Zoetigheid die ook goede kanten heeft: ontmoet de bataat
6 min. leestijd

Zoetigheid die ook goede kanten heeft: ontmoet de bataat

Eén van mijn klanten vroeg laatst waarom ik niet zo’n fan ben van de gewone aardappel maar wel van de zoete aardappel ofwel de bataat. Ze snapte hier niets van, want de gewone aardappel was niet zoet maar de zoete aardappel wel en zoetigheid was toch juist niet gezond?

Ik snapte dat ze het niet meer snapte dus heb ik haar uitgelegd waarom zelfs diabetici soms van deze zoetigheid kunnen genieten. Vandaag zetten we de zoete aardappel in het zonnetje en krijg je een heerlijk recept uit het online programma Het VoedingsKompas.


De zoete aardappel ofwel bataat

De Latijnse naam van de zoete aardappel is Ipomoea batatas, daarom wordt hij in streken waar hij veel wordt gegeten ook wel bataat genoemd. Oorspronkelijk werd de zoete aardappel alleen in Zuid-Amerika verbouwd, maar vanaf de tijd van Columbus is hij over de hele wereld verspreid. Het is geen familie van de Nederlandse aardappel maar valt onder een andere plantengroep van zetmeelhoudende knollen. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende varianten en steeds meer supermarkten en groenteboeren verkopen ze. Afhankelijk van de variant zijn ze oranje, wit of paars.

Zoete aardappel: is hij echt zoet?

Heb je nog nooit zoete aardappel gegeten, dan nodig ik je uit om ze vandaag nog op je boodschappenlijstje te zetten. Je kunt er namelijk veel lekkere dingen mee maken en ze zijn heel makkelijk om te verwerken. Het grote voordeel vind ik, los nog even van de gezondheidsvoordelen – daarover straks meer – is dat je hem niet per se hoeft te schillen! Daarbij is hij ook nog eens sneller gaar dan een gewone aardappel. Ideaal dus als je haast hebt en snel iets gezonds op tafel wilt hebben staan.

Zeker als je niet veel zoetigheid (meer) gewend bent, zal je de zoete aardappel zoet vinden. De zoete smaak komt van de stof raffinose die in de koolhydraten van de bataat voorkomt. Iedere variant bezit weer een andere hoeveelheid, vandaar dat de ene soort zoeter is dan de ander. De meest gebruikte variant is de oranje bataat, maar er zijn ook paarse, gele en witte zoete aardappelen te koop. Deze vind je vaak bij een toko. Probeer ze allemaal eens een keer zou ik zeggen.

Volop vezels en vitamines

Ons darmen hebben volop vezels nodig om goed te kunnen functioneren en zoete aardappelen bevatten deze vezels. Vezels zorgen ook voor een verzadigd gevoel, dus dat is fijn als je op gewicht wilt blijven of wilt afvallen. Je hoeft niet veel bataat te eten om dit verzadigde gevoel te krijgen; ze vullen behoorlijk.

Zoete aardappelen bevatten daarbij een aantal van de belangrijke B-vitamines. B-vitamines zijn onze energiegevers: ze spelen een belangrijke rol bij de omzetting van voedsel naar energie. Vitamine B1 zorgt niet alleen voor de energie maar is ook goed voor je hart en zenuwstelsel. Vitamine B6 is belangrijk voor je spijsvertering en stofwisseling en reguleert bovendien de werking van bepaalde hormonen. Daarbij zijn de B-vitamines belangrijk voor je haar, huid en ogen.

Volop antioxidanten en mineralen

Bataat bevat ook een aardige hoeveelheid vitamine C, de vitamine die we vooral nodig hebben als we veel stress in ons leven hebben. Vitamine C is een antioxidant en beschermt je lichaam tegen vrije radicalen. Vooral de soort die van binnen oranje is heeft meer antioxidant-vermogen dan de soort die licht gekleurd is. Ons lichaam kan zelf geen vitamine C aanmaken, dit zullen we dus uit onze voeding moeten halen. Vitamine C verbetert de opname van ijzer, altijd belangrijk voor vrouwen want dat komen we nogal eens tekort. Zoete aardappelen bevatten ook veel bètacaroteen, ook dat is een belangrijke antioxidant. Bètacaroteen beschermt je huid tegen UV-schade.

De zoete aardappel bevat ook de nodige mineralen. Denk hierbij aan calcium, ijzer, kalium, mangaan en fosfor. Kalium regelt je hartslag en bloeddruk. Koper en ijzer zijn nodig voor de productie van rode bloedcellen, en mangaan is een spoorelement dat onderdeel is van een aantal enzymen in het lichaam die betrokken zijn bij de energiestofwisseling. Je hebt ze allemaal nodig,

Zoetigheid die niet slecht is voor mensen met diabetes?

Maar het mooiste komt nu: waarom is de zoete aardappel ook geschikt voor diabetici? Dit komt onder andere omdat zoete aardappelen inuline bevatten. Inuline is een stofje met een drievoudige werking. Ten eerste helpt het om je bloedsuikerspiegel te reguleren; het helpt dus mee om te voorkomen dat je een bloedsuikerpiek krijgt. Ten tweede helpt inuline mee om je darmflora gezond te houden; je darmflora is erg belangrijk voor je algehele gezondheid. En tot slot zorgt inuline samen met de vezels voor een lang gevoel van verzadiging.

Mensen met diabetes hebben baat bij voeding met een lage GI ofwel glycemische index (geeft aan hoeveel koolhydraten een voedingsmiddel bevat; koolhydraten zorgen voor stijging van het bloedsuikergehalte) en vooral een lage glycemische lading (GL). Bij de glycemische lading wordt zowel gekeken naar de hoeveelheid koolhydraten in een voedingsmiddel als naar de hoeveelheid die van dat product wordt gegeten. Voeding met een lage GL geeft minder bloedsuikerpieken. In lijsten met GI/GL-waardes wordt de bataat meestal gezien als gezonder en minder bloedsuikerverhogend dan bijvoorbeeld een gewone gekookte aardappel. Er doen verschillende cijfers de ronde maar meestal wordt de bataat ingedeeld bij lage of laag-gemiddelde glycemische lading. Samen met de inuline en de vezels zorgt dit ervoor dat het lichaam niet veel insuline hoeft aan te maken na het eten van zoete aardappels, wat goed nieuws is, niet alleen voor diabetici, maar in feite voor iedereen. Zoetigheid die je geen bloedsuikerpiek geeft komt niet vaak voor, de zoete aardappel heeft deze bijzondere eigenschap dus wel.

Hoe zit het dan met de gewone aardappel?

Op zich is het eten van af en toe een gewone aardappel niet zo slecht, maar deze aardappels hebben een hogere GI/GL dan zoete aardappels. Ze kunnen dus zorgen voor een behoorlijke stijging van je bloedsuiker. Sommige mensen krijgen daardoor een uur of twee na het avondeten trek in zoetigheid of koolhydraten, omdat er na de stijging een dip is ontstaan die je naar de koelkast stuurt. Als je weet dat je bloedsuiker behoorlijk kan schommelen pas hier dan dus mee op.

Er zijn ook mensen die slaperig worden van het eten van de Nederlandse aardappels. Dit komt omdat hij uit de nachtschadefamilie (Solanaceae) komt en sommigen mensen  kunnen daar niet zo goed tegen. Ook dan is het goed om eens wat anders te proberen. Iedere dag aardappelen eten is natuurlijk ook erg eenzijdig, want hierdoor mis je allerlei voedingsstoffen die in andere producten zitten. Variatie, variatie en nog eens variatie is mijn motto. Eet alle kleuren van de regenboog!

Bewaren van de zoete aardappel

Je kunt de zoete aardappel het beste buiten de koelkast bewaren in een droge, koele ruimte. Onderin een kast kan prima zijn. Je kunt ze daar een week of twee bewaren maar gooi ze weg als ze rotte plekjes krijgen. In de een koelkast gaan ze makkelijk rotten.

Wat maak je van zoete aardappel?

Je kunt zoete aardappelen op heel veel verschillende manieren gebruiken. Gebruik ze, al dan niet samen met gewone aardappels, in een stamppot (bv met andijvie). Je kunt er zelf frietjes of chips mee maken in de oven (insmeren met wat olijfolie en kruiden; snel gaar). Je kunt er taartjes mee maken, soepen of puree, of je kunt ze roosteren in de oven met groenten. Google op ‘zoete aardappel’ en je vindt genoeg recepten om het hele jaar iedere week een nieuw gerecht met zoete aardappel op het menu te zetten.

In het online programma Het VoedingsKompas (binnenkort kan je je weer inschrijven. Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ik hou je op de hoogte!) heb ik een recept opgenomen waar ik veel positieve reacties op heb gekregen. Het is een heerlijke frisse soep van zoete aardappel met limoen. Je vindt het recept hier.

Afkicken van zoetigheid is gezonder dan zoete aardappels

Even voor alle duidelijkheid: het laatste wat ik wil is om je aan te zetten méér zoetigheid te eten, ook al zijn het gezonde, zoete aardappels. Vooral als je diabeet bent is het juist erg belangrijk om af te kicken van de zoete smaak. Diabetes 2 is te genezen als je je voedingspatroon aanpast. Er komen steeds meer vrouwen (en mannen) die dit zelf hebben ervaren. Pas dus op met zoetigheid, maar zou je je een keer te buiten gaan dan zijn frietjes uit de oven van zoete aardappel in ieder geval een stuk gezonder dan een zak M&M’s!

Ben je op zoek naar goede richtlijnen over wat nou toch gezonde voeding is voor jou als vrouw? Lees dan eens mijn boek Het Energieke Vrouwen VoedingsKompas!

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.

Martha Stelling
Door

Martha Stelling

op 26 Jun 2015

Zo grappig, nu zie ik overal zoete aardappels. Bij onze familie in Z.A aten we dat al jaren geleden. Hier in Wormerveer bij aardappelkraam zijn er ook zoet patatters te koop! Heerlijk, even wennen maar vaak te gebruiken! Lekker en ook nog gezond. Groeten Martha Stelling.

patricia
Door

patricia

op 26 Jun 2015

De zoete aardappel is ook heerlijk in plakjes gesneden op de contactgrill. Met bje favoriete kruiden en wat kokosolie

Simone
Door

Simone

op 19 May 2016

Goed idee! Daar had ik nog niet aan gedacht....

Groenepepi
Door

Groenepepi

op 26 Jun 2015

Bedankt Marjolein, voor weer een stuk fijne informatie. Zoete aardappel verwerk ik op allerlei manieren, ik heb ze leren eten door jouw dinerrecept 'Zoete aardappelpuree met paksoi', héérlijk! Daarnaast heb ik dankzij Joe Cross een heerlijk recept om er een sap van te maken. Het is vooral bedoeld om een sapdag mee af te sluiten tijdens een sappenkuur (en dit iets draaglijker te maken). Je bloedsuikerspiegel piekt vast wat van dit recept, maar door het toevoegen van kaneel blijft dit vermoedelijk enigszins beperkt: Verwerk in een slowjuicer 1 geschilde (!) zoete aardappel, 2 peren, 1 appel en kaneel naar smaak (halve theelepel bijvoorbeeld). Schil je de aardappel niet, dan krijg je een onaangename bittere smaak. Het is als een vloeibaar appelgebakje! Waarschijnlijk veel te zoet naar jouw smaak en niet goed om af te kicken van een sterke hang naar zoet, maar wel een traktatie na een aantal dagen alleen maar groene sappen. Dat is dan ook de enige omstandigheid dat ik mezelf hierop trakteer.

Francine Arts
Door

Francine Arts

op 26 Jun 2015

Dank je voor dit bericht.Ik wist nooit goed wat ik moest met een zoete aardappel, maar ga het nu zeker eens proberen.

Jannie Gerssen
Door

Jannie Gerssen

op 27 Jun 2015

Beste Marjolein, In het recept van de bataat staat kokosmelk vermeld. Als ik in de winkel kijk naar de ingrediënten daarvan zie ik altijd van die enge toevoegingen staan. Wat is een goed en veilig merk en waar is dat verkrijgbaar? Met hartelijke groet, Jannie Gerssen

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 29 Jun 2015

Beste Jannie, als je er zeker van wilt zijn dat je goede hebt raad ik je aan naar een natuurwinkel te gaan.

martine
Door

martine

op 30 Aug 2015

Hallo Jannie, Zelf vind ik alleen bij de "Turkse" supermarkt echte 100% kokosmelk, van het merk Arroy-D. De merken die bij de biowinkel verkocht worden bevatten vaak ook verdikkingsmiddel en of andere toevoegingen. succes

Henriette ter Heegde
Door

Henriette ter Heegde

op 23 Aug 2018

Dit merk is idd lekker en niet teveel toevoegingen en alles is glutenvrij van Arroy-D. Ik koop dit gewoon bij onze appie.

Janneke
Door

Janneke

op 27 Jun 2015

Dank je wel voor al je fantastische informatie en natuurlijk voor het lekkere recept. Ik heb nog zoete aardappel liggen en ga dit weekend meteen je recept uitproberen. Fijn weekend :)

Janneke
Door

Janneke

op 27 Jun 2015

Weet je, ik sprak gisteravond met een arts en die vertelde me dat er bijna geen vrouwelijke chirurgen zijn; het zijn bijna allemaal mannen. Ook daar zou een vertaalslag naar gemaakt moeten worden. :)

Yvonne
Door

Yvonne

op 27 Jun 2015

Ben er dol op en kan er van alles mee, snel gaar in kleine stukjes en te varieren met allerlei kruiden. Merk inderdaad verschil op de weegschaal en maak er puree van en dan in een mini schaaltje of kopje als taartje bij veel verse kleurrijke groenten. Heb er ook bv wat klein geknipte bosui door gedaan of groene kruiden, peper vers gemalen en nootmuskaat.............veelzijdig die bataat!

Wil
Door

Wil

op 28 Jun 2015

Vanavond frietjes van zoete aardappels gegeten van Aviko. Heerlijk een aangename vervanger van de aardappel.

Marion de Bont
Door

Marion de Bont

op 04 Jul 2015

Een half jaar geleden ben ik, geïnspireerd door allerlei informatie op jouw website, begonnen met mijn voedingspatroon om te gooien naar voornamelijk zuivel-, suiker, en glutenvrij. De laatste weken ben ik, óók n.a.v. jouw informatie, een maand de SugarChallenge aan het doen. En ik voel me daar heel tevreden over. Ik heb het gevoel dat ik mezelf er goed mee doe. Maar -zeker in deze maand-: soms mis ik iets lekker knapperigs, iets gebakkens. En jouw aanprijzen van de zoete bataat, met ook de mogelijkheid om er in de oven chips of frietjes van te maken: daarvan denk ik 'YES!'Dat ga ik doen! Toch iets hartigs knapperigs gebakkens! Ik ben heel blij met je website en met alle informatie die daarin vrijelijk aan mij word geschonken!

Inge
Door

Inge

op 08 Jul 2015

Leuk stuk en zo waar! Super informatie. Bij staat hij al een tijdje op het menu. Door de smaak heel veelzijdig. Soep, stamppot, roosteren en in de salade of in een omelet etc...Op mijn FB pagina komt de bataat dan ook vaak voor bij.

Annemarie
Door

Annemarie

op 12 Jul 2015

Lekker...zoet aardappel, maar ik vind 'm 'puur' ( gebakken/gekookt ) echt te zoet. Heb wel een heel lekker recept voor een soep van zoete aardappel (met rode peper en kokosmelk en citroengras oa. ) . Uit het boek 'Zonder Suiker' van Annemarie Reuzenaar. ( En nee, dat ben ik niet zelf, al heb ik dan dezelfde voornaam ;))

Else
Door

Else

op 14 Jul 2015

Ongeveer een klein jaartje geleden besloot mijn man, omdat hij diabetes2 heeft en aan de insuline moest, geen zoetigheid meer te eten en ook het koolhydraat gebruik te miniseren. Hetgeen natuurlijk op mij neer kwam om daaraan te voldoen. Nadeel: doordat hij dat iets te extreem doorvoerde kreeg hij jicht omdat hij eiwitten ging verbranden. Nu is dat vervelend omdat wat hij voor zijn suiker wel mocht voor de jicht juist slecht was. Op den duur wist ik het dus echt niet meer. Gevolg stress bij mij. Positief gevolg dat we wel allebei ruim 5 a 6 kilo zijn kwijtgeraakt. We hebben nu ons eetpatroon veranderd en eten dus ook zoete aardappelen en veel groente. Ik bak ze ook nog al eens en dan gaar ik ze even 3 min. voor in de magnetron. Gaat prima. Toch moest hij drie maanden geleden aan de insuline. Één maal per dag. Maar zonder pillen, dat gaat eigenlijk veel beter dan steeds meer pillen. Hij hoopt er ooit eens af te komen. Vandaar tegenwoordig mijn interesse in deze site. Je bent nooit te oud om te leren.

anja
Door

anja

op 28 Aug 2015

magnetron??? die moet je echt weg doen , als je voedingswaarde wilt behouden.

Emma
Door

Emma

op 04 Aug 2015

Heel interessant verhaal echt leerzaam ik wist dat niet van de zoete aardappel en ook niet dat die niet in de koelkast mag ik zal het delen.

Wil
Door

Wil

op 04 Aug 2015

Ook ik heb de zoete aardappel ontdekt. De "Hollandse"aardappel is mij afgeraden.Moest er wel even aan wennen ...geen aardappel. Mijn vraag is nu mag ik de zoete aardappel meekoken met de gewone aardappel. En dan mijn zoete aardappel eruit pikken?heeft dat invloed op de zoete aard. Fijn om te lezen wat voor mogelijkheden zijn met de z. Aard.In de oven met olie etc...Fijn!

nathalie
Door

nathalie

op 17 Aug 2015

Weet jij of de zoete aardappelen die bijv bij de AH liggen te vertrouwen zijn? Want ze zijn super goedkoop in vergelijking met die bij ekoplaza.

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 18 Aug 2015

Ja hoor Nathalie, daar is niets mis mee :-).

Conny
Door

Conny

op 23 Aug 2015

hee Marjolein ik heb met veel plezier je blog gelezen over lekkende darmenen en over zoete aardappelen. Ik had het er gisteren nog over met andere mensen.Nu ik gelezen heb wat voor goede eigenschappen ze hebben ga ik ze zeker eens klaarmaken...bedankt...groetjes

Lanno
Door

Lanno

op 28 Aug 2015

Wat een mooie, leerzame site heb je Marjolein! Ik kwam hierop terecht door een tandpasta recept. Ik ben niet meer weg te slaan van je site. Zoveel leerzame, goede tips. Ik voel me net een spons en zuig alles op. Vooral veel lezen en herlezen. Want na een keer lezen blijft niet alles hangen. ( na drie weken gewoonte wel ;-) ) ik heb nog een lange weg te gaan, maar de start is gemaakt.

ellen
Door

ellen

op 04 Sep 2015

Dank je wel voor je informatie over de zoete aardappel. Tot nu toe heb ik het af en toe gebruikt Door het in kokosolie te frituren heel lekker. Nu blijkt dat je er veel meer mee kunt doen. Ik heb het advies gekregen geen nachtschade voeding te gebruiken. Alleen vraag ik mij af kan ik dan iedere dag bataat eten. Natuurlijk wel met afwisseling van rijst oid. Maar ik heb zo een last van mijn stofwisseling dat ik benieuwd ben of ik baat heb met bataat. Bvhd goed weekend groetjes Ellen.

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 07 Sep 2015

Iedere dag bataat eten lijkt me niet gezond. Je lichaam heeft zoveel verschillende voedingsstoffen nodig. Eet vooral veel groenten en vermijd alle stoffen die allergenen bevatten zoals zuivel en gluten en suikers. En met frituren vernietig je alle voedingsstoffen in je voeding. Focus meer op je gezondheid en je zult andere dingen lekker gaan vinden :-)

Lilian
Door

Lilian

op 02 Oct 2015

Marjolein. Ik lees met veel plezier de suggesties die ik vaak herken al toepas of nieuw voor me zijn. Ik ben blij dat deze site of Blog er is. E boeken ook interessant dus ik blijf alles zeker volgen... Groet Lilian Regtvoort

wil
Door

wil

op 04 Oct 2015

ik kook de zoete aardappel samen met de "gewone aardappel"in de pan. Begrijp ik nu dat ik dat beter niet kan doen. Ik vis er mijn aardappeltjes aan tafel uit...

anita coelho
Door

anita coelho

op 12 Oct 2015

Frietjes van de bataat heb ik gebakken in kokosolie. Heel apart, best lekker. Het proberen waard.

marjo
Door

marjo

op 22 Oct 2015

Ik eet vaak zoete aardappel maar heb naderhand veel last van flatulentie(gasvorming), is hier een kruid tegen gewassen? Ik meen dat je het met een bepaalde kruid kan combineren om dit tegen te gaan, maar ik weet niet meer welk.

Anita H.
Door

Anita H.

op 30 Nov 2015

Ik neem bijna dagelijks zoete aardappel als lunch: in combi met cashewnoten of amandelen. Veel gezonder dan boterhammen en zeer smakelijk! Overigens: ik eet er wel nog wat anders bij hoor. ;o)

Rosalie
Door

Rosalie

op 02 Aug 2016

Hoi Marjolein, Ik vind ze ook heerlijk die zoete aardappels maar ben een beetje verbaasd dat ze geschikt zouden zijn voor diabetici. Ik zag nl. in de Harvard Glycemic Index dat de GI van bataten 70 is en nog belangrijker dat de GL (de GI per portie in dit geval 150g) zeker zo hoog is als die van aardappelen. Waar heb jij gelezen dat de GI van bataten maar 35 zou zijn?

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 15 Aug 2016

Beste Rosalie, er bestaan inderdaad meningsverschillen over hoe hoog de GI/GL van bataat nu eigenlijk is. Ik heb de tekst wat aangepast, nu is de nadruk niet meer op dat ze specifiek goed zouden zijn voor diabetici. Wel zijn er nog steeds voordelen aan bataat die ervoor zorgen dat ze de bloedsuikerspiegel niet snel verhogen, door de inuline en de vezels.

Petra
Door

Petra

op 10 Oct 2017

hoi, toen ik de bataat voor het eerst kocht dacht ik eerst met een nieuwe samenstelling van patat en wortel te doen te hebben, zoals ze zo vaak nieuwe fruitsoorten kweken. Ik doe de bataten in de kookpot samen met broccoli, wortel en pastinaak. doe hier enkele verse diepvrieskruiden bij als peterselie, bieslook, basilicum, en wat looksnippers, verder zwarte peper en kurkuma en een goede scheut olijfolie (darmen!) alvorens te pureren. stukje vis of vlees erbij... makkelijk en heerlijk tijdens de koude wintermaanden!

Dorien
Door

Dorien

op 21 Mar 2018

Hallo, het is me niet duidelijk of de zoete aardappel nu wel of niet bij de nachtschade thuishoort ?

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 26 Mar 2018

Nee Dorien, de zoete aardappel hoort niet tot te nachtschadefamilie.

Reactie plaatsen

Meer advies over 

vitaliteit en gezondheid?

Er staan meer dan 300 waardevolle artikelen op je te wachten!