het verhaal hierachter is nogal bijzonder.
Tot 1910 waren wilde bosbessen in Amerika in het wild zo overvloedig te vinden dat niemand de moeite nam ze te kweken. Rond 1910 veranderde dit toen Frederick Coville, fruitexpert, en Elizabeth White, dochter van de eigenaar van een cranberrybedrijf, besloten om blauwe bessen te gaan kweken ofwel domesticeren zoals dat heet.
Domesticeren; van 100 naar 6 struiken
Domesticatie van een groente- of fruitsoort begint met de selectie van een veelbelovende soort wilde plant. Frederick en Elizabeth wilden graag een plant die zo groot mogelijke bessen gaf. Ze selecteerden de wilde blauwe bes (Vaccinium corymbosum) en boden wilde bessenplukkers een mooi bedrag voor iedere wilde struik van die soort die groter dan gemiddelde bessen gaf. Toen ze honderd struiken hadden werden deze gekloond en in een proeftuin gezet.
Bij volgende schiftingen verdwenen struiken die donkere bessen gaven omdat Frederick en Elizabeth de lichter gekleurde bessen aantrekkelijker vonden, en ook struiken die minder lekkere bessen gaven of gevoelig waren voor ziektes deden ze weg. Uiteindelijk bleven er zes struiken over.
Klein en donker blijkt gezonder dan groot en licht
In de tientallen jaren die hierop volgden werden op basis van deze zes struiken door kruisingen nog betere rassen ontwikkeld. Op allerlei commerciële kwekerijen worden nu deze grote blauwe bessen gekweekt die allemaal afstammen van die eerste zes struiken. Pas zo’n 15 jaar geleden werd ontdekt dat de selectie van de grootste en lichtste bessen niet de verstandigste keuze was gezien onze gezondheid. De kleinste en donkerste wilde bosbessen blijken veel gezonder te zijn.
Gelukkig is er de afgelopen honderd jaar één struik met wilde bessen ontsnapt aan het knutselen en kruisen met andere rassen: de rubel-bes. Deze kleine wilde bosbessen bleken zo lekker te zijn dat ze puur behouden zijn gebleven. Dit zijn de wilde bosbessen die ik bedoel: zo groot als een erwt en zo donker als blauwpaarse inkt. Het zijn ook geen blauwe bessen, het zijn bosbessen. Dit is een ander soort.
Wilde bosbessen: blauwe erwtjes vol met gezondheid
Over het algemeen kunnen we stellen dat hoe donkerder een groente of fruit van kleur is, hoe gezonder dit voor ons is. Dit geldt ook voor bessen.
Uit een vergelijking van 25 veel gegeten vruchten blijkt dat blauwe bessen de krachtigste antioxidantenwerking hebben en verschillende studies wijzen er dan ook op dat ze ontstekingen kunnen tegengaan (dat is precies wat antioxidanten doen) en de groei van kankercellen kunnen afremmen (1). Ontstekingen zorgen ook voor hart- en vaatziektes en uit onderzoek is inderdaad gebleken dat de binnenwand van de bloedvaten herstelde bij patiënten met een stofwisselingsprobleem (2) dankzij het eten van blauwe bessen. Dierproeven suggereren dat bessen eveneens het slechte cholesterol in het bloed verlagen en de bloeddruk kunnen verlagen. Uit weer ander onderzoek blijkt (3) dat ze mogelijk ingezet kunnen worden tegen overgewicht; ook hardnekkig overgewicht kan het gevolg zijn van ontstekingen in het lichaam!
De antioxidanten in blauwe bessen zijn anthocyanen en flavonoïden en onderzoek heeft aangetoond dat de wilde bosbes deze veel meer bevat dan de blauwe bes. Als uit veel onderzoek blijkt dat de blauwe bes al heel gezond voor ons is, hoe krachtig is de wilde bosbes dan wel niet?
Wilde bosbessen: ook om (verrassend snel) gezond ouder te worden
Onderzoekers van de Tufts University die werkten voor het Nutrition Research Center on Aging besloten rond 2000 op zoek te gaan naar de anti-verouderingseffecten van blauwe bessen op ratten. Ratten van middelbare leeftijd inderdaad. Een groep kreeg normaal voer maar drie andere groepen kregen ofwel extra spinazie, of aardbeien of blauwe bessen. Aan het eind van het onderzoek dat 8 maanden duurde moesten de ratten allerlei testjes doen op het gebied van lichaamskracht, evenwichtsgevoel en coördinatie en ook werden hun hersenen onderzocht.
De groep die blauwe bessen had gekregen kwam als beste uit de bus maar het meest opvallende was dat hun hersenactiviteit chemisch gezien ‘jonger’ was dan toen het onderzoek begon. Het eten van blauwe bessen had niet alleen de veroudering van de hersenen vertraagd maar zelfs omgekeerd. En dat al in 8 maanden! De onderzoekers vonden dit verrassend snel.
Onderzoek naar verbeterde hersenfuncties dankzij blauwe bessen
Er komt steeds meer onderzoek naar wat nou toch onze hersenen gezond kan houden, ook op hoge leeftijd. Bovengenoemde onderzoekers deden in 2010 een onderzoek met een groepje mannen en vrouwen van gemiddeld 76 jaar. Deze proefpersonen vertoonden vroege symptomen van dementie. De ene helft kreeg iedere dag twee glazen blauwe bosbessensap, de andere helft een vergelijkbaar drankje zonder bosbessen. Na 3 maanden al bleek dat de groep die bessensap had gekregen 30 procent hoger hoger scoorde bij geheugen- en cognitietesten. Bovendien bleken ze ook een aanmerkelijk beter humeur te hebben!
Ander onderzoek bij een groep gezonde ouderen (4) tussen de 60 en 75 jaar die dagelijks 24 gram gevriesdroogd bessenpoeder kregen (te vergelijken met 1 kopje bessen) bleek eveneens betere resultaten te geven op het gebied van cognitie: ze waren aanzienlijk beter in het foutloos switchen tussen verschillende taken; iets wat hersenen lastig vinden.
Wilde bosbessen; hebben ze een adaptogene werking?
Blauwe bessen en hun invloed op onze gezondheid zijn al heel vaak wetenschappelijk onderzocht; het web staat er vol mee. Nogmaals; als blauwe bessen al zo gezond voor ons zijn, hoe krachtig zijn wilde bosbessen dan wel niet?
Anthony William, een bekend medisch medium, schrijft in zijn boek Life-Changing Foods (beschikbaar in het Nederlands, klik daarvoor hier) dat wilde bosbessen adaptogeen zijn ook al worden ze niet zo erkend. Als voeding een adaptogene werking heeft, wil dat zeggen dat deze voeding het lichaam overal kan versterken waar het maar nodig is. Hij schrijft dat wilde bosbessen krachtige ontgifters zijn van zware metalen in het lichaam, een krachtig voedingsmiddel voor onze hersenen, een krachtig prebioticum dat zorgt voor gezonde darmflora en ook meehelpt om de lever te herstellen. Kortom: een multitasker die zodra het in je lichaam komt op zoek gaat naar waar je versterking nodig hebt. Niet alleen fysiek maar ook mentaal en emotioneel: alles in ons lichaam hangt met elkaar samen.
Eet ze vers, uit de diepvries, of gevriesdroogd
Ik ben wilde bosbessen nog niet vers tegengekomen, wel uit de diepvries, maar daar is niets mis mee. Ze zijn ook gedroogd en in poedervorm te koop. Mijn voorkeur gaat uit naar uit de diepvries omdat ik ze erg lekker vind en er graag een ontbijt of smoothie mee maak. Gedroogd bessen zijn vaak gezoet met suiker, probeer die te vermijden. Gevriesdroogd als poeder is prima.
Mijn favoriete ontbijt op dit moment is een mix van rode vruchten (waaronder wilde bosbessen uiteraard) met een lekkere scheut geklopte kokosmelk bestrooid met bijenpollen. Een heerlijke smoothie maak ik met waterkefir of amandelmelk, een kopje wilde bosbessen (poeder kan dan ook), een eetlepel maca en wat koudgeperste lijnzaadolie. Eventueel wat stevia om het wat zoeter te maken. Ik ga binnenkort weer wat filmpjes opnemen, dan zal ik het je laten zien!
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen bovenaan. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie of tips voor andere lezers achterlaat. Heb jij een lekker recept met wilde bosbessen?
Bronnen
1 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23387969
3 https://www.eurekalert.org/pub_releases/2011-04/foas-bmi040711.php