Gezond eten; ook door slimme voedselcombinaties te maken

Gezond eten heeft niet alleen te maken met wat je eet maar ook met hoe je voeding combineert. Regelmatig ontvang ik vragen over voedselcombinaties: fruit als toetje na een warme maaltijd, gaat dat niet gisten? Groenten en fruit combineren zoals in een groene smoothie of salade: kan dat wel? Macaroni met vlees én kaas? Of water drinken bij het eten, is dat wel zo goed? Tijd om hier eens wat dieper in te duiken want hoe werkt het eigenlijk daarbinnen in je maag en darmen?

Je spijsvertering is zo uniek als je vingerafdruk

Laat ik vooropstellen dat we allemaal uniek zijn. Niemand heeft dezelfde darmflora als een ander, zelfs eeneiige tweelingen niet. Er wordt vaak gezegd dat onze darmflora zo uniek is als onze vingerafdruk, maar ik zeg liever: je spijsvertering is zo uniek als je vingerafdruk. Je spijsvertering begint al in je mond met de vorming van speeksel, als je de keuken inloopt en ruikt dat een huisgenoot je favoriete maaltijd heeft klaargemaakt. Of een appeltaart heeft gebakken.

Je speeksel is het eerste instrument dat je hebt om eten goed te kunnen verteren. Daarna volgen de zure sappen in je maag en als de voedselbrij van je maag door mag naar de twaalfvingerige darm en dunne darm komen er gal uit je lever en spijsverteringsenzymen vanuit je alvleesklier bij. Als alles goed is verteerd worden de vitamines en mineralen (die je hopelijk volop hebt gegeten) opgenomen in je bloed als voeding voor je cellen.

Gezond eten? Jouw lichaam heeft altijd gelijk

Het bovengenoemde proces zal bij iedereen anders verlopen, afhankelijk van veel factoren. Heb je de tijd genomen om je eten goed te kauwen en dus te vermengen met je speeksel? Heb je de tijd genomen om rustig te eten of was het haasje-repje-hap-slik-weg en weer terug aan het werk? Maakt je maag voldoende maagzuur aan om je eten goed te kunnen verteren? Let op: last van brandend maagzuur is vaak een signaal dat je te weinig maagzuur aanmaakt. Het gebruik van maagzuurremmers is dan ook precies wat je dan niet zou moeten doen. Wil je hier meer over weten lees dan dit artikel:  Maagzuurremmers bij te weinig maagzuur, is dat logisch? 

Als je lever het moeilijk heeft kan het zijn dat er minder gal wordt aangemaakt en als je alvleesklier overbelast is doordat je veel zoetigheid eet (je alvleesklier produceert ook insuline) dan kan het zijn dat er te weinig spijsverteringsenzymen worden aangemaakt. Het kan ook zijn dat je darmflora niet optimaal is omdat je de laatste tijd veel stress hebt gehad. Dit kan allemaal leiden tot oprispingen, maagpijn, opgeblazen gevoel, gevoel van een blok in je maag, gasvorming enzovoort. Wat er ook beweerd wordt door mij of anderen: jouw lichaam heeft altijd gelijk. Wat je ook hebt gegeten: als het niet goed voelt is het voor jou (op dit moment) niet geschikt.

Liever geen fruit na het eten?

Wat is er nou waar van een veel gehoorde bewering zoals ‘liever geen fruit na het eten’? De theorie van liever geen fruit na het eten gaat als volgt: fruit verteert makkelijker dan avondeten, vooral als je vlees hebt gegeten. Als je het na de maaltijd eet gaat het bovenop de voedselbrij die al in je maag zit liggen gisten en daar zou je oprispingen van krijgen. Dit is echter onzin. Ten eerste kneedt je maag voortdurend alles door elkaar, dus die perzik blijft echt niet bovenop je gehaktbal liggen. Verder zorgt het maagzuur ervoor dat eventuele gisten direct worden gedood.

Je zou zeggen: mooi zo, klaar, het is dus een mythe. Maar helaas, het ligt toch wat genuanceerder. Want wat er wel aan de hand kan zijn is dat je fruit hebt gegeten waar veel enzymen in zitten. Kiwi, ananas en abrikozen hebben dat bijvoorbeeld. Deze enzymen kunnen in je maag al enthousiast aan de slag gaan als spijsverteringsenzymen en je voedsel gaan verteren. Dit hoort eigenlijk pas in je dunne darm te gebeuren. Dit kan leiden tot bovengenoemde klachten. Het kan ook zijn dat het fruit behoorlijk zoet was, misschien heb je er zelfs een klodder gezoete slagroom opgegooid? Dan kan er nog iets anders aan de hand zijn.

Gezond eten: eet je toetje om 4 uur ’s middags

Zoet fruit met een klodder slagroom of een sliert chocoladesaus valt onder de noemer zoete toetjes. Helaas eten we die vaak na het avondeten en dan kan er wel iets misgaan. Probeer dit maar eens te volgen: de maagsappen in je maag zijn zuur omdat ze moeten zorgen voor vertering van je voedsel. De zuurgraad (pH-waarde) van je maag ligt ergens tussen de 1 en 3. Pas als de voedselbrij genoeg verteerd is door het maagzuur wordt het beetje bij beetje doorgegeven aan de twaalfvingerige darm. Het eten van een zoet toetje zorgt er echter voor dat de zuurgraad van de maag onmiddellijk weer stijgt. Zoetigheid heeft een hoge pH, meer dan 7.

Door het eten van een toetje wordt de zuurgraad van je maag dus verhoogd, waardoor je maag opnieuw meer maagzuur moet aanmaken om de zuurgraad weer naar beneden te krijgen om de boel te verteren. Hierdoor kan het gebeuren dat de voedselbrij veel langer dan nodig is in je maag blijft. Hier kan je last van krijgen. Mijn advies is dan ook om zoetigheid, als je persé wilt,  rond 4 uur te eten; op een lege maag. Niet bovenop een biefstuk. Nog liever eigenlijk helemaal niet.

Geen wetenschappelijk bewijs, wel gezond verstand

Voor zover ik weet is er geen wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat bepaalde voedselcombinaties niet goed zouden zijn. Maar als we ons gezond verstand gebruiken en de kennis die we hebben over de werking van onze maag en darmen kunnen we wel tot bepaalde conclusies komen. Er zijn namelijk licht te verteren maaltijden en zwaarder te verteren maaltijden. Dr William Hay bedacht 100 jaar geleden al het Hay dieet (1) dat uitgaat van de werking van onze spijsvertering zoals ik boven heb beschreven.

De belangrijkste richtlijnen die hij aangeeft voor een licht te verteren maaltijd zijn:

• Combineer geen twee soorten eiwitrijke voedingsmiddelen; dus geen vlees met kaas of vis met spekjes
• Combineer geen koolhydraatrijke voeding samen met eiwitrijke voeding; dus geen aardappelen, pasta of brood samen met vlees of kaas of zuivel
• Combineer geen eiwitten met fruit; dus geen fruit of zuivel na het eten van eiwitten maar ook geen sinaasappelsap of melk bij een omelet
• Drink zo weinig mogelijk tijdens en een uur na het eten, ook geen water. Dit verdunt de maagsappen waardoor de spijsvertering ook niet goed verloopt.

Gezond eten: een simpele richtlijn

Nogmaals, als jouw spijsvertering optimaal werkt zal je van alles door elkaar kunnen eten zonder problemen. De vraag is of dit verstandig is want het belast je spijsvertering wel. Het lijkt dus slim om vaak te kiezen voor lichter verteerbare maaltijden, zeker als je last hebt van spijsverteringsproblemen.

De simpele richtlijn hierbij is om eiwitrijk voedsel te scheiden van koolhydraatrijk voedsel binnen eenzelfde maaltijd, en deze beiden te combineren met groenten. Dus:

• Eiwitrijke producten zoals vlees, vis, kip, ei, peulvruchten, kaas of tempeh eten met volop groenten, of
• Koolhydraatrijke producten zoals aardappels, granen, rijst, pasta en peulvruchten ook met volop groenten

Bij beide maaltijden mag je gezonde vetten toevoegen. Heb jij last van spijsverteringsproblemen probeer dan ook om licht verteerbare bereidingswijzes te gebruiken zoals stomen, smoren, of koken. Alles wat wordt gebakken, gebraden, gegrild of gefrituurd is zwaarder verteerbaar. Eigenlijk is dit dus een pleidooi voor maar één gang per maaltijd. Geen zoete toetjes meer dus na het eten. Dit alles betekent automatisch dat je meer groenten zult eten en dat is nou precies wat zo ontzettend gezond voor je is! Voortaan dus maaltijden met meerdere soorten groenten! 🙂

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan door middel van de social media knoppen hierboven. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat: begrijp je nu beter waarom een maaltijd je zwaar op de maag kan liggen?

Bronnen

1 https://en.wikipedia.org/wiki/Hay_diet