Depressie, dementie en voeding; wat is de relatie?
7 min. leestijd

Depressie, dementie en voeding; wat is de relatie?

Depressie, dementie en voeding; een onderwerp dat me mateloos boeit. Wat is de relatie tussen voeding en ons brein?

Veel mensen zijn bereid om een stukje fysieke gezondheid in te leveren naarmate ze ouder worden. Maar een stukje van ons brein verliezen? Ons geheugen en onze denkkracht? Ons concentratievermogen en vooral ook ons geluksgevoel? Dat houden we allemaal graag intact tot op hoge leeftijd.

Hebben we met onze voeding invloed op ons brein? Meer dan dat je denkt. Veel meer!

Ziektes van het brein zijn in opkomst

Wie is er niet bang om dement te worden? Om niet meer te weten waar je woont of hoe je kinderen heten? Ik denk iedereen. En wie maakt het niet uit om een tijdlang depressief te zijn en nergens meer de zon te zien schijnen? Ik denk niemand. Ā Dat chronische ziektes zoals diabetes, hart- en vaatziektes, kanker en obesitas Ā in opkomst zijn weten de meesten van ons wel.

Dat ook ziektes van het brein zoals de ziekte van Alzheimer, Parkinson en depressiviteit in opkomst zijn weten veel mensen niet.

Ruim 1 miljoen mensen in Nederland slikken antidepressiva, waaronder steeds meer jongeren. Steeds jongere mensen, vijftigers en zelfs veertigers, krijgen te maken met dementie. De film Still Alice laat op indrukwekkende manier zien hoe dramatisch het is als mensen die nog volop in het leven staan te maken krijgen met dementie. Wat kan je zelf doen om de kans op zoā€™n drama aanzienlijk kleiner te maken?

Ons lichaam is Ć©Ć©n holistisch systeem

Onze gezondheidszorg heeft ons lichaam in onderdelen verdeeld en er zijn verschillende specialisten voor veel van onze lichaamsdelen. Specialisten op het gebied van onze ogen en oren, onze huid, hormonen, hart- en vaatstelsel, botten en gewrichten, ons brein en zo kan ik nog wel even doorgaan. Het lijkt daardoor alsof ons lichaam bestaat uit losse delen en er geen samenhang is.

Een dermatoloog weet meestal weinig van darmen en een hartspecialist meestal niets van hormonen.

Dit heeft zo zijn nadelen omdat in ons lichaam wel degelijk alles met elkaar samenhangt, veel mĆ©Ć©r dan onze gezondheidszorg ons wil doen geloven. Dat we met onze voeding invloed hebben op al onze lichaamsā€™onderdelenā€™ is kennis die helaas grotendeels langs onze specialisten is heen gegaan.

De zesjarige opleiding geneeskunde besteedt maar 6 uur tijd aan voeding. Een vrouw van 50 heeft gemiddeld 30.000 kilo voeding gegeten en gedronken. Zou dat nou echt geen invloed hebben op haar gezondheid?

dementie

Ons brein; onze grootste energieverbruiker

Wij mensen hebben in de loop van de evolutie een uniek en complex brein ontwikkeld. Hierdoor is ons brein een enorme energieverbruiker geworden. 25% van de energie die voeding ons geeft gaat naar ons brein! Ter vergelijking: een olifant heeft slechts 3% van de energie die hij eet nodig voor zijn hersenen. Dit betekent dus dat een groot deel van wat je eet verbruikt wordt door je hersenen. Sta hier eens even bij stil.

Niet alleen je lichaam maar zeker ook je brein wordt erg beĆÆnvloed door wat je eet.

Gelukkig vindt ons overlevingsmechanisme ons brein erg belangrijk. Dit betekent dat als er gebrek aan energie of voedingsstoffen is, ons brein vaak voorgaat. Ons lichaam bezuinigt dan liever op minder essentiƫle lichaamsfuncties zoals onze huid, haren en nagels, spieren en gewrichten. Zonder sterke nagels overleven we wel, zonder werkend brein niet.

We zouden hieruit kunnen concluderen dat als er iets niet helemaal goed gaat met ons brein, er al eerder in ons lichaam dingen fout zijn gegaan en er tekorten zijn ontstaan.

Andere energieverbruikers; ontstekingen, pH-waarde en bloedsuikerspiegel

Behalve het brein zijn er enkele andere systemen in ons lichaam die grote energievreters zijn en veel van onze energie en voedingsstoffen verbruiken. Drie belangrijke hiervan zijn het in balans houden van een gezonde pH-waarde, het stabiliseren van onze bloedsuikerspiegel en het bestrijden van chronische ontstekingen. Dit betekent dat als de pH-waarde van je lichaam steeds weer wordt verstoord, je bloedsuikerspiegel dagelijks flink schommelt of je lichaam voortdurend worstelt met ontstekingen er steeds minder energie en voedingsstoffen overblijven voor andere systemen zoals je brein.

Laten deze drie systemen nu steeds in toenemende mate ontregeld worden door het voedingspatroon dat we de laatste tientallen jaren zijn gaan eten!

Veel bewerkt voedsel en light-producten, te veel suikers en snelle koolhydraten, teveel tarwe en zuivel, vlees en vis vervuild met onder andere antibiotica en groenten en fruit waar steeds minder voedingsstoffen inzitten.

Is het toeval dat ziektes van het brein de laatste tientallen jaren steeds meer toenemen? Nee, er komt steeds meer onderzoek dat aantoont dat er een belangrijke relatie is met onze voeding.

Sommige gelukshormonen worden grotendeels in je darmen gemaakt

Voordat ik inga op de behoeftes van een gezond brein wil ik eerst iets zeggen over de darmen. Onze darmen worden wel ons tweede brein genoemd. Een van de belangrijkste stofjes die je emoties en daarmee je gedrag bepalen wordt zelfs grotendeels (voor 95%!) in je darmen geproduceerd. Ik heb het over de neurotransmitter serotonine, het ā€˜gelukshormoonā€™.Ā 

Neurotransmitters zijn boodschappers die signalen in je hersenen overbrengen. Een tekort aan serotonineĀ leidt tot gevoelens van overbezorgdheid, gestrest zijn, een kort lontje, vermoeid voelen en depressieve klachten. Ook dopamine is een neurotransmitter die enorm belangrijk is als schakel tussen de darmen en de hersenen. Een tekort aan dopamine gaat vaak samen met darmproblemen zoals PDS.

Ook kan een tekort aan dopamine zorgen voor minder concentratievermogen, besluiteloosheid, vergeetachtigheid en een algeheel gevoel van gebrek aan energie en welbevinden.

Een gebrek aan dopamine in de hersenen is zelfs de belangrijkste aanleiding voor het ontstaan van de ziekte van Parkinson.

Voor de volledigheid: naast serotonine en dopamine zijn er nog twee belangrijke neurotransmitters: GABAĀ en acetylcholine. Er zijn er in totaal wel 50 maar dit zijn de belangrijkste vier.

Misschien zijn je darmen wel je eerste brein!

Let nu even op: dopamine en serotonineĀ worden grotendeels gemaakt uit het voedsel dat je eet. Met je voeding voed je dus, al dan niet, bepaalde darmbacteriĆ«n die verantwoordelijk zijn voor het produceren van belangrijke stofjes die een groot effect hebben op je lichamelijke en mentale vitaliteit, je geheugen, concentratievermogen, emoties, gevoel en daarmee zelfs je persoonlijkheid.

Ik noem daarom graag onze darmen ons eerste brein en onze hersenen ons tweede brein.

Veranderingen in je darmflora kunnen grote consequenties hebbenĀ voor je emoties en daarmee je gedrag. Er is nog veel onderzoek nodig om precies te weten hoe dit werkt. Inmiddels weten we al wel dat twee belangrijke bacteriestammen; de Bifidoā€™s en de BacteroĆÆden, een belangrijke relatie hebben met ons brein en dat gebrek aan deze bacteriĆ«n kan leiden tot depressies en angsten.

Darmen

Gaan we depressies en dementie straks oplossen met voeding?

Het zou me niet verbazen als depressies in de toekomst mede opgelost gaan worden door naar onze darmflora te kijken en te kijken welke bacteriestammen er nodig zijn om ons beter te voelen. Dan moeten onze maag- en darmspecialisten echter wel belangstelling gaan krijgen voor voeding natuurlijk!Ā 

Het zou me ook niet verbazen als we bij dementie ook gaan kijken naar voeding. Waarom is het risico op dementie twee keer groter bij mensen die diabetes 2 hebben? Onder andere omdat onze hersencellen net als alle andere cellen voedingsstoffen nodig hebben en er insuline voor nodig is om dit in de cel te krijgen.

Als er te weinig insuline wordt aangemaakt verschrompelen ook onze hersencellen door gebrek aan voeding.

Niet alleen diabeten maar ook mensen met insulineresistentie, de voorloper van diabetes, lopen dus een groter risico. 80% van alle bewerkte voedingsmiddelen bevat toegevoegde suikers. Als je hersenen je lief zijn heb je bij deze nĆ³g een reden om ze voortaan links te laten liggen. Lees rondom dementie vooral ook mijn artikel over Alzheimer: Je kunt meer met voeding dan je denkt.Ā en een ervaringsverhaal over Parkinson en voeding.

Hoe boost je je Bifidoā€™s en BacteroĆÆden?

Wees je er dus goed van bewust dat als je eet, je je inwonende huisdieren (je darmbacteriĆ«n) ook te eten geeft. Je kunt de goede bacteriĆ«n te eten geven maar ook de minder goede. Ik zal je wat tips geven waarmee je je Bifidoā€™s en BacteroĆÆden extra kunt voeden; de good guys dus. Ā Met zoetigheid, snelle koolhydraten en alle bewerkte voeding uit een fabriek voed je de bad guys: de slechte darmbacteriĆ«n.Ā 

Als het gaat om het voeden van de good guys denk dan vooral aan de vier Vā€™s: vocht, voedingsstoffen, vezels, en gezonde (omega 3- en 9-) vetten.

Bifidoā€™s houden verder vooral van inuline, dat je vindt in uien, knoflook, prei, asperges, banaan, aardpeer en pastinaak.

BacteroĆÆden houden van resistent zetmeel; dit zit in zoete aardappel en pompoen maar ook in afgekoelde gewone aardappelen en rijst. Daar kan je prima een salade van maken. Maar bedenk: variatie is het allerbelangrijkste!

Hoe boost je je serotonine en dopamine?

Dopamine en serotonine hebben aminozuren ofwel eiwitten nodig om zich te kunnen vormen.

Goede bronnen voor dopamine zijn zuivel van het schaap, avocadoā€™s, peulvruchten, haver, hennepzaad, ongebrande noten, quinoa, zaden, biologische eieren, donkere chocola, gojibessen, maca en biologisch vlees en wilde vis.

Goede bronnen voor serotonine zijn cottage cheese, avocado, banaan, peulvruchten, haver, quinoa, zaden, biologische eieren, donkere chocola, gojibessen, maca en eveneens biologisch vlees en wild gevangen vis. (Bron: Weten van (h)eerlijk eten; Rineke Dijkinga).

Er is dus keuze genoeg.

De conclusie is eigenlijk dat het eten van een grote variatie van verse, onbewerkte voeding het allerbelangrijkste is.

Neem dit als uitgangspunt. Hoe meer variatie van gezonde, verse voeding, des te meer variatie in je darmflora en des te gezonder en vitaler je zult zijn en je je zult voelen. Niet alleen vandaag maar ook als je 85 plus bent! Go for it!

Als je dit artikel waardevol vindt voor je gezondheid en vitaliteit help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan door middel van de social media knoppen bovenaan. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat doe jij om je hersenen tot op hoge leeftijd gezond te houden?

Timoletta Bakker-Ruiter
Door

Timoletta Bakker-Ruiter

op 21 Apr 2017

Ik heb ook de seminar van Rineke Dijkinga gevolgd. Ik vindt dat je het prima verwoord, de hele functie van de darmen en de connectie met het brein. Ik hoop dat de reguliere gezondheids zorg ook snel meer naar de voeding gaan kijken , en advies geven, zodat mensen echt opknappen en zich weer goed gaan voelen.

Ingrid
Door

Ingrid

op 21 Apr 2017

Vind het een heftig verhaal.Maar voor mijzelf vallen er wel steeds meer puzzel stukjes op zijn plaats. Had steeds vagen klachten en de huisarts wist er ook geen raad mee.Dus door je boek te lezen beginnen er wat dingen duidelijker te worden.

Ellen
Door

Ellen

op 21 Apr 2017

Fantastisch artikel!šŸ‘

ellen
Door

ellen

op 21 Apr 2017

haai marjolein, ik ben verbaasd over cottage cheese in dat lijstje over serotonine, daar zit toch niets anders in dan vele soorten kaas en zuivel. stremsel, neem ik aan, maar toch niet een uniek stremsel ? zijn deze gegevens wetenschappelijk onderbouwd ? hartelijke groet, ellen

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 25 Apr 2017

Beste Ellen, cottage cheese is een lichtverteerbare kaas met goede probiotische eigenschappen, zeker als je een goed (biologisch of biodynamisch) merk neemt. Als je problemen hebt met dierlijk stremsel kun je specifiek zoeken naar een merk met vegetarisch stremsel. Voor je darmen en serotonine is het in ieder geval gezond om nu en dan te eten.

marijke
Door

marijke

op 21 Apr 2017

prachtig artikel, Marjolein...wat weet je er veel van....dank voor al je toezendingen!

Petra
Door

Petra

op 21 Apr 2017

Die samenhang tussen slecht functionerende darmen en depressie- en angstgevoelens werden me onlangs duidelijk na slechts 1 week inname van 'Symbion Forte' probiotica. Na lange tijd op de sukkeltour te zitten (candida overgroei startend in de darmen en uitvloeiend naar longen en lever -) burn out -) verlies job -) depressie -) angstgevoelens,..), werd ik na jaren eindelijk weer mijn eigen vrolijker en energieker ik. Bij mij startte alle miserie door tƩ veel en tƩ vaak voorgeschreven antibiotica na een mislukte appendixoperatie. Ik deel dus 100% jouw mening dat elke genezingsvorm van depressies best zou starten met een kijkje hoe die darmen ervoor staan. Spijtig heb ik die weg naar genezing in mijn eentje moeten afleggen door vooral ontelbare uurtjes op Internet te zoeken want de dokters willen je steeds opnieuw toch weer aan die antidepressiva! Zonde toch die gemiste kans en goed dat mensen als u dit voor iedereen in de kijker zetten, Marjolein. Ik heb jouw boek trouwens op 1 weekend uitgelezen en heb veel respect voor het vele werk dat je voor ieder van ons verricht. Ga zeker zo verder :-)

Rianne Zegers
Door

Rianne Zegers

op 21 Apr 2017

Lees ook; a mind of your own van Kelly Brogan

Joke
Door

Joke

op 21 Apr 2017

mijn vader zit in een verpleegtehuis voor Alzheimer, en op zich krijgen ze daar netjes te eten. Maar als ik zie wat ik nu eet, zou ik daar erg ongelukkig worden, alleen al van het eten. En ze doen heus hun best, maar er is geen geld beschikbaar om het beter te doen. Mijn oma en vader hebben Alzheimer gekregen, aan mij de eer om mijzelf op alle fronten te voeden, eten, rust, en beweging

Anna
Door

Anna

op 21 Apr 2017

Enorm interesant. Zelf zit Ik te kampen met hoge bloed druk Probeer zo goed mogelijk Te eten. Informatie is zo belangrijk Bedankt, Kind regards, Anna Anna

Ingrid
Door

Ingrid

op 22 Apr 2017

Hoi Marjolein, het verbaasd me iedere keer weer hoe jij heel ingewikkelde materie zo begrijpelijk op kunt schrijven. Geweldig! Iedere keer weer een feest om te lezen (en je recepten zijn nog heel lekker ook :-).

Marcel
Door

Marcel

op 22 Apr 2017

Wat een ontzettend boeiend en interessant artikel Marjolein!!! En zeker ook voor mannen :).

Brigitte
Door

Brigitte

op 22 Apr 2017

Dank je voor het heldere verhaal en dat steeds meer mensen zich hiervan bewust mogen worden!!!

Lisbeth Venema
Door

Lisbeth Venema

op 22 Apr 2017

Hallo Marjolein, Ik vind het een waardevol verhaal en ik ben ook overtuigd dat voeding heel belangrijk is voor mind and body!!! Ik ben onder de indruk van u boek, Het energieke vrouwen voedings kompas ! Groetjes Lisbeth

Monique
Door

Monique

op 22 Apr 2017

Belangrijke informatie die hier gedeeld wordt! Gelukkig wordt het langzaam maar zeker steeds meer bekend dat voeding van invloed is op het gehele lichaam. Blijf deze informatie delen Marjolein! Het is zeer waardevol.

Annemiek Regeer
Door

Annemiek Regeer

op 22 Apr 2017

Wat n waardevolle informatie ! Ben zelf alleen aantal weken met een metabolische dieet bezig en eet veel can de door jou beschreven voedingsstoffen! Blij ook met jouw holistische blik op het lijf! Dank je wel !

Bertie
Door

Bertie

op 22 Apr 2017

Een duidelijk artikel, waar je mee vooruit kunt en je steunt in het aanpassen van je leefgewoonten, want dat is echt niet makkelijk.

Ellen Arts
Door

Ellen Arts

op 22 Apr 2017

Beste Marjolein, ik vind je informatie onwaarschijnlijk interessant! Het frustreert me ook enorm dat de reguliere geneeskunde hier niets mee doet. Hoe kan dit duidelijk gemaakt worden?

Heidi Ennekens
Door

Heidi Ennekens

op 22 Apr 2017

Top!

Nel
Door

Nel

op 23 Apr 2017

Geweldig , hier ga ik mee aan de slag .Dank je wel !

Fermans
Door

Fermans

op 24 Apr 2017

Gedeeld

Maria van Elswijk
Door

Maria van Elswijk

op 28 Apr 2017

Al jaren ben ik holistische en van deze waardevolle informatie wordt ik erg blij mee. Bedankt! Groetjes Maria van Elswijk

anouk
Door

anouk

op 28 Apr 2017

Hallo Marjolein, donkere chocola bevat vrijwel altijd (riet)suiker en/of xylitol. Zijn er ook varianten zonder suiker te krijgen of kan je deze evt zelf maken, of kan rietsuiker geen kwaad? Groet Anouk

Marjolein Dubbers
Door

Marjolein Dubbers

op 02 May 2017

Als je chocola wilt zonder een vorm van suiker kun je (rauwe) cacao nemen en daar zelf iets mee maken. Genoeg voorbeelden te vinden op internet! Daarin gebruik je dan bijvoorbeeld een beetje groene stevia of kokosbloesemsuiker; nog steeds suiker maar toch beter dan gewone (riet)suiker. Er zijn ook lekkere soorten rauwe chocoladerepen te koop met bijv. een klein beetje kokosbloesemsuiker. Maar hoe minder toegevoegde suiker (in welke vorm dan ook) hoe beter.

Astrid
Door

Astrid

op 21 May 2017

Duidelijke taal. Bedankt voor deze info. Ben er blij mee.

Danielle Willems
Door

Danielle Willems

op 31 May 2017

Echt ontzettend goed om meer over de relatie tussen voeding en je hersenen gezond houden te lezen! Je lijf en hersenen goed voeden en ook steeds weer nieuwe dingen ondernemen, nieuwe dingen leren, kan er echt voor zorgen dat je de gevolgen van een hersenziekte kunt verminderen en een ziekte kan uitstellen.

Anita Hoenderboom
Door

Anita Hoenderboom

op 21 Mar 2018

Als psychiater ben ik me erg bewust van wat goede voeding doet voor mijn clienten. Echter om deze ook zover te krijgen dat ze gezonder eten is meer uitzondering dan regel. Magnesium tekort geeft slechter functioneren en velen heben een tekort. (ook kinderen met ADHD) verder zou ik willen aanmerken dat er steeds meer dokters zijn die het belang van voeding zien en daar werk van maken. Als deze dokters de aandacht krijgen die ze verdienen zullen er meer bijkomen.

Arina
Door

Arina

op 16 Aug 2018

Zo interessant om te lezen....word steeds een stukje wijzeršŸ˜€

Lut
Door

Lut

op 04 Nov 2019

Bedankt Marjolein, heel interessant! Ik kijk er naar uit om meer te lezen over hoe je hersenen gezond te houden.

Maudy van Engers
Door

Maudy van Engers

op 25 May 2020

Marjolein, voor mij is het een eye-opener en ook actueel. Ik zit nu met een opgeblazen buik en probeer me te informeren wat ik hieraan kan doen. Heel erg bedankt.

Inge
Door

Inge

op 19 Feb 2021

Beste Marjolein, Dank voor je interessante artikelen! Lees momenteel je boek Voeding& immuunsysteem. Zou ieder mens moeten lezen! Fijn ook je verwijzingen naar biologische suppletie. (Heb net Supplementen onder de loep van Brian R. Clement gelezen )en was op zoek naar biologische suppletiešŸ‘

Angela
Door

Angela

op 17 Jul 2021

Beste marjolein, Fijn artikel, en ik wist al dat gezonde voeding veel voor je kan doen, ik ben nu 4 jaar veganistisch gaan eten, en daar voel ik mij goed bij, je kunt nog steeds heel veel eten, wat ook goed voor de darmen is, fijn om dat steeds bevestigd te zien door deze artikelen te lezen. Gr Angela

Reactie plaatsen

Meer advies over 

vitaliteit en gezondheid?

Er staan meer dan 300 waardevolle artikelen op je te wachten!