Een natuurlijke deodorant; een gezonde keuze
Als jij als vrouw bezig bent met je gezondheid heb je vast al eens iets gelezen over de relatie tussen de stof alumiumchloride in deodorants en borstkanker. Hoe zit dat nou precies? Gastblogger Rosa Kleve heeft het voor ons uitgeplozen.
Een natuurlijke deodorant; een gezonde keuze
Elk jaar opnieuw duikt er wel weer een onderzoek op naar het gevaar van aluminium in deodorant. Afgelopen week nog in het Financieel Dagblad (1) waarin de conclusies van een recent Zwitsers onderzoek worden gemeld: vrouwen die regelmatig deodorant met de stof aluminiumchloride gebruiken, kunnen een verhoogd risico op borstkanker lopen.
In dit artikel leg ik je uit hoe het zit met deodorant en aluminium en hoe je probleemloos gezonde alternatieven kan vinden. Maak van simpele gezonde alternatieven een gemakkelijke nieuwe gewoonte! Maar eerst even iets over wetenschappelijke onderzoeken.
Wie is de opdrachtgever van een onderzoek?
Elk onderzoek heeft voor- en tegenstanders en natuurlijk ook verschillende belanghebbenden. Vaak lijkt het alsof de hardste schreeuwers of belanghebbenden met de grootste portemonnee gelijk krijgen. Voorlopig gelijk. Zo heeft Unilever in 2008 opdracht gegeven voor een onderzoek naar de effecten van aluminium op onze gezondheid. Uit dat onderzoek bleek toen dat er geen verband was. De studie was echter geen klinisch onderzoek, maar een literatuurstudie. En zeg nu zelf: welke uitkomst had jij verwacht van een onderzoek waarvan Unilever (eigenaar van aluminiumhoudende Rexona deodorants) de opdrachtgever was?
Ik schreef al eerder over het ‘baanbrekende’ onderzoek dat vet aanwees als de boosdoener van hart- en vaatziektes (2)(dit onderzoek werd op de achtergrond gefinancierd door de Sugar Research Foundation) en over het gebrek aan ethiek in Big Pharma dat uit winstbejag decennialang wetenschappelijke onderzoeken heeft gemanipuleerd (3). En wellicht herinner je je het Coca Cola schandaal nog dat in 2015 aan het licht kwam: de New York Times berichtte toen over de manipulatie van wetenschappers door Coca Cola, die aantoonden dat mensen niet dik werden van suikerhoudende drankjes. Coca Cola betaalde miljoenen om onderzoekers de focus te laten verleggen van de rol van suikerhoudende dranken bij obesitas naar het gebrek aan beweging bij veel mensen.
Financiers bepalen grotendeels de uitkomsten
Chemische industrie, farmaceutische industrie, voedingsindustrie, het heet niet voor niets industrie. De schoorsteen moet roken en euro’s moeten rollen. Financiers van onderzoeken bepalen grotendeels de uitkomsten, want zij bepalen naar welke verbanden er moet worden gezocht. En naar welke verbanden er niet wordt gezocht.
Wat kun jij nu zelf, als consument die graag lang wil leven maar ook lang in goede gezondheid wil leven? Gebruik je gezond verstand. Zo simpel is het eigenlijk. Wat voelt goed, wat voelt niet goed en wat zegt je verstand?
Vanwaar mijn interesse in natuurlijke producten?
Een jaar of twee geleden bekeek ik zomaar eens de ingrediëntenlijst van een aantal van de producten in mijn badkamer. OMG, van de meeste ingrediënten had ik nog nooit gehoord! Ik weet wel dat mijn huid doorlaatbaar is, dus dan is het best belangrijk wat ik er wel op smeer en wat niet. Ik was altijd al bewust met voeding bezig, maar minder bewust met schoonheidsproducten. Zo ook met deodorant. Maar nu niet meer.
Deodorant of antitranspiratiemiddel: wat is het verschil?
Een deodorant is een middel dat je aanbrengt op je lichaam om te voorkomen dat je lichaam onaangenaam gaat ruiken door bacteriële afbraak van zweet, in bijvoorbeeld je oksels of onder je voeten. Deodorant betekent in het latijn ontgeurder; het gaat zweetluchtjes tegen door ze te neutraliseren of te verdoezelen met een sterkere geur (parfum dus).
Een antitranspiratiemiddel beïnvloedt lichaamsgeur maar zorgt er ook voor dat je minder of helemaal niet meer zweet, door je zweetklieren te beïnvloeden. Zweten is echter een natuurlijk proces, dat primair je lichaamstemperatuur reguleert. Wáárom zou je dat proces frustreren? En niet onbelangrijk, waar blijft dat zweet eigenlijk? Zweten is daarnaast ook een natuurlijk proces om afvalstoffen via je huid af te voeren. Die moeten toch op een of andere manier ergens heen?
Je hebt aparte antitranspiratiemiddelen die verkrijgbaar zijn bij de apotheek. Maar ook in veel deodorants worden transpiratiewerende middelen toegevoegd. Wist je dat deodorants gecombineerd met transpiratiewerende middelen door de FDA worden geclassificeerd als geneesmiddelen?
Deodorant met aluminium verstopt je poriën
Aluminiumchloride, aluminiumchloorhydraat en aluminium-zirconiumverbindingen worden vaak gebruikt als antitranspirant in deodorant. Aluminiumchloorhydraat en Aluminiumzirkoniumchloridehydroxide Tetrachlorohydrex Gly zijn de meest voorkomende werkzame bestanddelen in commerciële antitranspiratiemiddelen.
Aluminiumgebaseerde toevoegingen reageren met de elektrolyten in je zweet, waardoor er als het ware een soort gel-prop in je zweetklierkanaal wordt gevormd. Deze prop verstopt je poriën en voorkomt daardoor dat je zweetklier vocht (zweet) uit kan scheiden. Je huid vernieuwt zichzelf continu en in dit proces worden deze gecreëerde gel-propjes opgeruimd. Als je vervolgens weer opnieuw deodorant met antitranspiranten aanbrengt, worden weer nieuwe proppen gevormd om het zweet tegen te houden.
Aluminiumzouten blokkeren de poriën onder je armen en hebben bovendien een licht samentrekkend effect op die poriën, waardoor het nog moeilijker wordt om zweet door te laten naar je huidoppervlak. Als je dus maar genoeg deodorant met antitranspiratiemiddelen gebruikt, zullen je meeste zweetklieren geen zweet meer aan je huidoppervlak brengen. Hierdoor is het niet meer mogelijk om toxines uit je lichaam te verwijderen via je okselzweet. Terwijl je tegelijkertijd toxines op je lichaam smeert! Waar kunnen deze metalen heengaan als ze door je huid heen worden opgenomen in je lichaam en gaan zwerven?
Ernstige gezondheidseffecten van chemische deodorants
Chemische deodorants geven aanleiding om continu object van onderzoek te zijn. De volgende relaties tussen chemische deodorants en gezondheidsproblemen worden gelegd:
Overgevoeligheid en allergische reacties
Na gebruik van zirkoon (zirconium) kan je huid een allergische reactie geven waaronder een okselgranuloom. Antitranspiratiemiddelen met propyleenglycol kunnen irritaties en overgevoeligheid veroorzaken. Deodorantkristallen met synthetisch vervaardigd kalium aluin (potassium alum) zijn irriterend voor de huid, net als overigens deodorant op alcoholbasis.
Toegestane hoeveelheid aluminium en aluminiumvergiftiging
Aluminium (Al) is een zwaar metaal waarvan in-vitro-onderzoek neurotoxiciteit heeft aangetoond (4). De EU heeft richtlijnen afgegeven voor de blootstelling aan aluminium. Minder dan 1 milligram per kilo lichaamsgewicht wordt op dit moment veilig geacht. Richtlijnen worden breder toegepast, zo ook bijvoorbeeld in ons drinkwater. De aangetroffen hoeveelheid aluminium in ons drinkwater moet beneden de norm van 200 μg/liter blijven, anders wordt het als drinkwater afgekeurd.
Aluminium is een vast bestanddeel in de meeste transpiratiewerende middelen. Aluminium komt dan voor in de vorm van aluminiumchloorhydraat of aluminiumchloride. Het is vooral het aluminiumchloorhydraat wat onder vuur ligt. Over aluminiumlactaat (natuurlijk aluminiumzout uit melkzuur dat de zuurtegraad onder je oksels regelt) vind je weinig veronderstelde narigheid.
Er is veel onderzoek gedaan naar aluminium en de kankerverwekkende effecten. Hiervoor is geen wetenschappelijk bewijs geleverd en aluminium staat niet op de lijst van carcinogenen (kankerverwekkende stoffen) maar zekerheidshalve wordt vooral aan zwangere vrouwen of mensen die kanker hebben (gehad) geadviseerd om een niet-aluminiumhoudende deodorant te gebruiken.
Borstkanker
Er gaat een hardnekkig verhaal rond dat je een verhoogde kans hebt op borstkanker als je deodorant gebruikt met aluminium en het chemische additief parabenen. Officiële instanties ontkennen dit, omdat er onvoldoende wetenschappelijk onderzoek is uitgevoerd dat dit onderbouwt. Na wat speuren heb ik zelf toch wat verontrustende onderzoeken gevonden.
Onderzoek dat is gepubliceerd in de Journal of Applied Toxicology (5) toont aan dat aluminium niet alleen wordt geabsorbeerd door je lichaam, maar zich ook vastzet in je borstweefsel. Onderzoekers hebben vastgesteld dat het gemiddelde niveau van aluminium in vloeistof in de tepels significant hoger was bij vrouwen met borstkanker dan bij vrouwen zonder borstkanker. Onderzoek van borstweefsel van vrouwen met borstkanker liet ook zien, dat er een hogere concentratie aluminium wordt aangetroffen aan de buitenzijde van de borst, dus dichterbij de oksels. Overigens, al dit bovenstaande geldt ook voor parabenen: 99% van het borstweefsel met borstkanker bevat een verhoogde concentratie parabenen (6).
Nierfunctiestoornis
Kleine hoeveelheden aluminium kunnen door het maagdarmkanaal en door de huid worden geabsorbeerd. Daarom wordt mensen met een nierinsufficiëntie afgeraden om dagelijks transpiratiewerende middelen te gebruiken die aluminium bevatten.
Alzheimer
Er is onderzoek gedaan naar aluminium en de ziekte van Alzheimer. Wat blijkt? Bij autopsies werden hogere concentraties aluminium in de hersenen aangetroffen bij Alzheimerpatiënten dan bij mensen zonder Alzheimer. Maar uiteraard zijn er ook weer onderzoeken die dit tegenspreken. Wie financiert nu wat?
Waarom gebruik ik geen deodorant met aluminium?
Ik heb je uitgelegd waarom ik moeite heb met ‘wetenschappelijke’ onderzoeken. Ik heb ook geen zin om af te wachten wat eventuele uitkomsten zijn van longitudinaal onderzoek. Mijn logica is eigenlijk heel eenvoudig:
- als ik ingrediënten kan gebruiken waarover géén discussie is betreffende de veiligheid (zoals kokosolie en baking soda) dan geef ik daar de voorkeur aan boven ingrediënten waar wel discussie over bestaat.
- los van de mogelijke gezondheidsrisico’s van aluminium is één ding gewoon een feit: aluminium sluit de poriën van je huid, waardoor je zweet niet gemakkelijk door je huid je lichaam kan verlaten. Je frustreert hiermee je natuurlijke warmteregeling en je natuurlijke afvoer van toxines. Dat vind ik echt niet nodig als er andere alternatieven zijn.
Dan maar natuurlijke deodorant zonder aluminium?
De markt van aluminiumvrije deodorants groeit momenteel explosief. Er zijn steeds meer merken die aluminiumvrije deodorants produceren en er zijn zelfs merken die geheel natuurlijk zijn en dus geen enkele deodorant maken met aluminium.
Het zijn met name deze merken die met grote letters claimen dat zij aluminiumvrij zijn. Hiermee verwijzen ze naar aluminiumchloorhydraat, aluminiumchloride, aluminiumhydroxybromide of aluminium zirkonium.
De Crystal deodorants zijn nu razend populair onder bewuste consumenten die zoeken naar een goede aluminiumvrije deodorant. Echter, soms hebben deze deodorants een ander ingrediënt, aluin of alum genaamd. De meest voorkomende aluin is kaliumaluin (potassium alum), ofwel kaliumaluminiumsulfaat (potassium aluminium sulfate).
Kaliumaluin is een natuurlijk mineralenzout waarvan de moleculen zo groot zijn dat ze niet kunnen worden geabsorbeerd door je huid. Ze vormen een beschermende laag op je huid die de groei van bacteriën remt. Uiteraard is dit een veel beter alternatief dan de antitranspiranten die in de huid binnendringen.
Aluminiumvrije deodorant hoeft uit niets anders te bestaan dan natuurlijke ingrediënten, eventueel aangevuld met essentiële oliën voor een verfrissende geur. Chemicaliën zoals triclosan en propyleenglycol, welke beide je hormonen ontregelen, zijn helemaal niet nodig in een deodorant. Ook stoffen als kaliumsorbaat (potassium sorbate) horen niet op je huid thuis.
Veelgebruikte deodorants en hun ingrediënten
Inmiddels ben ik verschillende drogisten en apothekers binnengestapt om naar de etiketten van veelgebruikte deodorants te kijken. Het is dan telkens weer een flinke zoektocht in de lange ingrediëntenlijst met zogenaamde INCI-benamingen, waarom kan dat niet gewoon in normale mensentaal? De meeste ingrediënten kende ik niet of ik had er zelfs nooit van gehoord…
Populaire en veelgebruikte deodorants zoals Axe, Dove (ja, óók Dove Sensitive of Dove Women Pure), Rexona (ja, óók Rexona Mineral Pure), Niveau (ja, óók Nivea Sensitive & Pure) en Sanex deodorant. En nee, Sanex deodorant zero% bevat inderdaad géén aluminiumchloorhydraat maar wat schetst mijn verbazing: wél dimethicone (ofwel siliconen…). Vichy koop je niet voor niets in een ‘drugstore’, ook daarin zit aluminium. Nee inderdaad, niet in de Vichy deo zónder aluminium, maar deze bevat dan ook weer dimethicone en alcohol.
Mijn conclusie
Conclusie: wanneer een deodorant schreeuwt dat deze ‘aluminiumvrij’ is (want dat is tegenwoordig heel populair om te zeggen) check dan vooral goed de andere ingrediënten.
Ik vind er ondertussen niks meer aan, ingrediëntenlijsten uitpluizen. Dat moeten fabrikanten toch ook begrijpen? Dat ik iets herkenbaars onder mijn oksels wil smeren?
Ondertussen kom ik nog wat aangeprezen ‘natuurlijke’ deodorants tegen met het – voor mij – nieuwe ingrediënt Ammonium Glycyrrhizate, die zocht ik toch nog even uit. Ik zie dat Ammonium Glycyrrhizate (7) in een eindrapport op NCBI als veilig wordt bestempeld in kleine hoeveelheden. Maar ik wil überhaupt geen ingrediënt waarvan de veiligheid moet worden onderzocht! En wat is een ‘kleine’ hoeveelheid?
Mijn keuzes
Voor welke natuurlijke deodorant heb ik uiteindelijk gekozen? Uitgangspunt 1: een deodorant moet werken! Ik wil mij zeker voelen in moeilijke gesprekken wanneer mijn zweet ook nog eens gestoord wordt door stresshormonen en daar ook naar ruikt. Daarom heb ik ontzettend veel natuurlijke deodorants getest: ze moeten werken.
Een basis-deodorant bevat wat mij betreft het ingrediënt zuiveringszout of natriumbicarbonaat. Als je zweet, wordt de pH op je huid onder je oksels zuurder. Dat betekent dat de pH-waarde lager wordt. Zuiveringszout of natriumbicarbonaat zorgt ervoor dat je pH-waarde weer verhoogt, ofwel: de zuren worden geneutraliseerd. Zo blijf je gewoon op een natuurlijke manier transpireren, maar zonder nare luchtjes. Wil je graag een geurende deodorant, dan zijn dit soort deodorants ook verkrijgbaar met een toegevoegde natuurlijke olie voor de geur.
Natuurlijke deodorant op crèmebasis: We Love The Planet
We Love The Planet is 100% natuurlijk en biologisch gecertificeerd. Er zijn geen synthetische, ongezonde ingrediënten toegevoegd. Het is een Nederlands merk dat gewoon in een Nederlands familiebedrijf wordt geproduceerd. De werking van deze deo is super eenvoudig: de ontgeurende werking komt van zuiveringszout, dat op natuurlijke wijze geurtjes neutraliseert. Deze natuurlijke deodorant is verkrijgbaar in 5 heerlijke geuren. De standaard prijs is € 11,50. Met deze deodorant doe ik 3 maanden, dus de prijs valt mij zeker mee!
Natuurlijke deodorant op poederbasis: Ohm Deodorant
Ohm Deodorant is natuurlijk en biologisch en bevat ook niet meer ingrediënten dan nodig. Het werkzame bestanddeel is ook hier natriumbicarbonaat (aangevuld met etherische oliën voor de geur), dit neutraliseert de typerende zure transpiratiegeur, waardoor je de hele dag fris blijft. Het is een poedervariant. Hier ben ik zelf geen fan van, ik vind het bijzonder veel gedoe en mors het overal, ik denk dus ook niet dat ik een ‘zuinige’ gebruiker ben en dan is deze best kostbaar.
Natuurlijke roll-on deodorant: Santé
Misschien vind je crème- of poeder-deodorant allebei maar niets. Of vind je ze te duur. Dan vind ik het Santé een prima alternatief: Santé deodorant is een gemakkelijk aan te brengen natuurlijke deodorant zonder aluminium of andere vervelende stoffen die je huid in kunnen dringen. Santé is ook te koop bij mijn favoriete supermarkt Ekoplaza.
En voor de DIY?
Ben jij zo’n handige ‘Do-It-Yourself’-er? Dan maak jij wellicht je eigen deodorant. Doe je dat nog niet, maar ben je nieuwsgierig hoe dat werkt? Dit is een basis recept voor DIY deodorant.
Ingrediënten:
- 60 gram kokosolie
- 15 gram baking soda
- 15 gram arrowroot (natuurlijk bindmiddel)
Bereiding:
Mix eerst de droge ingrediënten door elkaar. Roer, prak of wrijf vervolgens de droge ingrediënten door de kokosolie. Houd je niet van geurloze deodorants? Voeg dan een of twee druppeltjes etherische olie toe naar keuze, gewoon wat jij lekker vindt. Heb je een gevoelige huid, let dan wel op met de citrusolie en lavendelolie, van deze olie is bekend dat zij een gevoelige huid mogelijk kunnen irriteren.
Rosa Kleve
Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je hieronder een reactie achterlaat.
Bronnen
1 https://fd.nl/ondernemen/1169185/nieuwe-studie-legt-verband-tussen-deodorant-en-borstkanker
2 https://www.detoxplein.nl/suikerindustrie-misleidt-gezondheidsonderzoeken-al-decennialang/
3 https://www.detoxplein.nl/big-pharma-gevaarlijk-gebrek-aan-ethiek-en-grote-financiele-belangen/
4 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21157018
5 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21337589
7 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17613133