Histamine; wat is dat en wat kan je doen als je overgevoelig bent?

Histamine; wat is dat en wat kan je doen als je overgevoelig bent?

Histamine is iets waar ik regelmatig vragen over krijg van vrouwen. Zoals van Astrid bij wie was vastgesteld dat ze daar overgevoelig voor was en dat ze daarom histamine-arm moest gaan eten. Ze vroeg zich af wat histamine eigenlijk is en wat het doet in het lichaam. En natuurlijk vooral hoe het komt dat je daar last van kunt krijgen en wat je dan wel en niet kunt eten. Laat ik eens proberen hier een helder antwoord op te geven.

Wat is histamine?

Histamine is een stofje dat door het lichaam zelf wordt aangemaakt. Het is een zogenaamde ‘biogene amine’, en belangrijk bij verschillende processen in ons lichaam, zoals de aanmaak van maagzuur, ons slaap-waakritme en de werking van het immuunsysteem. Ook fungeert het als neurotransmitter (een soort hersenhormoon) in het centrale zenuwstelsel; dat wil zeggen dat het invloed heeft op hoe we ons voelen, ons humeur dus.

Histamine is een belangrijke stof die we echt nodig hebben: het zet bijvoorbeeld het immuunsysteem aan tot actie als er een ziekteverwekker binnendringt.

Maar het wordt een probleem er te veel van in het lichaam aanwezig is. Als deze drempelwaarde (die voor iedereen anders is) wordt overschreden kun je klachten krijgen.

Niet alleen aanmaak in je lichaam

Histamine wordt dus door je lichaam aangemaakt. Maar niet alle histamine komt op die manier in je lichaam terecht, het zit ook in allerlei voedingsmiddelen.

En om het nóg ingewikkelder te maken zijn er ook voedingsmiddelen die zogenaamde ‘histaminevrijzetters’ zijn: voedingsmiddelen die het lichaam ertoe aanzetten om extra histamine vrij te geven.

Dit gebeurt als je iets eet waar je lichaam niet goed tegen kan; waar je intolerant of allergisch voor bent. Dit laatste komt steeds vaker voor.

Het histaminegehalte in voeding kan daarbij ook nog toenemen als de voeding rijper wordt (groenten en fruit), als het gegist of gefermenteerd is (wijn, kaas, zuurkool), of als het minder vers wordt en een beetje gaat bederven (vis, vlees).

Drie manieren waarop je lichaam aan histamine komt

Het komt dus in je lichaam op de volgende drie manieren:

  • Doordat het lichaam het zelf produceert
  • Door voeding te eten met veel histamine
  • Door voeding te eten die van zichzelf weinig histamine bevat (de zogenaamde ‘histaminevrijzetters’) maar wel het lichaam stimuleert zelf meer histamine vrij te geven

Een teveel aan histamine

Er zijn dus verschillende oorzaken waardoor het histaminegehalte in je lichaam te veel kan stijgen.

Je lichaam kan te veel histamine aanmaken als reactie op bepaalde voedingsmiddelen waar jij allergisch of intolerant voor bent.

De allergische reactie ontstaat doordat antilichamen in contact komen met cellen die histamine bevatten en dit vervolgens laten vrijkomen. Dit kan zich uiten in bijvoorbeeld jeuk, huiduitslag, een verstopte neus, of astmatische klachten. Een teveel kan er zelfs voor zorgen dat je angst- en paniekaanvallen krijgt, want zoals ik hierboven al zei, het is ook een neurotransmitter, die ervoor kan zorgen dat er gevoelens van angst en paniek in je hersenen worden opgewekt als er een teveel is.

DAO breekt een teveel aan histamine af

Er kunnen dus klachten ontstaan bij een teveel aan histamine in je lichaam vanwege een voedselallergie. Het kan echter ook zijn dat je een tekort hebt aan een bepaald enzym genaamd DAO (voor wie het weten wil: diamino-oxidase), wat tot klachten kan leiden. Dit enzym hoort namelijk in voldoende mate aanwezig te zijn in de darmen om ervoor te zorgen dat een overmaat aan histamine wordt afgebroken. Bij een tekort aan dit enzym kan de histamine zich ophopen en kun je last krijgen van dezelfde symptomen als bij een allergie.

Hoe ontstaat een tekort aan DAO?

histamine functie

Je kunt een tekort aan DAO hebben door een genetische aanleg, waardoor je gewoon niet genoeg aanmaakt.

Het tekort kan echter ook optreden als je ontstekingen hebt in je darmen of een disbalans in de darmflora. Ook een gebrek aan vitamine B6 (dit is een belangrijke cofactor voor DAO) of gebruik van bepaalde medicijnen kan zorgen voor een tekort aan DAO. Het is dan vooral zaak om je darmflora weer op orde te krijgen. Een goede darmtherapeut kan je hierbij helpen.

Maar daarnaast zul je ook moeten uitzoeken welke voeding bij jou tot klachten leidt, zodat je die een tijdlang kunt vermijden om je systeem weer tot rust te brengen en balans terug te krijgen. Of je inderdaad een tekort aan DAO hebt kun je bij een arts of therapeut laten meten. Een signaal dat hierop kan wijzen is als je na het drinken van een glas wijn snel rode vlekken in je hals of gezicht krijgt. Als je vervolgens niet makkelijk in slaap kunt komen kan het zijn dat je last hebt van een DAO-tekort.

Vooral bij vrouwen komt het vaak voor

Problemen met histamine komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, vooral naarmate we ouder worden. Dit komt doordat bij vrouwen de hormoonbalans tussen progesteron en oestrogeen erg van belang is en veel vrouwen, zeker na hun veertigste, last hebben van oestrogeendominantie. Dit betekent dat er te veel oestrogeen in het lichaam is ten opzichte van progesteron. Wat heeft dat met histamine te maken?

Om het eenvoudig uit te leggen: bij een oestrogeendominantie wordt er meer histamine in je lichaam vrijgegeven en juist minder DAO aangemaakt. Het vervelende is dat histamine zelf ook nog eens de extra aanmaak van oestrogeen stimuleert, omdat de histamine de eierstokken aanzet tot productie van nog méér oestrogeen. Het kan zo dus een vicieuze cirkel worden. Vlek op vlek op vlek dus. Wil je meer lezen over oestrogeendominantie; lees dan xeno-oestrogenen; een tsunami van hormoonverstorende stoffen. 

Vooral klachten vlak voordat je ongesteld wordt?

De normale hormoonschommelingen van progesteron en oestrogeen in de maandelijkse cyclus kunnen er ook voor zorgen dat je meer last hebt van allergische reacties. Vlak voor de eisprong en voor de menstruatie zijn de oestrogeengehaltes ten opzichte van progesteron het hoogst en kan je dus meer last hebben van een teveel aan histamine.

Wat de oorzaak ook is: een overmaat aan histamine kan leiden tot allerlei klachten en symptomen, zoals allergische reacties.

Wat voor symptomen kan je krijgen?

Welke symptomen zouden kunnen wijzen op een histamine-intolerantie of -allergie? Om de belangrijkste te noemen:

  • Jeuk
  • Een verstopte neus; niezen
  • astmatische klachten
  • Rode huid; blozen
  • Galbulten (netelroos, urticaria)
  • Hartkloppingen
  • Diarree
  • Een brijachtige ontlasting
  • Lage bloeddruk
  • Darmkrampen
  • Onrust en angst
  • Hoofdpijn
  • Slaapproblemen, vooral niet in slaap kunnen komen.

Het is verschillend per persoon welke symptomen zich voordoen. De meeste mensen hebben maar één of enkele van de bovengenoemde symptomen.  Wil jij weten of je overgevoelig bent voor histamine laat het dan testen. Voor een betrouwbare thuistest klik hier (1).  Met deze test krijg je ook een indruk van je DAO-gehalte.

De oplossing: het eliminatiedieet

Als een overmaat van histamine bij jou klachten geeft, dan zul je een tijdlang (meestal 4 weken) echt alle histaminerijke voeding en histaminevrijzetters moeten vermijden. Na de eerste 4 weken kun je langzaam weer wat dingen gaan invoeren en er dan goed op letten of die niet meer tot een reactie leiden.

Deze manier van werken noem je een eliminatiedieet: je elimineert alles wat problemen kan geven en voert dan langzamerhand weer wat meer voedingsmiddelen in, terwijl je er goed op let dat de reactie nu uitblijft. Dat je er na vier weken niet meer gevoelig voor bent heeft te maken met het feit dat je darmen zich hebben kunnen herstellen.

Voeding met veel histamine en histaminevrijzetters

histamine symptomen

Er is veel voeding die veel histamine bevat of die onder de histaminevrijzetters valt:

  • Vis, vooral als die niet heel vers is
  • Schaal- en schelpdieren
  • Alcohol, vooral rode wijn
  • Spinazie, pompoen, aubergine, olijven
  • Gefermenteerde voeding zoals zuurkool of tempeh
  • Oude kaas, Parmezaanse kaas, (blauw)schimmelkazen zoals Roquefort
  • Varkensvlees, lamsvlees, wild
  • Gistextract (of mononatriumglutamaat, E621, MSG)
  • Aardbeien, citrusfruit, gedroogd fruit
  • Eieren (alleen het wit)
  • Chocolade
  • Tomaten
  • Gerookte en gepekelde voeding
  • Kruiden, o.a. kaneel, chili, tijm

Zo vers mogelijk en voldoende variëren

Let erop dat je alles wat je eet zo vers mogelijk is, niet alleen bij vis, want hoe langer iets ligt hoe hoger het histaminegehalte wordt. Let er daarnaast op dat je veel afwisselt, bijvoorbeeld door minstens drie dagen (of liever nog meer) aan te houden tussen de keren dat je iets bepaalds eet. Te vaak hetzelfde achter elkaar eten zorgt namelijk voor meer kans op allergieën en dus op meer histamine. Op deze manier kun je ervoor zorgen dat je niet over de drempelwaarde komt waar jij nog goed tegen kunt.

DAO als supplement kan verlichting geven

Soms kan het helpen om een supplement te slikken met DAO.

Dit kan ervoor zorgen dat de histamine die je via voeding binnenkrijgt in de darmen beter wordt afgebroken. Dan moet wel vaststaan dat je inderdaad een gebrek aan DAO hebt (dit kun je laten testen) anders heeft het geen zin. Het supplement heeft namelijk geen effect op de hoeveelheid histamine die je lichaam zelf aanmaakt; het verlaagt alleen de histamine uit de voeding die je hebt gegeten. Dit kan er wel toe leiden dat de totale hoeveelheid histamine onder jouw drempelwaarde komt, waardoor je klachten kunnen verminderen of verdwijnen. Het blijft echter zaak om er ook voor te zorgen dat je minder histamine binnenkrijgt van buitenaf.

Je snapt dus wel dat het even een kwestie van doorzetten kan zijn, omdat je zeker in het begin erg veel moet laten staan. Maar als je zo van je klachten af kan komen is het zeker de moeite waard!

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van de social media knoppen bovenaan. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat: heb jij nog histamine-tips voor andere vrouwen?

Bronnen

1 https://www.darmklachten.nl/testen/histamine-intolerantie/

Melita
Door

Melita

op 30 Apr 2018

In het rijtje klachten staat benauwdheid er niet bij. Maar dit is zeker een klacht. Ik denk dat histamine intolerantie een oorzaak is van astmatische klachten. En ook erfelijke aanleg kan denk ik een rol spelen. Ik heb een zoon met astma, zelf heb ik dat en een andere zoon heeft hooikoorts. Allergische klachten zitten ook in de familie en waarschijnlijk dus ook histamine intolerantie.

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 07 May 2018

Het stond wel al in de tekst maar is nu ook toegevoegd aan het rijtje symptomen!

Marleen
Door

Marleen

op 04 May 2018

Een heel verhelderend stukje. Hier heb ik echt wat aan. Dank je wel!

Monique
Door

Monique

op 04 May 2018

Hoe herkenbaar! Ik had hele vage klachten, maar ben nu -na 6 weken een histamine vrij dieet gevolgd te hebben- in de opbouwfase. En moet steeds wat toevoegen. Echt lekker loopt het (nog) niet. Overal krijg ik nog jeuk van op m'n linkervoet. Maar eigenlijk is dat mijn redding! Zo kreeg ik steeds duidelijker een signaal dat er iets mis was. Ik slaap met het dieet meteen al veel beter, word uitgeruster wakker, heb geen cloud-tag meer boven m'n bed hangen bij ontwaken, ben minder angstig, opgewekter, heb meer energie, kan makkelijker beslissingen nemen, kortom: m'n levenskwaliteit is echt significant gestegen! #iedereenaanhistaminevrij :-)

Saskia
Door

Saskia

op 04 May 2018

Super informatief !

Manon
Door

Manon

op 04 May 2018

Herkenbaar voor mij dit histamine probleem. Ik moet erg op de voeding letten die ik eet en wordt behandeld door een arts voor ortho-moleculaire geneeskunde. Had last van hartritmestoornissen en sinds ik mijn voeding heb aangepast heb ik geen aanval meer gehad. 4 mnd.

Mary
Door

Mary

op 05 May 2018

Interessant artikel! Dank daarvoor. Verheldert mijn al jarenlange probleem met allergieën en anti-histamine moeten slikken.

Martine
Door

Martine

op 05 May 2018

Het is mij nu duidelijk waarom ik van mijn bio energetische therapeut in 2015 geen garnalen en tonijn maar ook geen selderij en de nachtschaden mocht eten. De eerste 3 kan ik nu al weer eten.

Judit
Door

Judit

op 05 Jun 2018

Dank voor de uitleg. Mijn klachten waren nog veel heftiger. Als ik hitaminerijk voedsel had gegeten, kreeg ik steeds heftigere aanvallen. Overgeven, diarrree, totale verzwakking en dagenlang doodziek. Ik wist toen nog niet dat ik histamineovergevoeligheid had. Na het eten van vis in Spanje moest ik zelfs met gillende sirenes naar het ziekenhuis, waar ik injecties kreeg. Het ene moment lag ik badend in het zweet, had hoge koorts en later lag ik klappertandend van de kou. Ik was te zwak om een arm op te tillen en zelfs mijn gewrichten gingen ontsteken. Terug in Nederland kwam de allergologe erachter dat ik een ernstige histamineovergevoeligheid heb. Ze kwam erachter nadat ik doodziek was geworden van zuurkool. Via diëtiste nuldieet gevolgd en lijst meegekregen wat ik niet moet eten. Ook stress is een belangrijke factor omdat het lichaam dan veel histamine aanmaakt. Sinds ik 8 jaar geleden besloot veganist te worden, heb ik nergens meer last van en voel ik me uitstekend.

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 13 Jun 2018

Nou Judit, dat was op het randje dus...wat fijn dat het nu goed met je gaat! Bewustwording over histamine is dus echt wel belangrijk!

Ingrid
Door

Ingrid

op 08 Mar 2021

oo my gosh. Ik zit nu in hetzelfde schuitje. Via mijn zoon werd ik geattendeerd op een mogelijke histamine oergevoeligheid /allergie. Dit sinds twee dagen. Ik dacht gezond te doen: gemberboosts, elke dag een ei, yakult , elke dag een tomaat enz.enz. Ben zelfs ook met de ambulance weggebracht naar het ziekenhuis, vanwege hart-rtime-stoornissen. Nu ik jullie reactie lees, wordt met mij steeds duidelijker. Waar kan ik een goede ortho-moleculaire arts of allergoloog vinden? Ik ben 72 jaar maar wil nog veel in het leven doen. Dank alvast!

Marlies
Door

Marlies

op 09 Jul 2018

Ook ik heb histamine klachten erg vervelend ook moeilijk om het dieet te houden soms verdraag je voeding goed en andere keer weer heftige reactie s benauwd droge neus erge jeuk je wilt gezond eten kruiden moeilijk eet biologisch maak veel zelf en toch sluipt er soms in moet strenger zijn met voeding!!

Jes Pisters
Door

Jes Pisters

op 27 Jul 2018

Ik kreeg in mijn 70ste levensjaar een koe/geitenmelk allergie, dacht dat dit alleen bij jonge kinderen voor kwam . Huiduitslag en hevige jeuk waren de reacties van mijn lichaam, ik gebruik nu alleen schapenkaas en haver en amandelmelk. Als ik tóch last krijg dan neem ik een antihistamine tabletje en dan verdwijnen de klachten meteen. Dank voor je uitgebreide, verhelderende artikel!!!

Liesbeth Van Gysegem
Door

Liesbeth Van Gysegem

op 06 Sep 2018

Hoe werkt histamine bij o.a. hooikoorts en insectenbeten? Is het ok om de helft van het jaar antihistamine te slikken daarvoor?

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 13 Sep 2018

Je kunt antihistaminica beter alleen gebruiken als je last hebt van de verschijnselen Liesbeth, dus niet preventief of achter elkaar een half jaar lang. Lees goed de bijsluiters van het middel dat je gebruikt en houd je daaraan. Histamine komt in grote hoeveelheden vrij als je ergens allergisch voor bent, of dat nu voeding is of bepaalde insectenbeten of stuifmeel (hooikoorts). Die voeding, dat insect of dat stuifmeel is dan een 'allergeen' waar je heftig op reageert met heel veel histamine. Dat geeft de klachten.

Annemarieke
Door

Annemarieke

op 22 Oct 2018

Mag je zuurdesem brood eten bij histamine overgevoeligheid. Gist is nl hoog in histamine. Zou ik over kunnen stappen naar zuurdesembrood. Het is gefermeteerd wat ook hoog in histamine is. De ene site zegt wel de andere site zegt van niet. Annemarieke

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 29 Oct 2018

In principe kan het klachten geven als je gevoelig bent voor histamine Annemarieke, omdat de fermentatie inderdaad ook zorgt voor histamine. Toch kunnen sommigen er blijkbaar wel tegen en anderen helemaal niet. Bij histamineproblemen heeft niet iedereen in dezelfde mate last bij dezelfde histaminerijke voeding (of histaminevrijmakende voeding). Op de meeste websites staat zuurdesembrood wel als veilig aangegeven voor mensen met histamine-intolerantie, dus je kunt het uitproberen en kijken of dat voor jou ook echt klopt. Zoals je waarschijnlijk weet kan het ook afhangen van de hoeveelheid. Bijvoorbeeld 1 zuurdesemboterham per dag gaat goed maar bij 2 krijg je klachten. Dus misschien is voorzichtig uitproberen een optie voor jou.

Lieve
Door

Lieve

op 21 Mar 2019

Een erg verduidelijkend artikel!!! Heel veel dank!

Anneke Koese
Door

Anneke Koese

op 11 Apr 2019

Zo herkenbaar. Ik ben allergisch voor het complete lijstje. Heb het hele ritueel gevolgd en dat heeft geholpen, helaas komt het in de loop der tijd terug. Zo af en toe moet ik echt medicatie erbij innemen om een beetje normaal te kunnen leven.

Nicole Vrieler
Door

Nicole Vrieler

op 30 Jun 2019

Duidelijk artikel, bedankt hiervoor. Ik snap nu dat mijn jeuk van een histamine overgevoeligheid komt. Ik was er al achter dat het voedsel gerelateerd was, maar ik kon er de vinger niet opleggen omdat het steeds door iets anders leek te komen en soms wel en soms niet. Sinds een jaar af en toe last terwijl ik dacht juist steeds gezonder te zijn gaan eten. “ gezond “ is dus maar betrekkelijk! Ik ben in de overgang en dacht al dat dat er mee te maken had. Dat klopt dus met de oestrogeen dominantie. Nu nog laten meten of er ook een DAO tekort is. En elimineren dus. Er blijft steeds minder over om eten , dat wordt een puzzel. Geen suiker, geen zuivel , geen granen, minimaal Peulvruchten en nu ook niks meer van bovenstaand lijstje.🤔😕

Monique venema
Door

Monique venema

op 01 Feb 2020

Mag je dan ook geen zuivel?

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 05 Feb 2020

Zuivel van koeien is om meerdere redenen minder gezond, maar zeker oude kaas, schimmelkazen karnemelk en yoghurt (gefermenteerde producten) bevatten veel histamine, dus die in ieder geval laten staan.

Marjolein
Door

Marjolein

op 09 Jun 2020

Ik ben 58 jaar en heb sinds oktober 2019 zes keer netelroos gehad. De jaren ervoor had ik het af en toe, maar nu veel frequenter en heviger. Ik heb nu anti-histamine tabletjes. Dit helpt wel wat, maar is niet afdoende. Ben nu begonnen met een eliminatiedieet en ga de vier zaden toevoegen, die je in je boek 'Voeding & hormonen' beschrijft. Grote verwachtingen van, na ruim 30 jaar erg veel last van de hormoonhuishouding te hebben gehad :(

Frida
Door

Frida

op 05 Sep 2020

Ik vroeg me af of het langdurig gebruik van een Antihistamica in tablet of een histamine afgifte remmende stof neusspray verkrijgbaar bij de drogist bij langdurig gebruik volgens de bijsluiter bijwerkingen hebben? Want de histamine signaal functie wordt onderdrukt. Nu is het vermijden van de stoffen waar ik allergisch voor ben natuurlijk het beste en vervolgens alleen bij klachten het gebruiken van anti-histamica. Maar dat druist in tegen het advies 4 weken van tevoren starten. Ik neem aan dat huisstofmijtallergie ook onder een teveel aan histamines valt?

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 08 Sep 2020

Ik weet niet hoe het precies zit met de duur van het gebruik van dit soort middelen en wat er in de bijsluiter staat weet ik al helemaal niet. Het best lijkt me dat je dit vraagt aan een arts of een drogist die deze middelen verkoopt. Wat betreft huisstofmijtallergie: daarbij wordt inderdaad ook een teveel aan histamine aangemaakt.

Liesbeth
Door

Liesbeth

op 24 Feb 2021

Een heel erg herkenbaar artikel..., ik heb al 32 jaar vreemde klachten, sinds7 jaar gestopt met de prikpil, en nog veel meer klachten ( zelfs een hartinfarct) wist nooit waarom en waardoor, sinds kort denk ik te weten dat het histamine intolerantie/ mestcelziekte is, en ben op eigen initiatief gestart met een dieet.... ik hoop m’n leven terug te krijgen....( ik kan pas in september terecht in het UMCG)

Annemieke
Door

Annemieke

op 11 Mar 2021

Ik drink nu een jaar geen alcohol meer en besloot mijn blijvende huidprobleem; jeuk over hele lichaam en vurige rode vlekken (met name in hals, nek en gezicht) aan te pakken. Mij bloed laten onderzoeken door orthomoleculair therapeut en mijn DAO blijkt veel te laag. Wel een hele zoektocht wat je wél kan eten om histamines te vermijden! Tips voor broodbeleg zijn met name zeer welkom.😊 Nu slik ik een aantal supplementen en pak ik de hormoonzalf er toch af en toe bij. Wel heel fijn om nu eindelijk eens bewust met mezelf bezig te zijn.

anne
Door

anne

op 26 Apr 2021

fijn en verhelderend artikel! heel fijn. ik krijg het op het moment niet onder controle met voeding en DAO supplement (ook combi met een toch al overactief immuunsysteem, auto immuun aandoening en een hormoonbalans die er nog niet helemaal is) kan desloratadine tijdelijk in het hoorkoortsseizoen verlichting geven of verstoort dit weer andere processen?

Louise
Door

Louise

op 01 Dec 2021

Hi Marjolein, Een aantal jaren heb ik dit ook uit moeten vogelen. Ik kwam er toen ook achter dat alcohol een laagje ‘mist’ neerlegt op je darmmicrobioom en het daardoor nog moeilijker wordt om histamine te verwerken. Dus aan alle alcohol gebruikers met histamine problemen een tip; stop met alcohol! Ik mis oa nog bakkersgist, banaan, vanille en bieten in het lijstje.

Fedes
Door

Fedes

op 19 Jan 2022

Dank voor het heldere overzicht!

Eva
Door

Eva

op 04 Feb 2022

Wat een goed artikel, hartelijk dank! Mijn systeem reageert met stress, onrust en slaap problemen op alle voedingsmiddelen met ook maar een beetje histamine. Ik vermoed ook dat er een grote disbalans is in de darmflora, want ik kan alleen licht verteerbare voeding verdragen. Ken je een goede darmtherapeut die mij kan begeleiden? Alvast hartelijk dank!

Reactie plaatsen

Meer advies over 

vitaliteit en gezondheid?

Er staan meer dan 300 waardevolle artikelen op je te wachten!