Gelatine; een antirimpelcrème die je beter kunt opeten dan smeren
Gelatine. Hoe kom ik daar nou toch op? Vorige week hebben we prachtige foto’s geschoten voor mijn nieuwe boek dat dit najaar uitkomt. Het was schitterend weer dus we waren veel buiten in het volle licht. Toen ik gisteravond deze foto’s op mijn grote computerscherm (ik heb echt een GROOT scherm) terug zag dacht ik: “oeps: wat een rimpels!” Niemand ontkomt eraan en dat is maar goed ook. Eigenlijk vind ik ze best mooi maar als ik ze een beetje kan vertragen doe ik dat graag. Op een gezonde manier natuurlijk. Daarom heb ik een pot gelatinepoeder in de kast hebt staan. Toch maar een beetje extra gebruiken deze week 😉 Ik zal je uitleggen waarom ik dat doe.
Collageen zorgt voor stevigheid en elasticiteit
Ons lichaam is opgebouwd uit eiwitten. De eiwitten die we eten worden in ons lichaam afgebroken tot aminozuren en van deze aminozuren bouwt ons lichaam weer nieuwe eiwitten (proteïnen) op. Deze eiwitten vormen de bouwstoffen voor al onze cellen.
Ons lichaam vormt wel 100.000 verschillende eiwitten, maar ruim een kwart hiervan bestaat uit collageen.
Collageen is een eiwit met een vezelige structuur, als een langgerekt spinnenweb dat een netwerk vormt en daarmee zorgt voor stevigheid maar ook elasticiteit en flexibiliteit. Stevigheid van botten, kraakbeen, gewrichten, nagels en tanden en elasticiteit van huid, bloedvaten, bindweefsel en organen: het geeft structuur aan ons lichaam. Dit collageen zorgt er dus onder andere voor dat onze huid stevig en elastisch blijft. Vandaar ook dat het in antirimpelcrèmes wordt verwerkt.
Collageenproductie stopt zo’n beetje rond ons 50ste
Naarmate we ouder worden neemt de lichaamseigen productie van collageen langzaam af. Helaas pindakaas. Boven ons 50ste gaat het hard. Vooral de laatste jaren kan ik soms in de spiegel kijken en denken: “waar komt díe rimpel zo plotseling vandaan?” Ook een slappere huid, hoe hard we ook trainen, is een zichtbaar gevolg van de afname van collageen: spieren kunnen we wel trainen, huid helaas niet. Gelukkig kunnen we onze huid wel goed voeden, ook van binnenuit. Dit kunnen we doen door ervoor te zorgen dat we meer gelatine binnen krijgen.
Gelatine; wat is dat eigenlijk?
Misschien denk je bij gelatine aan die doorzichtige velletjes waarmee je wiebelige pudding kunt maken. Toen er ooit, lang geleden, zo’n roze drilpudding op onze kersttafel verscheen zij een van mijn zusjes: “het lijkt op oma’s billetjes”. (Vanaf dat moment heet in onze familie zo’n pudding ‘oma’s billetjes pudding’, maar dit even terzijde.) Die doorzichtige velletjes bestaan inderdaad uit gelatine maar het wordt gemaakt van collageen en dat maakt het zo interessant. Dit collageen is afkomstig van dieren; dit kunnen varkens, koeien maar ook vissen zijn.
Trek jij wel eens bouillon van botten, beenmerg of vel? In veel landen doen ze dit maar in Nederland gebruiken we vaak spiervlees en groenten. Ook gezond, maar daarmee missen we het collageen dat we zouden krijgen als we de collageenrijke delen van een dier zouden gebruiken. Mijn moeder deed dat wel: als haar bouillon afkoelde werd het net zo dik en drillerig als roze kerstpudding. Maar mijn moeder liet de bouillon dan ook uren en uren op het vuur staan. Ik niet. Jij?
Wat kunnen wij doen om ons collageen een boost te geven?
Hoe kan je je eigen collageenproductie een stimulans geven?
Je lichaam maakt de voorloper van collageen, procollageen, aan door het binden van twee aminozuren: glycine en proline. Bij dit proces is vitamine C nodig en ook het mineraal koper speelt een rol. Zorgen voor meer van deze vier is dus al een eerste stap.
- Glycine (1) is het meest voorkomende aminozuur en zit zowel in eiwitten als enzymen. Voeding met een hoog gehalte aan glycine is vlees, vis, schelpdieren en zuivel maar het zit ook in bonen, zeewier, spirulina, zonnebloempitten en sesamzaadjes.
- Proline komt ook veel voor in voeding; alles wat eiwitten bevat maar ook kool, asperges en champignons bevatten proline. Cottage cheese is een rijke bron van proline.
- Vitamine C vinden we natuurlijk in citrusvruchten naar ook in rode paprika’s. Superfood camu camu is een zeer rijke bron van vitamine C.
- Koper (2) zit vooral in zaden, pitten en peulvruchten; sesamzaad, cashewnoten, zonnebloempitten, linzen, kikkererwten, pompoenpitten en tempeh.
Gelatine: waarom een portie extra collageen gebruiken?
Als je vers en gevarieerd eet zou je lichaam dus genoeg ‘bouwmateriaal’ moeten krijgen om collageen aan te kunnen maken, maar zoals gezegd wordt het lastiger naarmate we ouder worden. Je lichaam wat extra collageen geven heeft nog veel meer voordelen behalve dat het zorgt voor een strakkere huid en minder rimpels (3). Om er enkele te noemen:
- Gelatine zorgt voor minder stijfheid van spieren en gewrichten. Sta je ’s morgens stram op? Meer collageen zorgt voor meer elasticiteit van alles in ons lichaam.
- Mogelijk afname van pijn bij artritis. Een studie (4) liet zien dat deelnemers die een supplement met gelatine kregen aanzienlijk minder pijn hadden dan de placebogroep.
- Gelatine zorgt voor bescherming van het darmslijmvlies en helpt daarom mee om een lekkende darm te voorkomen en voedingsstoffen beter op te nemen vanuit de darm.
- Gelatine versterkt botten, gewrichten en kraakbeen, die allemaal voor een groot deel uit collageen bestaan.
- Gelatine helpt, dankzij het hoge percentage eiwitten en mineralen, mee bij het opbouwen van spiermassa, zo bleek ook uit onderzoek (5); belangrijk voor sporters maar eigenlijk voor iedereen die zuinig op zijn/haar spieren is.
- Gelatine helpt uiteraard ook mee bij het behouden en zo nodig opnieuw creëren van een mooie haardos en stevige nagels. Wie wil dat nou niet?
- Nog meer schoonheidsvoordelen? Ook cellulitis en striae zullen afnemen als je huid meer collageen krijgt.
- Gelatine kan meehelpen maagzweren en brandend maagzuur te verminderen. Slik geen maagzuurremmers, brandend maagzuur is meestal een signaal van te weinig maagzuur, niet van te veel. Lees hier meer over maagzuur.
- Gelatine helpt ook bij het opbouwen van je neurotransmitters, die voor een belangrijk deel verantwoordelijk zijn voor je alertheid en concentratievermogen, maar ook voor je humeur en hoe je je voelt. Help ze een handje zou ik zeggen.
Hoe kom je aan meer gelatine op je bord?
Even voor de duidelijkheid: gelatine kan je eten, collageen is wat er in je lichaam zit. Gelatine krijg je dus als je op een laag vuurtje urenlang soep trekt van botten van dieren waar collageen inzit. Maar niet iedereen heeft hier altijd tijd voor of zin in. Ik ook niet. Daarom kies ik voor een grote pot gelatinepoeder dat gemaakt is van collageen. Gelatinepoeder is eenvoudig gezegd gekookt collageen, hetzelfde als in een goede bouillon, dat vervolgens is afgekoeld, gezuiverd, gedroogd en tot poeder vermalen. Wanneer je dit oplost in een warme vloeistof en laat afkoelen krijg je een gelachtige substantie. Het bevat 18 soorten aminozuren.
Er is ook gehydrolyseerde collageen te koop. Deze is na verhitting behandeld met enzymen waardoor het bij het verhitting geen gel meer vormt. Deze variant is lichter verteerbaar en wordt sneller door het lichaam opgenomen. Je kunt het overal aan toevoegen zonder dat het dikker zal worden.
Let op de kwaliteit van je gelatine!
Er is gelatine en gelatine. Ik hoop dat het duidelijk is dat het geen vegetarisch product is; het wordt gemaakt van huid en botten van varkens, koeien of vis. Afhankelijk van het leven en de voeding die deze dieren hebben gehad krijg jij een goede kwaliteit gelatine of niet. Ik wil alleen maar topkwaliteit in mijn lichaam: ik wil gelatine van runderen die alleen maar gras hebben gekregen en die hun leven buiten hebben mogen grazen. Vrij van hormonen, antibiotica en pesticiden en zonder toevoegingen.
Daarom dat ik kies voor Great Lakes gelatine; dan weet ik zeker dat ik iets goeds krijg. Dit product is in drie varianten verkrijgbaar. Ik gebruik de groene variant, de gehydrolyseerde collageen, het meest. Iedere dag gaat er lepel in mijn koffie, thee of smoothie. Je proeft er niets van en het lost heel makkelijk op. Soms gebruik ik de rode variant die ik gebruik om iets van te maken dat jelly of een mousse moet worden, bijvoorbeeld de vruchtenvulling voor een taartje. Er is ook een variant gemaakt van kabeljauw voor als je liever geen gelatine van vlees wilt. Klik hier voor de groene variant en klik hier voor de rode variant.
Helaas is er geen vegetarische variant voor een portie extra collageen. Uiteraard wel als bindmiddel, zoals agar agar en johannusbroodpitmeel: ook daar kan je prima een ‘oma’s billetjes pudding’ van maken.
Bronnen
1 https://www.aminozuren.org/aminozuren/glysine
3 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23949208
4 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22486722
5 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26353786