Van (crash)diëten word je dik want zo werkt het

Van (crash)diëten word je dik want zo werkt het

Afgelopen week ontving ik een wanhopige mail van Marianne. Ze wil graag afvallen en het lukt haar al een tijd om weinig te eten maar ze heeft het gevoel dat ze “steeds dikker en vormelozer aan het worden is”, zoals ze het zelf omschrijft. Ze heeft jaren van jojoën met haar gewicht achter de rug en allerlei (crash)diëten geprobeerd, maar heeft nu sterk indruk dat ze zelfs niet zal afvallen, al zou ze wekenlang maar één appel per dag eten. “Hoe kan dit toch?” vraagt ze me. Diëten en calorieën zijn mythes die nodig de wereld uit moeten. Dit wisten wetenschappers trouwens al in 1944.

De dieetindustrie faalt voor 98%

De dieetindustrie is een industrie waar jaarlijks miljarden euro’s en dollars in omgaan. Overal ter wereld, wanneer onze westerse voedingsproducten en junkfood-ketens worden geïntroduceerd, worden mensen zwaarder en snel daarna vaak ook zieker. Steeds meer mensen willen afvallen en volgen een dieet. 98 Procent van deze mensen zijn echter na een jaar weer terug op hun oude gewicht of zelfs zwaarder. Als de vliegtuigindustrie zulke dramatische cijfers zou hebben dan zou er morgen niemand meer in een vliegtuig stappen! De marketing van de dieetindustrie gaat echter onverwoestbaar door met het vertellen van verhalen dat het andere mensen wél is gelukt om blijvend af te vallen met hun dieet. Hoe frustrerend is dat, als het jou niet is gelukt? Geloof me; als we kijken naar de cijfers dan liegen ze voor 98%. De dieetindustrie is Big Business die zijn focus heeft op aandeelhouderswaarde, niet jouw gezonde gewicht. Plaatjes van mooie, slanke mensen zijn overal te koop op internet, het is maar dat je het weet.

Wat gebeurt er als je op dieet gaat?

Laat ik het eenvoudig houden: de meeste diëten draaien om het verminderen van het aantal calorieën dat je dagelijks binnen krijgt. Daar gaat het om te beginnen al mis want niet iedere calorie is hetzelfde. Een gekookt ei en een eierkoek kunnen misschien evenveel calorieën bevatten maar ze doen allebei iets héél anders in jouw lichaam en dat is waar het om gaat. Voeding geeft energie, maar jouw lichaam is geen auto waarbij 20 liter benzine je twee keer zoveel “energie” geeft als 10 liter benzine; je lichaam werkt veel complexer dan dat. De ene calorie is de ander niet.  Ik heb een artikel geschreven over de onzin van het calorieën tellen: klik daarvoor hier. 

Maar los even hiervan; de theorie van het diëten draait over het algemeen om het binnen krijgen van minder voeding. Je telt dus calorieën, schrapt of vermindert bepaalde voedingsmiddelen of vervangt een deel van je voeding door poeders, pillen of shakes. Wat gebeurt er dan in je lichaam?

Je eerste voorraadkamer

Op het moment dat je lichaam minder voeding krijgt zal het toch ergens haar energie vandaan moeten halen.  Je essentiële lichaamsfuncties gaan gewoon door en dat kost energie. Als je lichaam deze energie niet kan halen uit je voeding is de eerstvolgende bron van energie je voorraad glycogeen. Glycogeen heeft je lichaam opgeslagen in met name de cellen van je lever en spieren. Je lichaam heeft dit opgeslagen zodat je snel over extra energie kunt beschikken. Topsporters moeten deze voorraad nogal eens aanspreken.

Voor iedere gram glycogeen heeft je lichaam echter ook 4 gram vocht opgeslagen. Als je dus je voorraad glycogeen gaat aanspreken verdwijnt hiermee ook een deel van je lichaamsvocht.  De eerste paar kilo die je bent kwijtgeraakt bevatten dus helaas geen grammetje vet maar alleen je kostbare voorraad glycogeen en vocht.

Je tweede voorraadkamer

De volgende bron van energie die je lichaam zal aanspreken, als het nog steeds onvoldoende voeding krijgt, zijn de eiwitten in je spieren. Deze eiwitten kunnen namelijk ook worden omgezet in energie. Hoe lui je misschien ook op de bank ligt, je lichaam heeft toch energie nodig om je hart te laten slaan, je bloeddruk op peil te houden, je bloed door je aderen te laten stromen en je lever al haar 400 functies te laten uitvoeren Voor je lichaam zijn spieren van secundair belang voor je overleven. Dus “eet” je lichaam eerst wat van je spieren op. Dit is waardoor Marianne zegt dat haar lichaam steeds vormelozer lijkt te worden. Dat klopt ook: spieren geven vorm aan je lichaam!

Banner boek Voeding & Gezond gewicht

 

Ondertussen wordt er ook wel wat vet verbrand maar het opeten van je spieren is vlek op vlek want juist spieren verbranden veel energie als je in rust bent. Hoe meer spieren je hebt, hoe makkelijker het is om op gewicht te blijven of af te vallen. Een kilo spieren verbrandt wel 100 calorieën per dag. Daarom zijn vrouwen in het nadeel als het gaat om afvallen: het is voor ons veel moeilijker om spieren op te bouwen. Mannen hebben spieren, vrouwen hebben vet. Eeuwenlang waren weelderige vrouwen in mode. Nu helaas niet meer.

Het laatste beschermingsmechanisme van je lichaam

Misschien denk je nu: “Oké, die eerste paar kilo stelt dus niet veel voor en verder moet ik ervoor zorgen dat ik mijn spieren behoud dus krachttraining is belangrijk. Maar op een zeker moment zal mijn lichaam toch wel vet gaan verbranden en val ik blijvend af als ik mijn dieet maar volhou?”  Krachttraining is zeker een goed idee! Maar daar zit een addertje onder het gras -blijvend afvallen als ik mijn dieet maar volhoud-.  En dat is waar zovelen de mist ingaan.

Je lichaam lijkt nog heel veel op dat van onze oermoeders in de oertijd. Eeuwenlang heeft de mens moeten overleven ten tijde van grote voedselschaarste en daar zijn we nog steeds heel goed op gebouwd. Je lichaam kan in feite veel beter overweg met schaarste dan met luilekkerland! Op het moment dat je op dieet gaat zal je lichaam steeds efficiënter met deze beperkte voeding omgaan. Je lichaam weet nog precies hoe dat moet. Het zal de energie die het krijgt heel spaarzaam en efficiënt gebruiken. Dit betekent dat je steeds minder afvalt terwijl je nog steeds zo weinig eet. Zelfs als je nóg wat minder gaat eten, gaat het afvallen langzamer omdat je lichaam ook daar weer efficiënt mee om zal gaan. Ondertussen wordt het steeds moeilijker om je dieet vol te houden want je kunt je futlozer, vermoeider, geïrriteerder of zelfs depressief gaan voelen. Je lichaam snákt ondertussen naar voeding en aangezien je nog steeds in luilekkerland woont is het gevaar groot dat je uiteindelijk door de knieën gaat voor die eierkoek. Of tien eierkoeken. Wat gebeurt er dan?

Het Minnesota-ondervoedingsexperiment

Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog deden Amerikanen onderzoek om te kijken welk soort voeding de door honger zwaar getroffen bevolkingsgroepen weer snel op de been zou kunnen krijgen. Dit onderzoek staat bekend als het Minnesota-ondervoedingsexperiment. Hiervoor werd een groep vrijwilligers (alleen jonge mannen) zes maanden op een streng en eenzijdig voedingspatroon gezet. Men verwachtte dat ze zo’n 35 kilo per persoon zouden afvallen maar het afvallen ging steeds langzamer en gemiddeld bleven ze hangen rond de 17 kilo gewichtsverlies. Ondertussen werd de obsessie naar voeding steeds groter en werden de mannen steeds zwakker. Hierna kregen ze drie maanden een bepaald hersteldieet waarna ze twee maanden geen dieet meer hoefden te volgen. Tot verbazing van de onderzoekers waren de mannen na deze vijf maanden gemiddeld 10% zwaarder dan toen ze begonnen!

We begrijpen nu hoe dat dat komt. Hun lichaam had zich aangepast aan de verminderde calorieën en ging zuiniger om met de voeding die ze kregen, ook toen deze voeding weer volop beschikbaar was. Bovendien was door het verlies van spiermassa hun stofwisselingsniveau, ofwel hun basaalmetabolisme, verlaagd. Ook hierdoor werd de voeding die ze kregen sneller omgezet in vet.

De mannen in Minnesota kregen na verloop van een langere periode hun normale gewicht weer terug omdat dit experiment een eenmalig dieet voor ze was. Maar als jij jezelf regelmatig op dieet zet gebeurt dit iedere keer opnieuw: je verliest spiermassa en je lichaam leert steeds efficiënter met voeding om te gaan. Voilà Marianne: je wordt steeds vormelozer en verliest steeds minder gewicht.

Eérst gezond worden, dan pas afvallen

Ik zeg het zo vaak dat het een mantra aan het worden is: “Je moet éérst gezond worden voordat je kunt afvallen.” Een te dik lichaam is in veel gevallen ondervoed of op een andere manier niet in balans. Er kunnen veel redenen zijn waarom je niet afvalt. In dit geval betekent het dat je stofwisseling weer op gang moet komen en je ervoor moet zorgen dat je lichaam uit de overlevingsstand komt. Dit doe je, simpelweg, door te gaan eten en je lichaam een boost aan gezonde voedingsstoffen te geven waardoor het weet dat de schaarsteperiode eindelijk voorbij is. Gezonde voedingsstoffen zijn vooral veel groenten, kruiden, plantaardige eiwitten, gezonde vetten en complexe koolhydraten (maar niet teveel want die zitten ook in groenten) en dit alles met veel variatie.

Het zal je duidelijk zijn dat alles wat helpt om je spieren op te bouwen ook heel zinvol is. Zeker als je wat ouder bent krijgen die spieren snel het idee dat ze niet meer zo nodig zijn als je ze niet gebruikt. Use them or lose them! Het laatste wat je nodig hebt is geduld. Als je je lichaam jarenlang hebt verteld dat er schaarste is heeft het tijd nodig om zich te realiseren dat de schaarste voorbij is. Je lichaam is een fantastisch organisme dat zich voortdurend aanpast aan de omstandigheden om jou zo lang mogelijk in leven te houden. Als je dit begrijpt wordt het een kwestie van samenwerken in plaats van elkaar tegenwerken. Dan staat ook de weg open om weer van je lichaam te gaan houden in plaats van het als je vijand te zien.

Lees hier ook meer over in mijn boek Het Energieke Vrouwen VoedingsKompas.

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan door middel van de social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.

annelies
Door

annelies

op 11 Sep 2015

Heel juist artikel! En duidelijk! Tot voor een maand had ik hetzelfde probleem als Marianne: mezelf uithongeren, dikker worden en vreselijk moe. Nu eet ik helemaal anders, gezonder en heb nooit honger. Ik eet dingen die ik tevoren niet at: quinoa, havermout, rode bonen en heb ook de suiker gebannen. Vreemd genoeg mis ik die ook niet... Sinds kort voel ik me veel fitter, slaap beter én... de eerste kilo's zijn vertrokken! Daarbij komt dat ik het leuk vind om nieuwe recepten uit te proberen om voor mijn kinderen ook gezonder eten op tafel te zetten. Bedankt voor het artikel!

Ina
Door

Ina

op 11 Sep 2015

Wat heb je dit weer duidelijk uitgelegd Marjolein! Ik heb al aan zoveel vrouwen jouw website doorgegeven! Gezondheid moet zich verspreiden, dank je voor jouw bijdrage. Gezonde groet, Ina

Maureen
Door

Maureen

op 11 Sep 2015

Weer een helder en inspirerend verhaal over hoe het lichaam op voeding reageert. Er is maar een remedie; gewoon gezond eten en niet snaaien.

Geesje van Eck
Door

Geesje van Eck

op 11 Sep 2015

Hoi Marjolein ik ben veel teveel afgevallen ik heb een moeilijk jaar achter de rug wat moet ik nog eten geen brood geen pasta geen zuivel geen suiker ik ben teneinde raad wat moet ik nu nog eten om weer te groeien.groet Geesje

Mirjam
Door

Mirjam

op 12 Sep 2015

Dank je wel voor je duidelijke uitleg. Ik twijfelde of ik toch een dieet bij een vriendin zou gaan volgen, terwijl mijn uitgangspunt door jouw informatie het tegenovergestelde is. Ik volg je nu ruim een half jaar. Mijn eetpatroon is van veel snoepen naar bijna geen suiker meer eten. Ik voel me zoveel beter! Thnx

Carla
Door

Carla

op 12 Sep 2015

Marjolein, wat is het toch bijzonder om elke week zomaar, om niet, al jouw goede adviezen te ontvangen!! Ik geniet ervan; hartelijk bedankt en tot volgende week vrijdag! Groet, Carla

Christianne
Door

Christianne

op 12 Sep 2015

Nadat mijn schildklier te traag is gaan werken en ik nu in de overgang zit ben ik behoorlijk aangekomen. De nodige stress heeft er waarschijnlijk ook mee te maken. Ik probeer mijn lichaam weer in balans te krijg en heb ook wel het gevoel dat ik weet hoe. Maar het dan ook nog gaan doen! Hopelijk gaat binnenkort de knop echt om. Dit artikel is wel weer een stimulans. Dak je wel Marjolein!

Marjolein
Door

Marjolein

op 14 Sep 2015

Ik heb vanmorgen mijn weegschaal weggestopt, ik ga er niet meer op. Ook de shakes die ik had gekocht om een snelle start met afvallen te maken ga ik niet gebruiken (ik ga nooit meer op dieet, nu weet ik het zeker). Ik ga nu uitvoeren wat ik al lang van plan was, gezond leven, mezelf voeden ipv vullen met als gevolg, en dus niet als doel, dat ik afval.

Connie
Door

Connie

op 16 Sep 2015

Ik word steeds wijzer ! Dankzij deze artikelen. Zelf ben ik al driekwart jaar bezig met suikervrij eten, ben niets afgevallen maar eerder wat aangekomen !

Linda LuCAs
Door

Linda LuCAs

op 17 Sep 2015

De eeuwige strijd die ik al jaren voer dus herkenbaar stuk.. Eerst gezond dan verder.. Dat spreekt me enorm aan.. Ik heb recent cursus gevolgd die gericht was op afvallen en gezonde levensstijl meer uit spiritueel oogpunt.. Het heeft mij veel nieuwe inzichten gegeven en de belangrijkste les was toch echt zelfacceptatie.. Daarna is de knop omgegaannaar gezonde levensstijl en ik voel me er super bij

Miranda Oude Luttikhuis
Door

Miranda Oude Luttikhuis

op 21 Sep 2015

Heel duidelijk stuk Marjolein, het is een stuk bewustwording hoe het lichaam werkt. Zo wordt het niet je vijand maar je compagnon. Van je lichaam houden is essentieel. Een gezond lichaam is de basis!

Germa
Door

Germa

op 27 Sep 2015

Samenwerken met je lichaam . Fijn om te her/lezen ,en ondersteuning te voelen , als de nonchalance de doorzetting weer es in de weg zit . groetjes Germa

Carolien
Door

Carolien

op 02 May 2016

Beste Marjolein, weer hartelijk dank voor het delen van je kennis en alle informatie die je geeft. Herkenbaar verhaal, helaas;-)! Nu volg ik sinds 5 weken het metabolisme dieet (van Haylie Pomroy, waarbij je o.a. Geen suiker/zuivel/koffie en alcohol neemt), voor zover ik kan inschatten een verantwoorde manier om mijn stofwisseling weer op orde te krijgen. Bijkomend voordeel is dat er ook al 6 kilo af is, dus daar ben ik blij mee. Nu blijkt wel uit de metingen bij de sportschool, dat ik ook mijn spieren 'op eet'. En dat is dus niet goed. Nu ben ik eigenlijk heel benieuwd hoe jij hier tegenaan kijkt... 1) wat vind je van dit metabolisme dieet en wat acht je een verstandige periode om dit te doen 2) ik overweeg om op een gegeven moment over te stappen op de levensstijl van Pascale Naessens, is dit wat jou betreft raadzaam? Ik wil overigens nog ca. 5 a 6 kilo kwijt. Alvast bedankt voor je aandacht, hoop op jouw reactie. Bij voorbaat dank! Carolien

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 20 May 2016

In het artikel kan je lezen hoe het komt waarom je spieren kwijt raakt. Ik ben geen voorstander van welk dieet dan ook. Meestal eet je daardoor te weinig terwijl je lichaam juist zoveel voedingsstoffen nodig heeft! Eind augustus begin ik weer met een groep VoedingsKompassers, geen dieet, wel meer energie en meestal ook afvallen als het nodig is. Als je je inschrijft op mijn maillijst hou ik je op de hoogte! En krachttraining is overigens altijd een goed idee!

Anouk
Door

Anouk

op 21 Jun 2016

Door medicijngebruik ben ik 8 kg aangekomen. Ik dacht, met een dieet krijg ik dat er wel vanaf. Helaas nog niet gelukt. Misschien moet ik maar eerst weer gezond en happy worden! Dank voor je duidelijke uitleg.

Leonie
Door

Leonie

op 15 Jan 2017

Alleen op je voeding letten, alleen meer gaan bewegen of alleen rust in je hoofd gaat niet het gewenste resultaat geven: gezond in je eigen lichaam dat in balans is. Het is een drie-eenheid en hoe die balans te bereiken is voor elk persoon verschillend. Ik ben nu anderhalf jaar bezig met gezonde voeding en sinds een half jaar ook met 2x per week sporten. Erg gefocust op gewichtsverlies.....maar er gebeurde weinig. Ondertussen ook een aantal maanden bezig met hulp op mentaal vlak en sindsdien gaat t afvallen (vooral in cm!!) Geleidelijk en bijna vanzelf. Focus ligt nu op hoe ik me voel. Het heeft mij bijna 45 jaar gekost. Hopelijk hebben veel mensen eerder baat bij de blogs van Marjolein en laat je je niet meer gek maken door de meningen van anderen. Jij moet voor jezelf zorgen, dus doen wat voor jou werkt.

evh
Door

evh

op 15 Jan 2017

Ik heb een tijd dr Frank gevolgd, minder snelle kh en deze vervangen door meer groenten en eiwitten. Daarvan veel maar rustig mee afgevallen. Maar is dit een crash dieet?

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 17 Jan 2017

Nee, als je de snelle koolhydraten vervangt door meer groenten en eiwitten (en hopelijk gebruik je ook wat meer gezonde vetten) ben je ook bezig met een leefstijlverandering, dat is ook wat ik bepleit. Het belangrijkste is dat je niet een tijdje een bepaald regime volgt waardoor je snel veel afvalt en daarna weer 'gewoon' gaat eten. Het gaat om die blijvende andere eetgewoontes, die balans brengen. Ik hoop dat jij zo'n nieuwe balans hebt gevonden en niet weer bent begonnen met 'gewoon' eten (dus weer meer snelle koolhydraten en zetmeelproducten).

Lia
Door

Lia

op 16 Jan 2017

Door gezond en zonder toevoegingen te eten ,tarwe aardappel en zuivel te laten staan,voel ik me stukken beter ,heb weer energie en ik val ook nog af !

Reactie plaatsen

Meer advies over 

vitaliteit en gezondheid?

Er staan meer dan 300 waardevolle artikelen op je te wachten!