Biologische klok; ongekend belangrijk voor een hoog energieniveau

De wintertijd is weer ingegaan: de klok ging een uur achteruit dus we kregen een uur extra om te slapen. Tot op vandaag hoor ik van vrouwen om me heen dat ze hier nog steeds niet aan gewend zijn; ze worden ’s morgens te vroeg wakker, voelen zich al vroeg in de avond moe en hebben zin om onder de wol te kruipen.

De zomertijd werd in 1977, de periode van de oliecrisis, ingevoerd om efficiënter gebruik te kunnen maken van het daglicht.

Op zich natuurlijk prima maar men heeft er nooit rekening mee gehouden dat er zoiets bestond als onze biologische klok: het ritme van ons lichaam dat gevoelig is voor licht en donker.

Je biologische klok belangrijker dan voeding en beweging voor je energieniveau?

Met onze biologische klok bedoel ik ons circadiaanse ritme: het ritme van dag en nacht, of beter gezegd licht en donker zoals dit op aarde wordt bepaald door de zon. Dit ritme van licht en donker heeft een enorme invloed op de productie van onze hormonen, neurotransmitters en de activiteiten van onze organen en daarmee op onze hele gezondheid.

Je biologische klok zorgt voor de timing van allerlei processen, niet alleen de productie van je hormonen maar ook je lichaamstemperatuur, je bloeddruk, je concentratievermogen, je honger- en verzadigingsgevoel, je stofwisseling enz.

Meer dan 100 functies in je lichaam worden door je biologische klok afgestemd op het tijdstip van de dag.

Dit gebeurt via je ogen: je ogen geven signalen door aan je biologische klok, afhankelijk van het feit of ze daglicht signaleren of niet.

De jonge wetenschap die zich hiermee bezighoudt, de chronobiologie, stelt zelfs dat het herstellen van het circadiaanse ritme belangrijker is voor onze gezondheid en energieniveau dan voeding en beweging!

Als je biologische klok uit balans is, wordt het heel moeilijk om je energie en gezondheid op een hoog niveau te krijgen. Laat me uitleggen hoe dat dit kan.

Veel processen in je lichaam hebben hun favoriete momenten

Veel processen in je lichaam hebben hun vaste momenten van pieken en dalen. Zo gaan ’s nachts je bloeddruk en lichaamstemperatuur naar beneden en bij het wakker worden komen ze weer op niveau. Cortisol piekt tussen 7 en 9 ’s morgens om je wakker te schudden en neemt na 8 uur ’s avonds af.

Je spijsvertering is vooral overdag actief: voedsel verteren gaat dan veel beter dan ’s avonds en ’s nachts. Daarom is overdag je verzadigingshormoon leptine laag zodat je je sneller hongerig voelt en ’s avonds juist hoog omdat je dan weinig zou moeten eten.  Je spijsvertering werkt dan niet goed meer .

Ben jij ’s dus avonds hongerig dan is de kans groot dat je biologische klok is verstoord.

Andere lichaamsfuncties zoals het repareren en herstellen van al je lichaamscellen, gebeuren alleen ’s nachts, in je diepe slaap.

Zoals je ziet past het allemaal perfect als een puzzel in elkaar maar we gooien al deze onzichtbare processen in ons lichaam in de war als we de klok opeens een uur vooruit of achteruit zetten. Vooral vrouwen zijn daar gevoelig voor omdat onze gezondheid en vitaliteit zo bepaald wordt door onze hormonen.

Jetlag: een lichaam dat compleet in de war is

Nu is het twee keer per jaar de klok een uur verzetten nog niet zo erg. De meesten van ons wennen daar snel en zonder problemen aan. Maar als je een beetje begrijpt hoe belangrijk het dag- en nachtritme is voor de processen in je lichaam, zul je ook begrijpen hoe verwarrend reizen in een vliegtuig door verschillende tijdzones is voor je lichaam.

Een jetlag wordt beschreven als een tijdelijke slaap-waakstoornis.

In feite is het een lichaam dat compleet in de war is omdat licht en donker opeens op hele andere tijdstippen verschijnt dan waar het lichaam aan gewend is. Het is natuurlijk fantastisch dat we naar de andere kant van de wereld kunnen vliegen, maar iedereen snapt dat het voor ons lichaam heel onnatuurlijk is. Net als wisselende dag- en nachtdiensten. En dat is niet het enige wat ons veel energie kost.

Kunstlicht, computers, televisies en smartphones: oorzaken van mini-jetlags

Een andere belangrijke verstoorder van onze biologische klok is het kunstlicht. In plaats van het ’s avonds donker te laten worden en op tijd naar bed te gaan, blijven velen van ons onder kunstlicht zitten of achter onze computer nog uren werken. We kijken tot in de kleine uurtjes televisie die een blauw licht uitzendt dat erg lijkt op daglicht en in bed appen we met ons mobieltje nog even een laatste nieuwtje door naar een vriendin.

Eigenlijk zijn dit allemaal mini-jetlags voor je lichaam en ze kunnen je bakken vol met energie kosten.

Natuurlijk zijn we niet allemaal hetzelfde. Er zijn mensen die graag vroeg naar bed gaan en bijtijds opstaan. Er zijn ook mensen die zich niet voor kunnen stellen dat ze voor 12 uur ’s nachts al in bed liggen. Helaas dwingt onze omgeving (werk, sociale verplichtingen, gezelligheid) ons vaak om af te wijken van ons eigen ritme. Als je ‘interne klok’ aardig samenvalt met je ‘omgevingsklok’ dan voelt dit doorgaans aan als goed en voel je je vitaal en gezond. Als ze niet synchroon lopen kan dit problemen geven.

Hoe leef je beter volgens je eigen ritme (op een praktische manier)

Leven volgens je eigen natuurlijke dag- en nachtritme zorgt voor hormoonbalans en daarmee een hoog niveau van energie en gezondheid, zowel op fysiek, mentaal als emotioneel niveau. Als je hormonen in balans zijn voel je je energiek maar ben je ook alert en opgewekt. Hoe kan je ervoor zorgen dat je ‘interne klok’ zich lekker blijft voelen in jouw omgeving? Hierbij enkele praktische tips:

Wees je bewust van je ritme en plan actie en rust bewust in

Je weet zelf het beste wat jouw natuurlijke ritme is. Ben je een vroege vogel of een nachtuil? Wanneer is jouw energieniveau hoog, wanneer is het laag? Probeer je dag zo in te delen dat je actief bent als je energie hoog is en rustiger aan kunt doen als je energie laag is. Leer luisteren naar je lichaam. Voel je de behoefte om een dutje te doen, doe dit dan als het mogelijk is.

Wees je er ook van bewust dat er een ritme is in seizoenen; in de herfst en winter vraagt je lichaam je om het wat rustiger aan te doen, vergeleken met het voorjaar en de zomer.

Zorg voor voldoende slaap

Er zijn twee redenen waardoor mensen te weinig slapen: ten eerste omdat ze weinig tijd inplannen om in bed te liggen en ten tweede omdat ze niet kunnen slapen als ze er dan eindelijk in liggen. Vaak gaan deze twee samen! Probeer tussen de 6 en 9 uur slaap te krijgen; te weinig slaap heeft grote invloed op je gezondheid en energieniveau. Zorg dat er voldoende tijd in je leven is om te slapen; het zal de kwaliteit van je leven zeker verhogen. 

Zorg overdag, het liefst in de ochtend, voor een portie daglicht

Daglicht regelt je biologische klok via lichtgevoelige cellen in je ogen. Daglicht vertelt je lichaam dat het dag is en dat het dus actief moet worden, een andere manier is er niet.

We hebben daglicht nodig om onze biologische klok goed te laten functioneren.

Probeer ’s morgens, het liefst een uur na het opstaan, jezelf een dosis daglicht te geven van minimaal 15 minuten en dan bedoel ik echt buiten zijn. Liefst nog langer: je lichaam kent het verschil tussen daglicht van buiten en achter glas. Slaapproblemen zijn vaak het gevolg van te weinig daglicht overdag.

Lukt dit niet of te weinig overweeg dan het aanschaffen van een daglamp of lichttherapielamp.   Wil je weten welke ik in de winter regelmatig gebruik, klik dan hier.  

Vermijd zoveel mogelijk energieboosters zoals koffie en zoetigheid

Los van je circadiaanse ritme vraagt je lichaam om échte voeding: uit de natuur en onbewerkt. Mijn voedingsrichtlijnen voor een gezonde hormoonbalans vindt je in mijn boek Het Energieke Vrouwen VoedingsKompas.

Probeer je energieniveau bij een natuurlijke dip niet omhoog te krikken met onnatuurlijke energieboosters zoals koffie, energiedranken of allerlei zoetigheid. Als je je natuurlijke ritme gaat herstellen zal je merken dat je steeds minder energiedips krijgt en deze oppeppers minder nodig hebt. Als je ’s avonds een wijntje nodig hebt om te ontspannen en ’s morgens koffie om wakker te worden heb je nog veel te winnen!

Vul onvoldoende daglicht aan met een supplement vitamine D3

Eigenlijk krijgen we bijna allemaal, op onze 52ste breedtegraad op de aardbol, te weinig zonlicht. Vitamine D3, eigenlijk een hormoon, kan vrijwel alleen worden aangemaakt in de huid bij voldoende zonlicht. Vitamine D3 is betrokken bij veel processen in ons lichaam. Je kunt met vitamine D3 niet je dag- en nachtritme herstellen maar er wel voor zorgen dat je het gebrek aan voldoende daglicht kunt aanvullen. Dit zal je helpen bij het herstellen van bepaalde processen in je lichaam die daglicht nodig hebben.

Vitamine D3 is ook een essentiële vitamine als het gaat om het gezond houden van je immuunsysteem. Kies bij voorkeur een supplement D3 samen met K2, dat versterkt elkaar. Klik hier om te zien welk supplement ik zelf gebruik.  (Je krijgt automatisch 20% EVA korting).

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen bovenaan. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat: hoe herstel jij je dag- en nachtritme?