Vlierbessen; onbekende besjes met een krachtige anti-virale werking

Eva Snijders

Is het alweer december? Dan is het tijd om vlierbessen eens onder de aandacht te brengen. Niet omdat we ze nu kunnen oogsten, dat was aan het eind van de zomer, maar omdat ze je immuunsysteem een boost kunnen geven.

Onze oma’s wisten dit al. Uit ervaring wisten ze dat een opkomende verkoudheid of griep in de winter prima bestreden kon worden met geconcentreerd vlierbessensap. Nu weten we dat vlierbessen een krachtige antivirale en antibacteriële werking bevat.

Heb je het over een goed werkend immuunsysteem, dan heb je het over vlierbessen.

Vlierbessen: donkerpaarse pareltjes

Ze groeien volop in het wild maar een echt bekende fruitsoort is het niet. Veel mensen zullen in de zomermaanden ongetwijfeld gedachteloos langs een volhangende struik lopen. Misschien jij ook?  Ik kwam er onlangs achter dat ik jaar na jaar een van de gezondste voedingsmiddelen die onze aarde in de zomer te bieden heeft voorbij ben gelopen. Maar ook producten gemaakt van vlierbessen zijn de moeite waard om in huis te hebben. Enne, mocht je in de zomer een mooie wandeling maken: een grote tas mee en plukken maar!

Vlierbessen behoren tot de gezondste voedingsmiddelen op aarde.

Vlierbessen zijn kleine, ronde besjes die in trossen bij elkaar groeien. Ze zijn donkerpaars van kleur. En in die mooie kleur zit heel veel goeds verscholen. Paarse fruit- en groentesoorten bevatten namelijk veel antioxidanten. Onderzoek (1) toont aan dat paars gekleurd fruit meer antioxidanten bevat dan andere kleuren, vooral de donkere varianten.

Catch them if you can

Antioxidanten zijn onmisbaar in een gezond lijf. Ze vangen vrije radicalen en maken ze onschadelijk. Vrije radicalen zijn agressieve stoffen die schade kunnen brengen aan cellen en weefsels. Ze zitten in tal van producten, vooral die van chemische oorsprong. Denk aan sigarettenrook, sterk bewerkte voeding, make-up maar ook bijvoorbeeld in alcohol.

Je kunt niet altijd voorkomen dat vrije radicalen je lichaam binnen komen. De lucht die we inademen bevat bijvoorbeeld fijnstof, wat zich in het lichaam vertaalt in een toename van vrije radicalen. Ook stress zorgt voor de vorming ervan. Zelfs zonneschijn zorgt voor een toename van vrije radicalen! Wel kan je doormiddel van gezonde voeding en voldoende beweging de stapeling vrije radicalen zo veel mogelijk minimaliseren. En antioxidanten spelen daar een belangrijke rol bij.

Antioxidanten zijn nodig om de slopende werking van vrije radicalen te verminderen

Vlierbessen; hoog op de ORAC lijst

Het bewijs dat vlierbessen volop antioxidanten bevatten is terug te vinden in de zogeheten ORAC-lijst (2). ORAC staat voor ‘Oxygen Radical Absorbance Capacity’. Dit is een lijst waarin de antioxidanten-waarden van voedingsmiddelen worden vergeleken en op een rijtje zijn gezet. Deze lijst is uitgebracht als een top-100: alleen voeding met de hoogste antioxidanten-kracht staat er dus in. Vlierbessen staan op de 39e plaats. Dat is een bijzondere prestatie!

Vlierbessen stikken van de antioxidanten die zij vooral te danken hebben aan hun donkerpaarse kleur.

De moeder van de antioxidanten

Er zijn verschillende soorten antioxidanten. In vlierbessen zijn het vooral de anthocyanen en anthocyanidinen (spreek dat maar eens uit!) die verantwoordelijk zijn voor die gezonde uitwerking. Anthocyanen zijn actieve kleurstoffen uit de familie van flavonoïden (plantkleurstoffen) die bekend staan om hun krachtige werking. Ze worden ook wel de moeders van de antioxidanten genoemd. Ook andere donkere bessen en cranberry’s bevatten ze, maar vlierbessen zijn de echte toppers.

Vlierbessen zijn de toppers van de flavonoïden; plantenstofjes die ook de moeders van de antioxidanten worden genoemd

Wat doen die anthocyanen allemaal?

Nu wordt het echt interessant. Er is natuurlijk een reden dat ik juist in deze tijd over vlierbessen schrijf. Dit geweldige stofje doet namelijk veel voor onze weerstand. Het werkt namelijk zowel antiviraal als antibacterieel (3):

  • Anthocyanen in vlierbessen zorgen ervoor dat schadelijke bacteriën zich niet kunnen vermeerderen en virussen zich niet aan cellen kunnen hechten. Dit proces is voor het virus nodig om zich te kunnen vermeerderen. En dáár word je uiteindelijk ziek van. Door dit proces vóór te zijn voorkom je dus een hoop ellende.

Onderzoekers denken dat een van deze anthocyanen, cyanidine-3-glucoside, een rol speelt bij het voorkomen van griep: dit stofje verstoort het eiwit waarmee griepvirussen cellen kunnen binnendringen. (4)

  • Anthocyanen zorgen voor een extra afgifte van specifieke stofjes die je immuunsysteem reguleren en sterk houden (5)
  • Anthocyanen zorgen ervoor dat een opgelopen griep korter duurt. In een wat ouder onderzoek uit 1993 kreeg een groep mensen tijdens een griepgolf een placebo of vlierbessenextract. Terwijl grieppatiënten die de placebo kregen na zes dagen opknapten, begonnen de patiënten die het extract kregen zich al binnen twee dagen beter te voelen. Een soortgelijk, maar dan grootschaliger onderzoek heeft een aantal jaar later in Noorwegen plaatsgevonden. Met soortgelijke positieve resultaten! (6)

Nóg meer voordeel

Naast deze antioxidantenboost bevatten vlierbessen ook behoorlijk wat vezels en vitamine A en C. Deze vitamines vallen ook onder de antioxidanten. Een extra krachtig wapen dus voor een goede gezondheid en sterk immuunsysteem.

Eet ze niet rauw vanwege de cyanide

Naast bessen, geeft de vlierbessenstruik ook bloesem. Deze vind je in het voorjaar. Er wordt meestal siroop van gemaakt. Vlierbloesem heeft niet dezelfde positieve eigenschappen als hierboven beschreven, maar kan wel heilzaam werken bij verkoudheden en keelpijn.

De bessen pluk je aan het eind van de zomer. Ze zijn heerlijk om jam, siroop, chutney, sap of likeur van te maken. Zowel bloesem als bessen kan je ook gebruiken om thee van de zetten.

Eet ze niet rauw. In rauwe vlierbessen zit de giftige stof cyanide. Hier kan je misselijk van worden of diarree van krijgen als je er een teveel van binnenkrijgt. Koken of bewerken breekt dit cyanide af.

De groei van ziekmakende bacillen en virussen werd geremd!

Gelukkig is tegenwoordig het hele jaar sap, siroop en extract (in supplementen) te verkrijgen. Ook deze producten zijn effectief en kunnen net zo werkzaam zijn als de besjes zelf. Bij een onderzoek met gezonde proefpersonen die een groot glas vlierbessensap hadden gedronken, stelden de onderzoekers bijvoorbeeld vast dat het ‘antioxidante vermogen’ van hun bloed een uur later ‘significant’ was toegenomen.

Onderzoekers die een extract van vlierbessen toevoegden aan met ziekmakende bacillen en griepvirussen geïnfecteerde cellen, zagen dat de groei van de binnendringers werd geremd (4).  Kijk, dat is nou precies wat we zoeken! 

Vlierbessensap- en extract kan net zo effectief werken als de bessen. De kwaliteit bepaalt het verschil.

Vermijd wel ladingen suikers

Zoals bij zoveel producten, verschilt de kwaliteit enorm. Dit geldt ook voor alles wat van vlierbessen is gemaakt. Let er bij het kopen op dat het om een puur product gaat. Vlierbessen zijn van zichzelf niet zoet, wat door de producent vaak wordt gecompenseerd door er een berg suiker aan toe te voegen. Laat deze links liggen.

Siropen bevatten ook altijd suiker, maar onderling verschilt dit enorm. Er zijn flessen te koop met maar 5% vlierbessen (en héél veel suiker), maar ook merken met een beetje rietsuiker en voornamelijk de bessen zelf. Koop ook geen sap van concentraat, maar kijk of je een 100% pure variant kunt bemachtigen. Online vind je ook gedroogde vlierbessen. Let er daarbij ook op dat ze niet (al te) gezoet zijn.

Vlierbessen, doen dus! Lekker eropuit straks in de zomer of kies voor een kwalitatief goed product uit de winkel. Ik heb deze tot nu alleen gevonden in biologische winkels of online. Even zoeken dus. Maar het zal je gezondheid en immuunsysteem een enorme boost geven!

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.

Bronnen

  1. https://www.agf.nl/article/80384/canada-meer-antioxidanten-in-paarse-groenten/
  2. USDA Database for the Oxygen Radical Absorbance Capacity (ORAC) of Selected Foods 2010 – R22010 (Bron: U.S. Department of Agriculture, release 2010)
  3. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1756464614002400
  4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3056848/
  5. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1756464619300313
  6. http://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/147323000403200205